Scenariusz lekcji – Argumentum: De pueris geminis: Romulo et Remo

Cel dydaktyczny: uczniowie poznają i rozumieją nowe zjawiska gramatyczne, umieją sami tłumaczyć tekst (Liwiusza); wiedzą, kim były postaci, o których mowa w tekście;

Umiejętności

Cel kształcący: uczniowie potrafią dostrzec w tekście nowe formy i objaśnić; umieją zastosować w tłumaczeniu i wyjaśnić, na czym polega praesens historicum;

Metoda i forma pracy

1. Bezpośrednia: powitanie i pożegnanie uczniów, zapisanie na tablicy numeru lekcji i tematu po łacinie, czytanie tekstu De pueris geminis: Romulo et Remo.

2. Pośrednie: przypomnienie o obecności praesens historicum, odmiana rzeczownika vis, określanie wybranych form gramatycznych z tekstu; tłumaczenie tekstu.

Środki dydaktyczne

Tekst: De pueris geminis: Romulo et Remo (Titus Livius), [w:] Osipowicz A., Lingua Latina. Lingua nostra, Warszawa 2003.

1. Czynności wstępne: powitanie, sprawdzenie listy obecności, zapisanie numeru i tematu lekcji na tablicy.

2. Sprawdzenie pracy domowej: Przypomnienie materiału tłumaczonego na poprzedniej lekcji (przypominają uczniowie). Jeden z uczniów przypomina, na czym polega Praesens historicum.

Wprowadzenie materiału oraz ćwiczenie i utrwalenie wiadomości

Krok I:

Wspólnie z uczniami tłumaczymy tekst. Proszę kolejnych „wybrańców losu” o przeczytanie zdania na głos, a następnie przetłumaczenie. Razem z klasą pomagamy przy kłopotach
z nieznanym słownictwem.

str. 41:

De pueris geminis: Romulo et Remo

Procas Numitorem atque Amulium procreat. Numitori, qui stirpis maximus erat, regnum vetustum Silviae gentis legat. Plus tamen vis potuit quam voluntas patris aut verecundia aetatis. Pulso fratre Amulius regnat. Addit sceleri scelus: stirpem fratris virilem interimit. Fratris filiae Rheae Silviae per speciem honoris vestalem {eam} legens perpetua virginitate spem partus adimit.

Krok II:

W trakcie tłumaczenia zwracam uwagę na następujące zjawiska gramatyczne:

maximus – gradus superlativus; podaję wszystkie trzy stopnie (in tabula) oraz podkreślam, że jest to stopniowanie nieregularne; podaję zwroty:

homo magna statura,

maior natu, maiori cede!

mea culpa, mea maxima culpa!

* stirpis maximus erat – genetivus partitivus; proszę wpierw o określenie przypadka
w podanych wyrażeniach: hominum sapientissimus, nihil novi;

* vis (siła, moc, potęga) – wprowadzam odmianę tego rzeczownika na tablicy (przy pomocy uczniów – III deklinacja, typ samogłoskowy).

Przy liczbie mnogiej (pluralis) akcentuję występowanie zjawiska zw. rotacyzmem – tzn. spółgłoska s leżąca w pozycji pomiędzy dwiema samogłoskami ulegała przejściu
w spółgłoskę r, np. Nom. plur. vi‑s-es => vi‑r-es

* podaję związek vis maior, vis comica;

* pulso fratre – ablativus absolutus; akcentuję obecność tej składni i pokazuję różne sposoby tłumaczenia;

* vestalem eam legens – accusativus duplex;

W trakcie tłumaczenia pytam uczniów o poszczególne formy czasowników, rzeczowników… (ustne ćwiczenia utrwalające)

Przypominam bądź wyjaśniam kontekst historyczny lub religijny (Numitor, Amuliusz, regnum vetustum Silviae gentis, Rea Sylwia,westalka...)

Faza podsumowująca

1. Utrwalenie wiadomości: Pytam, czy są jakieś wątpliwości, wszelkie wyjaśniam.

2. Zadanie pracy domowej: Uczniowie na następną lekcję mają za zadanie przygotować tłumaczony dzisiaj tekst (tzn. umieją tłumaczyć i znają materiał gramatyczny w nim zawarty, a także znają kontekst mitologiczny i kulturalny).

3. pożegnanie: Żegnam uczniów po łacinie: Gratias maximas ago Vobis! Valete!

Bibliografia

Osipowicz A., Lingua Latina.Lingua nostra, Warszawa 2003.