Atmosfera – utrwalenie dotychczasowych wiadomości

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna warstwy atmosfery,

• zna pojęcia: „wiatr”, „konwekcja”, „albedo”, „inwersja”,

• zna stałe i zmienne składniki powietrza,

• zna główne wiatry okresowo‑zmienne (sezonowe) i lokalne (zmienne),

• zna główne rodzaje opadów i osadów atmosferycznych,

• rozumie różnicę między wiatrami stałymi a sezonowymi i lokalnymi,

• rozumie wpływ prądów morskich na wielkość opadów,

• rozumie różnicę między wilgotnością względną a bezwzględną.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• wytłumaczyć wpływ siły Coriolisa na kierunek wiatrów na Ziemi,

• uporządkować warstwy atmosfery w kolejności ich występowania,

• omówić i wyjaśnić rozkład opadów na kuli ziemskiej,

• porównać bryzę i monsun,

• narysować schemat rozkładu wiatrów stałych na kuli ziemskiej i omówić go,

• wyjaśnić schemat powstawania opadów.

c) Postawy

Uczeń:

• samodzielnie i świadomie korzysta z różnych materiałów źródłowych.

2. Metoda i forma pracy

Praca z podręcznikiem i atlasem geograficznym, wypełnianie kart pracy ucznia, praca indywidualna.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, atlas geograficzny, karty pracy ucznia.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Czynności organizacyjne - sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy.

2. Zapoznanie uczniów z planowanym przebiegiem oraz celami lekcji.

b) Faza realizacyjna

1. Uczniowie przypominają sobie i utrwalają wiadomości z ostatnich lekcji (tematy: skład i budowa atmosfer, opady, wiatry). W tym celu rozwiązują ćwiczenia na kartach pracy ucznia (załącznik 1), mogą przy tym korzystać z podręcznika i atlasu.

2. Po zakończeniu rozwiązywania zadań, następuje wspólne sprawdzenie odpowiedzi wraz z komentarzem i szerszym przypomnieniem poszczególnych kwestii.

c) Faza podsumowująca

Wypisanie głównych tematów, których dotyczyły rozwiązywane ćwiczenia:

• skład i budowa atmosfery,

• globalna cyrkulacja powietrza - wiatry stałe,

• rodzaje wiatrów sezonowych i lokalnych,

• powstawanie opadów,

• rodzaje opadów i osadów atmosferycznych,

• rozkład opadów na kuli ziemskiej.

5. Bibliografia

Czubla P., Papińska E., Geografia fizyczna. Podręcznik. Liceum ogólnokształcące – zakres rozszerzony, PWN, Warszawa 2003.

Stankowski W., Geografia fizyczna z geologią, WSiP, Warszawa 1997.

6. Załączniki

a) karta pracy ucznia

Załącznik 1.

1. Zaznacz czy podane zdanie jest prawdziwe czy fałszywe – odpowiedź uzasadnij.

1. Do wiatrów stałych należą monsuny i wiatry zachodnie.

2. Ruch powietrza z niżu do wyżu nazywamy wiatrem.

3. Siła Coriolisa powoduje odchylenie kierunku wiatru w prawo na półkuli północnej, a w lewo na półkuli południowej.

4. Roczne i dobowe amplitudy temperatury są wyższe nad lądem niż nad morzem.

5. Pustnia Atacama w Ameryce Południowej powstała pod wpływem ciepłego Prądu Peruwiańskiego.

6. Wilgotność względną wyraża stosunek aktualnej zawartości pary wodnej do zawartości pary, która może nasycić powietrze w danej temperaturze.

7. Wilgotność bezwzględna jest to zawartość pary wodnej wyrażona w gramach w jednostce objętości powietrza.

8. Opady orograficzne i opady konwekcyjne występują jedynie w strefach wybrzeży.

9. Do opadów atmosferycznych zaliczamy: deszcz, śnieg i szadź.

10. Po stronie dowietrznej w górach występują niższe opady niż po stronie zawietrznej.

2. Wymień stałe składniki powietrza.

1. .................................

2. .................................

3. .................................

3. Uporządkuj podane warstwy atmosfery zaczynając od powierzchni Ziemi.

stratosfera, termosfera, troposfera, egzosfera, mezosfera

4. Porównaj bryzę i monsun.

5. Wymień i krótko omów główne etapy powstawania opadów.

...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

6. Wyjaśnij pojęcia:

1. inwersja ................................................................................................................................................................

2. konwekcja ...............................................................................................................................................................

3. albedo ................................................................................................................................................................

7. Uzupełnij zdania.

Najwyższe opady na Ziemi (powyżej 2000 mm rocznie) występują w strefie ................................... .

Przyczyną najniższych sum opadów (poniżej 250 mm rocznie) w strefie okołozwrotnikowej są ............................. podzwrotnikowe, z wyjątkiem Azji Płd.-Wsch, która mimo położenia w tej strefie charakteryzuje się wysokimi rocznymi sumami opadów, co jest wynikiem curkulacji ..................................... .

W strefie umiarkowanej roczne sumy opadów są zróżnicowane i wahają się między ............................................. .

W wyniku małego parowania i niskich temperatur w strefie okołobiegunowej opady są tam .......................... i mają głównie charakter ...............................

8. Na rysunku kuli ziemskiej zaznacz kierunek wiatrów stałych (i je nazwij) oraz stałe ośrodki baryczne.

R2cGFLP5F9m4K

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak