Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia fragment obrazu Williama Blake’a „Newton”, na którym widoczna jest umięśniona postać siedząca na zboczu z glonów. W ręku trzyma cyrkiel.
Ważne daty
1757‑1827 – lata życia Williama Blake’a
1772‑79 – lata przyuczania się do zawodu rytownika w pracowni J. Basire’a
ok. 1788 – wynalazienie przez Blake’a odmiany druku wypukłego
1779‑1780 – nauka w Royal Academy Schools
ok. 1795 – rozwinięcie przez Blake’a techniki druku barwnego
1807‑1808 – ilustracje do Raju utraconego Miltona
1826‑1827 – ilustracje (akwarele, rysunki, miedzioryty) do Boskiej Komedii Dantego Alighieri
1825 - opublikowanie ilustracji do Księgi Hioba
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R1BUROYgf3Ah31
mcef45b739ed611a6_0000000000028
II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
10. określa funkcję dzieła i wskazuje jej wpływ na kształt dzieła;
11. rozpoznaje gatunek artystyczny, który dzieło reprezentuje;
12. wskazuje w dziele sztuki symbol i alegorię, potrafi wytłumaczyć ich znaczenie;
13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:
c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;
14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;
15. rozpoznaje w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;
16. rozpoznaje podstawowe motywy ikonograficzne, świętych chrześcijańskich, bogów greckich i alegorie wybranych pojęć na podstawie atrybutów;
17. analizuje dzieła pod względem ikonograficznym, z wykorzystaniem słowników symboli;
18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.
5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;
7. rozróżnia podstawowe motywy ikonograficzne;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;
4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;
8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.
IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:
2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;
6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;
V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:
3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.
mcef45b739ed611a6_0000000000036
Nauczysz się
omawiać życiorys oraz technologie wykonywania dzieł przez Williama Blake’a;
rozpoznawać źródła inspiracji artysty;
wskazywać cechy charakterystyczne dzieł artysty;
określać techniki wykonania dzieł;
dokonywać analizy i analizy porównawczej;
przyporządkowywać dzieła do miejsc, w których się znajdują.
mcef45b739ed611a6_0000000000037
Technologie stosowane przez Williama Blake’a
R1e1IpnJ1PXqH1
William Blake uznawany jest za prekursora romantyzmu. Już w dzieciństwie miewał mistyczne wizje. Twierdził, że podczas pracy twórczej odczuwał obecność malowanych i opisywanych przez siebie postaci. Starał się obalić bariery między tym, co realne i nadrealne. Pasjonowała go ezoteryka, stworzył własną wersję mitologii w formie epopei i aforyzmów.
W latach 1772‑1779 Blake był przyuczany do zawodu rytownika w pracowni Jamensa Basire’a. W dziedzinie malarstwa artysta był samoukiem. Swoje umiejętności ćwiczył, kopiując gotyckie ornamenty kościołów. Odrysowywał grobowce królów angielskich w opactwie westminsterskim. Oprócz średniowiecza, fascynowała go także sztuka: perska, egipska i hinduska.
Artysta wymyślił własną technikę graficzną, nazywaną przez niego drzeworytemDrzeworytdrzeworytem na miedzi, która umożliwiała wspólny druk tekstu i ilustracji. Opracowywał płytę miedzianą w taki sposób, że tekst napisany ręcznie pismem lustrzanym oraz kontury rysunków pozostawały wypukłe, a tło wytrawiano kwasem. Następnie, odbite już ryciny kolorował ręcznie. Blake zwykł używać kaligrafiiKaligrafiakaligrafii archaizującej, której nie widziano od czasów średniowiecza, jego technika początkowo przypominała inkunabułyInkunabułinkunabuły. W ten sposób artysta zilustrował swoje utwory, między innymi Pieśni niewinności, Pieśni doświadczenia, Zaślubiny Nieba i Piekła.
Własna filozofia świata
Artysta stworzył własną mitologię, moralność i kosmogonięKosmogoniakosmogonię. Kreował własne idee dotyczące między innymi: dziejów ludzkości, dobra i zła, stworzenia i zbawienia. Blake w Księdze Urizena i Księdze Losa rozwija swoją koncepcję dwóch opozycyjnych w stosunku do siebie bóstw: Urizen jest dla artysty uosobieniem władzy, surowych praw moralnych a Orc reprezentuje anarchię, wolność i bunt. Według artysty zło jest dziełem surowego boga praw – Urizena, dobro zaś wiążę się z Orcem liberalnym i łagodnym, twórczym duchem. Blake postrzegał stworzenie świata jako niepełne, w którym główną rolę odegrał rozum. Urizena będącego Stwórcą opisał w Księdze Urizena, która jest trawestacją Księgi Rodzaju. W mistyczno‑profetycznej twórczości przedstawia obraz odrodzenia niewinnej i dobrej ludzkości, pozostającej w niewoli władzy, religii oraz społeczeństwa. Opracował też osobisty system symboli, inspirowany neoplatońską koncepcją rzeczywistości, która ujmowała świat realny jako odbicie świata ducha. Dzięki temu księgi profetyczne mogły być zrozumiałe jedynie dla wtajemniczonych, obcujących ze światem mistycznym.
R1UFJdnn84wYs1
Bezpośrednim nawiązaniem do Urizena stwarzającego świat jest Newton, praca poświęcona wyrażeniu opozycji wobec oświecenia. Teoria optyki Newtona była szczególnie sprzeczna z twierdzeniem artysty, który rozgraniczał wizję „oka wegetatywnego” i wizję duchową. Deistyczny pogląd na Boga jako odległego stwórcę, który nie odgrywał żadnej roli w codziennych sprawach, był przekleństwem dla Blake'a, który opowiadał się za regularnym doświadczeniem wizji duchowej natury. Kontrastował swoją „czterokrotną wizję” z „pojedynczą wizją” Newtona, którego naukowy materializm uważał za nieuzasadniony.
R1CE0IrqxJdvJ1
Blake inspirował się pracami mistrzów, fascynował go między innymi Michał Anioł. Podobała mu się również sztuka grecka, choć zarzucał jej materializm. Sam usiłował wyzwolić się z ograniczeń czasoprzestrzennych i materialnych. Był jednak twórczą własnego świata. Ilustrował własną poezję i czerpał z niej inspiracje do obrazów i rycinRycinarycin. Jego styl graficzny wyzbywał się stopniowo ozdobników na rzecz umięśnionych i zwinnych, fosforycznych postaci. Starał się z dużą precyzją przedstawić swoje mistyczne wizje.
R3rGqdSCvpyo41
Oprócz własnych tekstów artysta ilustrował również Biblię i dzieła Dantego. Interpretował jednak temat w sposób symboliczny, zgodnie ze swoimi wyobrażeniami. Namalowane postaci były bezcielesne, zjawiskowe, składały się z przezroczystej formy. Kolor również wydawał się być nierzeczywisty: raz jasny i przejrzysty, kładziony lekkimi muśnięciami akwareli, z kolei w odbitkach monotypicznychMonotypiamonotypicznych przyjmował fakturę przypadkowych plam i żyłkowań. Na obrazach artysta światło zastępował poświatą niewiadomego pochodzenia.
W 1826 roku Blake otrzymał zlecenie od Johna Linnella na zilustrowanie Boskiej Komedii Dantego. Wykonał 102 arkusze, ale ze względu na chorobę ukończył siedem z nich. Ilustracja Wir kochanków to interpretacja plastyczna do Pieśni V.
RK9IjEa7Q0zjK1
Blake jako artysta, nie uznawał autorytetów, w zawiązku z tym tworzył bez mecenatu. Wiele swoich prac wykonał dla będących jego protektorami przyjaciół. Dla Thomasa Buttsa powstała poetycka akwarelaAkwarelaakwarela z motywem starotestamentowego stworzenia Ewy, w którym zamiast pokazać pierwszą kobietę wychodzącą z żebra Adama, z uroczystą powagą przedstawił spotkanie małżeńskie.
RFjiQqUte8GKR1
Powraca w nim do języka Starego Testamentu, ale kładzie nacisk na Chrystusa Zbawiciela. Mówił sam, że chce „zaprezentować Mieszkańcom Ziemi pełną historię moich Duchowych Cierpień”.
