Badanie właściwości tlenków

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna:

• klasyfikację tlenków,

• budowę tlenków,

• ogólne właściwości tlenków metali i tlenków niemetali,

• metody otrzymywania tlenków,

• zastosowanie ważniejszych tlenków.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• określić budowę cząsteczek tlenków,

• zbadać doświadczalnie charakter chemiczny dowolnych tlenków,

• sklasyfikować tlenki ze względu na ich charakter chemiczny,

• wyjaśnić zjawisko amfoteryczności,

• zapisać równania reakcji tlenków z wodą, z kwasami i z zasadami,

• wyjaśnić za pomocą odpowiednich równań reakcji właściwości amfoteryczne tlenków,

• przedstawić zastosowanie ważniejszych tlenków w przemyśle i życiu codziennym.

2. Metoda i forma pracy

Metody:

• eksperyment,

• dobieranka,

• pogadanka,

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca z całym zespołem,

• praca w grupach,

• praca indywidualna.

3. Środki dydaktyczne

Sprzęt i odczynniki niezbędne do wykonania doświadczeń, karty pracy, koperty z dobieranką, foliogram przedstawiający klasyfikację tlenków, ich nazwy i wzory, foliogram przedstawiający klasyfikację tlenków ze względu na zachowanie się wobec wody oraz ze względu na zachowanie się wobec kwasów i zasad.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Powtórzenie wiadomości z gimnazjum z zakresu tlenków.

2. Ustalenie wzoru ogólnego tlenków.

3. Dobieranka – dopasowywanie przez uczniów w grupach nazw tlenków do odpowiednich wzorów i dokonywanie ich klasyfikacji (załącznik 1).

b) Faza realizacyjna

1. Omówienie ćwiczenia - foliogram przedstawiający nazwy i wzory tlenków oraz ich podział na tlenki metali i tlenki niemetali.

2. Podanie tematu lekcji,

3. Badanie właściwości tlenków i wypełnianie w grupach kart pracy (zalącznik 2).

4. Omówienie doświadczeń wykonanych przez uczniów.

5. Ogólna charakterystyka tlenków metali i niemetali.

6. Zapis odpowiednich równań reakcji.

7. Podział tlenków ze względu na charakter chemiczny – foliogramy przedstawiające podział tlenków ze względu na zachowanie się wobec wody oraz ze względu na zachowanie się wobec kwasów i zasad wraz z przykładami.

c) Faza podsumowująca

1. Przypomnienie metod otrzymywania tlenków (załącznik 3).

2. Omówienie zastosowania tlenków w przemyśle i w życiu człowieka.

5. Bibliografia

M. Litwin, Sz. Styka–Wlazło, J. Szymońska, Chemia ogólna i nieorganiczna. Kształcenie w zakresie podstawowym. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2002.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1

Dopasujcie nazwy do odpowiedniego wzoru oraz dokonajcie klasyfikacji przedstawionych tlenków.

Wzory

Nazwy

załącznik 2

Na podstawie wykonanych doświadczeń i obserwacji wypełnijcie poniższą tabelkę.

Załącznik 3

Wymień i napisz równania reakcji obrazujące trzy metody otrzymywania tlenku węgla (IV).

b) Zadanie domowe

1. Przeprowadzono doświadczenie pokazane na rysunku:

2. Podaj numery probówek w których zaobserwujesz przebieg reakcji i zapisz ich równania.

3. Podaj która z poniższych odpowiedzi zawiera grupę tlenków nie reagujących z wodą:

1. FeIndeks dolny 2₂OIndeks dolny 3₃, COIndeks dolny 2₂, SiOIndeks dolny 2₂, NOIndeks dolny 2₂

2. NIndeks dolny 2₂O, NO, CaO, CrOIndeks dolny 3₃

3. CO, NO, SIOIndeks dolny 2₂, CuO

4. NaIndeks dolny 2₂O, NOIndeks dolny 2₂, NO, CO

5. FeIndeks dolny 2₂OIndeks dolny 3₃, COIndeks dolny 2₂, CO, NO

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Przy mało sprawnej doświadczalnie grupie uczniów należy przygotować bardziej szczegółową kartę pracy w załączniku 2 lub wykonać doświadczenia w formie pokazu.