Artystyczne dorastanie

Zwróć uwagę, jaka sytuacja została opisana w wierszu. Gdzie znajduje się i co robi podmiot liryczny?

W wierszu ukazana jest rozmowa podmiotu lirycznego z ulubionym misiem z dzieciństwa.  Wynika z niej, że podmiot liryczny nie potrzebuje już misia z dzieciństwa, gdyż jest człowiekiem dorosłym.

Zwróć uwagę na występujące w tekście formy przymiotników, które opisują podmiot liryczny.

Podmiot liryczny jest kobietą, na co wskazują przymiotniki 'pełna', 'niepotrzebna'. Z sytuacji lirycznej wynika, że jest to wchodząca w dorosłość dziewczyna, której trudno 'pożegnać się' z dzieciństwem – dowodzą tego słowa pluszaka: 'Niepotrzebna tutaj jesteś!/Masz swój świat/Dorosły tak./Idź już stąd!/Uśmiechnij się,/Pogódź się!'.

Przypomnij sobie, w jaki sposób żyją ludzie i jakie mają priorytety.

Podmiot liryczny dostrzega, że ludzie żyją w ciągłym pędzie ('Ciągle wokół'). Żyją przemęczeni osiąganiem kolejnych mało ważnych, materialnych celów, często robią to kosztem swojego samopoczucia i relacji z bliskimi osobami ('Lecz tracisz to, co masz./Krótkie spojrzenie na ból/W oczach tej bliskiej osoby').

Pamiętaj, że synonim to wyraz o podobnym, zbliżonym znaczeniu, np. alfabet i abecadło. W razie wątpliwości możesz skorzystać ze słownika synonimów.

Synonimy do określenia 'kula ziemska' to: Ziemia, świat; synonimy do słowa 'egzystencja' to: życie, istnienie; synonimy do słowa 'los' to: przeznaczenie, przypadek.

Pamiętaj, że tytuł odgrywa ważną rolę w utworze – może sygnalizować temat utworu, wyrażać jego ogólny sens, wskazywać na problematykę utworu, dawać wskazówki do interpretacji.

W tytule wiersza występuje porównanie życia do kuli ziemskiej, która obraca się wokół własnej osi. Podobnie jest z życiem każdego człowieka, które toczy się wokół różnych codziennych spraw. Na wiele rzeczy, podobnie jak na obracanie się Ziemi, nie mamy wpływu, np. na śmierć, która jest częścią życia.

Zwróć uwagę na zabarwienie emocjonalne epitetów wymienionych w tabeli, a także wskaż, jaką gramatyczną formą czasownika są.

Wyprute żyły – negatywne, imiesłów;
święty spokój – pozytywne, przymiotnik;
krótkie spojrzenie – neutralne, przymiotnik;
noce bezsenne – negatywne, przymiotnik;
ciężar egzystencji – negatywne, rzeczownik;
rozbitych dusz – negatywne, imiesłów;
bliskiej osoby – pozytywne, przymiotnik.

Zastanów się, jak podmiot liryczny opisuje adresata – co mówi o nim, jego życiu oraz priorytetach.

Adresatem wiersza jest każdy człowiek pochłonięty nieustanną gonitwą za czymś nieważnym, bez prawdziwej wartości. Podmiot liryczny kieruje swoje słowa do wyczerpanego psychicznie, przygnębionego, pogrążonego w melancholii człowieka. Świadczą o tym słowa: 'Wyprute żyły tylko po to / By móc coś zdobyć', ' pod oczami / Masz fioletu cień', 'Noce bezsenne, na barkach / Ciężar ludzkiej egzystencji w dzień', 'On wydziera się z ciemności', 'Weź jeden oddech / Z drugim będzie już problem', 'Kiedy ból krzyczy z wnętrza / Twoje płuca nie zatrzymują / Przesiąkniętego truchłem powietrza'.

Zwróć uwagę na tematykę wiersza zasygnalizowaną w jego tytule.

Przykładowe dokończenie zdania:
Wiersz jest poetyckim obrazem 'życia ludzkiego'.

Zastanów się, u kogo i w jakim celu sprawdzamy tętno.

Metafora 'wyczuć tętno nieba' może oznaczać serce podmiotu lirycznego. 'Czuć tętno' to znaczy wyczuwać rytm, zmianę, żyć – i choć podmiot liryczny trochę przewrotnie nazywa swoje życie i dom niebem (bo tu płacze, przeżywa rozczarowania itp.) to jest to dla niego miejsce najlepsze, wyjątkowe, oswojone, a jego niebiańskość polega właśnie na czuciu prawdziwego życia.

Zwróć uwagę na informacje zawarte w przypisie. Pamiętaj, że tytuł odgrywa ważną rolę w utworze – może sygnalizować temat utworu, wyrażać jego ogólny sens, wskazywać na problematykę utworu, dawać wskazówki do interpretacji.

Tytuł utworu jest związany ze stanem emocjonalnym podmiotu lirycznego, którego przytłacza dorastanie. Jednocześnie wiersz jest ten jest dla autorki sposobem na radzenie sobie z trudnymi przeżyciami, które niesie ze sobą wchodzenie w dorosłość – twórczość literacka, przelewanie swoich emocji i refleksji to swoiste artystyczne dorastanie.