W swej sztuce pod koniec życia Blake próbował odkryć zapomnianą w Anglii od stuleci tradycję sztuki sakralnej. I rzeczywiście w grafikach biblijnych widać jego niezwykłą pobożność przeradzającą się w mistycyzm. Gotyk uznawał za sztukę prawdziwą, sztukę czystej formy i konturu, która sama w sobie jest obliczem ducha. Na krótko przed śmiercią rozpoczął pracę nad kolejnymi iluminacjami do Biblii. Ten ubogi heretyk, którego interpretacja Pisma Świętego może przyprawić o zawrót głowy, na chwilę przed śmiercią powiedział, że udaje się do krainy, którą przez całe życie pragnął ujrzeć, i że wierzy w zbawienie przez Jezusa Chrystusa.
Źródło: https://opoka.org.pl/biblioteka/Z/ZK/blake_mistycznyd.html (dostęp z dnia 31.03.2018)
R1KLaO1EtxrQq1
RGDgAAyWSyTao1
Blake ignorował zasady perspektywy, skali i grawitacji. Nawet, gdy namalował współczesne mu postaci historyczne były one umieszczone w czasie nierzeczywistym. Atakował również przekonanie o racjonalnym charakterze twórczości artystycznej, mającej źródło w naturze, które było fundamentalne dla nowożytnej sztuki europejskiej. Według artysty rozumowanie nie odgrywało kluczowej roli w tworzeniu. Ważniejsze były dla niego: intuicja i wyobraźnia niż natura i rozum. Artystę miał tworzyć wrodzony geniusz, a nie umiejętności, które nabył.
Zasady Blake'a podzielali niektórzy współcześni mu artyści. Ich wyobrażenia były oderwane od przyjętych konwencji przedstawieniowych, które uduchowiano i odrealniano. Inspiracji dla rozwoju wyobraźni szukali w archaicznych źródłach sztuki, co oznacza, że tematy czerpali z Biblii, Dantego i Homera. Inspirowali się również surową formą greckiego malarstwa wazowego oraz iluminowanymi manuskryptami średniowiecznymi.
Sztuka Williama Blake’a nie została doceniona za życia artysty. Zorganizowano tylko jedną indywidualną wystawę jego dzieł. Zakończyła się ona niepowodzeniem. Twórczość artysty została odkryto na nowo w drugiej połowie XIX w. Wywarła wpływ na artystów z kręgu prerafaelitów. Prace graficzne Blake’a, jego twórczość pisarska oraz mistyka inspirowały twórców w XX wieku.
Rnq3n74khlTl8
Ćwiczenie 1
R1MViyecbGAj4
Ćwiczenie 2
Do dzieł przyporządkuj miejsca, w których się znajdują. Urizen stwarzający świat Możliwe odpowiedzi: 1. Tate Gallery, Londyn, 2. Brooklyn Museum, Nowy Jork, 3. Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, 4. British Museum, Londyn. Newton Możliwe odpowiedzi: 1. Tate Gallery, Londyn, 2. Brooklyn Museum, Nowy Jork, 3. Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, 4. British Museum, Londyn. Wielki czerwony smok i niewiasta obleczona w słońce Możliwe odpowiedzi: 1. Tate Gallery, Londyn, 2. Brooklyn Museum, Nowy Jork, 3. Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, 4. British Museum, Londyn. Przenoszenie Ewy do Adama Możliwe odpowiedzi: 1. Tate Gallery, Londyn, 2. Brooklyn Museum, Nowy Jork, 3. Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, 4. British Museum, Londyn.
Do dzieł przyporządkuj miejsca, w których się znajdują. Urizen stwarzający świat Możliwe odpowiedzi: 1. Tate Gallery, Londyn, 2. Brooklyn Museum, Nowy Jork, 3. Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, 4. British Museum, Londyn. Newton Możliwe odpowiedzi: 1. Tate Gallery, Londyn, 2. Brooklyn Museum, Nowy Jork, 3. Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, 4. British Museum, Londyn. Wielki czerwony smok i niewiasta obleczona w słońce Możliwe odpowiedzi: 1. Tate Gallery, Londyn, 2. Brooklyn Museum, Nowy Jork, 3. Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, 4. British Museum, Londyn. Przenoszenie Ewy do Adama Możliwe odpowiedzi: 1. Tate Gallery, Londyn, 2. Brooklyn Museum, Nowy Jork, 3. Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, 4. British Museum, Londyn.
