Argumentum: Indicativus imperfecti activi et passivi
Scenariusz lekcji – Argumentum: Indicativus imperfecti activi et passivi
Uczeń wie, jak wygląda Indicativus imperfecti activi i passivi.
Uczeń wie, jak należy tłumaczyć ten czas, jaką czynność on wyraża.
Uczeń dostrzega różnice między czasem praesens a imperfectum.
Uczeń umie tłumaczyć zdania z formami imperfectum.
Uczeń umie sam tworzyć formy czasownikowe, odmieniać według czasu Indicativus imperfecti activi i passivi.
Uczeń potrafi zamienić liczbę pojedynczą na mnogą, a także czas teraźniejszy na przeszły niedokonany.
Metoda i forma pracy
Bezpośrednia: powitanie uczniów, zapisanie numeru lekcji i tematu na tablicy.
Pośrednie: wykonywanie ćwiczeń, tłumaczenie zdań.
Metoda podająca – podaję uczniom nowe pojęcia: imperfectum.
Pogadanka: przy pomocy pytań uczniowie sami dochodzą do niektórych wiadomości.
Środki dydaktyczne
Osipowicz A., Lingua Latina. Lingua nostra, Warszawa 2003.
1. Czynności wstępne: Witam uczniów po łacinie: Salvete! Sedete! Zapisuję numer, temat lekcji na tablicy, sprawdzam listę obecności.
2. Sprawdzenie pracy domowej: Jako pracę domową uczniowie mieli zadane przypomnieć, jak wyglądają formy Ind. Praes. Act. i Pass. we wszystkich koniugacjach. Proszę jednego
z uczniów o odmianę I amo, amare.
Faza realizacyjna
Wprowadzenie materiału oraz sprawdzenie i ćwiczenie wiadomości:
Krok I:
Zapisuję na tablicy:
Indicativus imperfecti activi
I kon. laudo, laudare
Singularis Pluralis
1. os. lauda‑ba‑m lauda‑ba‑mus
Pytam uczniów, co jest nowe w tej odmianie? Odpowiedź: końcówka -m – jest ona charakterystyczna dla czasu przeszłego oraz -ba- = cecha czasowa imperfectum. Pytam zatem, jak tworzymy nowy czas dla czasowników I koniugacji? Odpowiedź: Do tematu praesentis czasownika dodajemy cechę czasową -ba-, a następnie końcówki -m, -s. -t, -mus, -tis, -nt. Te informacje uczniowie zapisują do zeszytu. Podaję uczniom również informację, że jest to jeden z trzech czasów przeszłych, jakich używamy w łacinie.
Imperfectum – czyli czas przeszły niedokonany: spałem, kochałem, śpiewałam, biegliśmy. Oznacza zatem czynność przeszłą niedokonaną,
Krok II:
Następnie proszę jednego „szczęśliwego wybrańca” o dokończenie odmiany na tablicy:
2. os. lauda‑ba‑s lauda‑ba‑tis
3. os. lauda‑ba‑t lauda‑ba‑nt
Podaję, że czasowniki II koniugacji tworzą Indicativus imperfecti activi tak samo, do tematu (-e) dodajemy cechę czasową -ba- a następnie końcówki. Proszę drugiego z uczniów o zapisanie odmiany czasownika II koniugacji video, videre na tablicy:
Singularis Pluralis
1. os. vide‑ba‑m vide‑ba‑mus
2. os. vide‑ba‑s vide‑ba‑tis
3. os. vide‑ba‑t vide‑ba‑nt
Krok III:
Zostały koniugacja III i IV. Obydwie tworzą tak samo Indicativus Imperfecti Activi: Pomiędzy temat a cechę czasową -ba- należy wstawić jeszcze spójkę -e-. Zapisuję na tablicy:
III dico, dicere
Singularis Pluralis
1. os. dic‑e-ba‑m dic‑e-ba‑mus
2. os. dic‑e-ba‑s dic‑e-ba‑tis
3. os. dic‑e-ba‑t dic‑e-ba‑nt
Krok IV:
Proszę jednego z uczniów o odmianę (ustnie) czasownika kon. IV audio, audire:
Singularis Pluralis
1. os. audi‑e-ba‑m audi‑e-ba‑mus
2. os. audi‑e-ba‑s audi‑e-ba‑tis
3. os. audi‑e-ba‑t audi‑e-ba‑nt
Krok V:
Następnie zapisuję na tablicy:
Indicativus imperfecti passivi
Singulais
1. os. lauda‑ba‑r – byłem chwalony
I pytam uczniów, jak tworzymy Indicativus Imperfecti w stronie biernej? Odpowiedź. Tak samo, jak w stronie czynnej, tylko ze zmianą końcówek na końcówki strony biernej: -r, -ris, -mur- -mini, -ntur. Proszę zatem jednego z uczniów o ustne dokończenie tej odmiany. Pytam, jak będzie wyglądała 1.os. sing. ind. impf. pass. od pozostałych czasowników.
Przechodzimy następnie do ćwiczeń. Rozdaję uczniom kartki ze zdaniami (załącznik). Na lekcji wykonujemy ćwiczenie 1 i 2.
Faza podsumowująca
1. Utrwalenie wiadomości.
2. Zadanie pracy domowej: Jako pracę domową zadaję polecenie 3 i 4 z kartki. (załącznik).
Bibliografia
Osipowicz A., Lingua Latina. Lingua nostra, Warszawa 2003
Załączniki
a. Karta pracy ucznia:
1. Przetłumacz na język polski, a następnie zamień czas imperfectum na praesens:
a. Marcus Iuliam amabat.
b. Puellae pulchras rosas videbant.
c. Magistra linguam Latinam amabat est discipulis linguam Latinam docebat.
d. Discipuli a magistro docebantur.
e. Marcus amicus verus ab pueris putabatur.
2. Określ podane niżej formy:
a. veniebantur -
b. canebat -
c. discit -
d. videtur -
e. nominabantur -
f. ducunt -
3. Jak powiesz po łacinie:
a. Jestem kochany i byłem kochany.
b. Nauczyciele chętnie opowiadają uczniom bajki.
c. Uczniowie zawsze kochali i kochają język łaciński.
4. Zdania z polecenia 3 zamień na liczbę przeciwną (Singularis na Pluralis, Pluralis na Singularis).