Scenariusz lekcji – Argumentum: Hannibal ante portas!!!

Uczeń wie, kim był Hannibal, Hamilcar, kim byli Scypionowie; wie, jak należy tłumaczyć tekst łaciński; zna zdania podrzędne i konstrukcje w nim zawarte; wie również, jakim pisarzem był Korneliusz Nepos.

Umiejętności

Uczeń umie tłumaczyć tekst, określać formy gramatyczne, wyjaśniać konstrukcje a także charakteryzować zdania podrzędne; umie również powiedzieć, jakim wodzem był Hannibal
i jak wielkie zagrożenie stanowił dla Rzymu; umie opisać charakter twórczości Neposa.

Metoda i forma pracy

• Bezpośrednia: powitanie uczniów, zapisanie numeru lekcji i tematu na tablicy;

• Pośrednia: tłumaczenie tekstu; nazywanie konstrukcji, określanie zdań podrzędnych;

• Metoda podająca – podaję uczniom informacje dotyczące Korneliusza Neposa;

• Referat: jeden z uczniów wygłasza referat dotyczący Hannibala;

• Tłumaczenie tekstu oraz określanie zdań i konstrukcji.

Środki dydaktyczne

Osipowicz A., Lingua Latina. Lingua nostra, Warszawa 2003

1. Czynności wstępne: Witam uczniów po łacinie: Salvete! Sedete! Zapisuję numer, temat lekcji na tablicy, sprawdzam listę obecności.

2. Sprawdzenie pracy domowej: Jako pracę domową jeden z uczniów miał za zadane przygotować informacje dotyczące życia Hannibala.

Faza realizacyjna

Wprowadzenie materiału oraz sprawdzenie i ćwiczenie wiadomości:

Krok I

Jeden z uczniów miał za zadanie wyszukać informacje dotyczące Hannibala, by ukazać jego sylwetkę swoim kolegom i koleżankom na lekcji, zwracając uwagę na rodzinę, bitwy, wodzów rzymskich, z którymi Hannibal walczył; Uczeń referuje przez 15 minut.

Następnie przedstawiam pokrótce sylwetkę Neposa:

Korneliusz Nepos (99–22 p.n.e.)

*rzymski historyk, to jemu Katullus dedykował swoje Pieśni;

*autor żywotów De viris illustribus (O wybitnych mężach)

*pisał biografie Miltiadesa, Temistoklesa, Hannibala, Katona, Attyka

Krok II:

Przechodzimy do tłumaczenia tekstu:

De Hamilcaris filio, str. 180

Hannibal, Hamilcaris filius, Karthaginiensis. Si verum est, quod nemo dubitat, ut populus Romanus omnes gentes virtute superarit, non est infitiandum Hannibalem tanto praestitisse ceteros imperatores prudentia, quanto populus Romanus antecedat fortitudine cunctas nationes. Nam quotienscumque cum eo congressus est in Italia, semer discessit superior. Quod nisi domi civium suorum invidia debilitatus esset, Romanos videtur superare potuisse. Sed multorum obtrectatio devicit unius virtutem. {-}

Longum est omnia enumerare proelia. Quare unum hoc satis erit dictum: {-} quamdiu in Italia fuit, nemo ei in acie restitit, nemo adversus eum post Cannensem pugnam in campo castra posuit.

Hic invictus patriam defensum revocatus bellum gessit adversus P. {ublium} Scipionem.

Krok III:

Zwracam uwagę na najważniejsze zjawiska gramatyczne:

– zdania podrzędne, np. zdanie warunkowe:

Quod nisi domi civium suorum invidia debilitatus esset, Romanos videtur superare potuisse.

-- konstrukcje, np. coniugatio periphrastica passiva, po której następuje accusativus cum infinitivo:

(...) non est infitiandum Hannibalem tanto praestitisse ceteros imperatores prudentia, quanto populus Romanus antecedat fortitudine cunctas nationes.

Pytam o poszczególne formy rzeczownikowe i czasownikowe.

Krok IV:

Pytam uczniów, jeśli pamiętają z referatu kolegi, jeśli nie, niech odnajdą w tekście:

- czyim synem był Hannibal?

- jakiej był narodowości?

- z kim prowadził wojny?

- co znaczą słowa Katona: Ceterum censeo Carthaginem esse delendam? Jak myślą, czy słuszne były to słowa?

c. Faza podsumowująca:

1. Utrwalenie wiadomości: Pytam, czy są jakieś wątpliwości, wszelkie wyjaśniam.

2. Zadanie pracy domowej: Jako pracę domową zadaję opanować pod względem tłumaczenia i gramatyki przerobiony na lekcji tekst, a także znać niektóre szczegóły z życia Hannibala.

Bibliografia

Anna Osipowicz, Lingua Latina. Lingua nostra, wyd. MAG, Warszawa 2003.