Do dzieł przyporządkuj miejsca, w których się znajdują.
British Museum, Londyn, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Tate Gallery, Londyn, Brooklyn Museum, Nowy Jork
Urizen stwarzający świat
Newton
Wielki czerwony smok i niewiasta obleczona w słońce
Przenoszenie Ewy do Adama
R1ATBGYK4kxEv
Ćwiczenie 3
R1DHN3f3AjocT
Ćwiczenie 4
RpiDW67Y6P4c4
Ćwiczenie 5
RxjlwV9gxXSEv
Ćwiczenie 6
RyNzj3CIqxUGH
Ćwiczenie 7
Polecenie 1
Na podstawie informacji uzyskanych o obrazach Blake’a, wymień cechy charakterystyczne dla jego twórczości.
Na podstawie informacji uzyskanych o obrazach Blake’a, wymień cechy charakterystyczne dla jego twórczości.
Na podstawie informacji uzyskanych o obrazach Blake’a, wymień cechy charakterystyczne dla jego twórczości.
Dokonaj analizy i interpretacji dzieła.
RAQdzvCsYMtqb1
Polecenie 2
Odpowiedz, jakie motywy dominują w twórczości Blake’a.
Odpowiedz, jakie motywy dominują w twórczości Blake’a.
Odpowiedz, jakie motywy dominują w twórczości Blake’a.
Dokonaj analizy porównawczej dzieł tego samego tematu, pochodzących z różnych okresów. Uwzględnij elementy analizy wskazane poniżej.
6,6
R1FYVeLTLnpII1
REW7EdDijkVGj1
RYxkCGQ3uApgk
mcef45b739ed611a6_0000000000197
mcef45b739ed611a6_0000000000225
Słownik pojęć
Akwarela
Akwarela
wł. acquarella - acqua woda, farba o spoiwie rozpuszczalnym w wodzie, przeważnie z gumy arabskiej, często z dodatkiem miodu, cukru lub gliceryny, które nadają farbie elastyczność.
Drzeworyt
Drzeworyt
najstarsza technika graficzna wypukła (grafika), także nazwa odbitki.
Ezoteryka
Ezoteryka
wiedza dostępna tylko dla wtajemniczonych.
Inkunabuł
Inkunabuł
starodruk powstały przed 1501 rokiem.
Kaligrafia
Kaligrafia
gr. sztuka pięknego i wyraźnego pisania.
Kosmogonia
Kosmogonia
gr. ogólna nazwa poglądów przednaukowych., filozoficznych. i religijnych., których przedmiotem jest powstanie i ewolucja Wszechświata.
Monotypia
Monotypia
gr. Mónos jedyny, týpos odbicie; technika graficzna stojąca na pograniczu malarstwa, rysunku i grafiki. Na płycie metalowej lub szklanej wykonuje się wolno schnącymi farbami (olejnymi, drukarskimi) barwną kompozycję i odciska na zwilżonym papierze; powstaje tylko jedna odbitka, gdyż cała farba odbija się na papierze.
Rycina
Rycina
odbitka graficzna; termin może być używany w odniesieniu do wszystkich technik.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie;
encyklopedia.pwn.pl
mcef45b739ed611a6_0000000000250
Galeria dzieł sztuki
R1e1IpnJ1PXqH1
Rg3R5HXioIsFk1
RaZSJKyRLpGXa1
R3rGqdSCvpyo41
R1OUejxc8ahHl1
R1MJRwLLUmCDb1
R1OULMiXEX9xY1
R1bhQdW0KXk4m1
RAQdzvCsYMtqb1
R1FYVeLTLnpII1
REW7EdDijkVGj1
mcef45b739ed611a6_0000000000253
Bibliografia
P. Ackroyd, Blake, tłum. E. Kraskowska, Poznań 2016.
https://opoka.org.pl/biblioteka/Z/ZK/blake_mistycznyd.html (dostęp z dnia 31.03.2018)