R1C8CrJjEu1et1
Zdjęcie przedstawia baletnice podczas ćwiczeń. Na zdjęciu widać wyłącznie nogi tancerek. Stopy mają skrzyżowane, wzniesione są na palcach. Na stopach mają założone pointy, twarde baletki używane w balecie.

Balet czyli taniec klasyczny

Źródło: online-skills, licencja: CC0.
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela:

RnM6adFyeqZ1x1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
1

II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.
4.3. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje charakterystyki form muzycznych: balet.

Nauczysz się

wyjaśniać kim są kompozytor, choreografChoreografchoreograf;

definiować pojęcia:  primabalerina, piruettePiruette (czyt. piruet)piruette, arabesque, pas, pantomima;

rozpoznawać znane fragmenty muzyki baletowej;

wymieniać kompozytorów tworzących balety;

omawiać strój baletowy.

Przygoda z baletem

Taniec to jedna z form aktywności ruchowej. Taniec klasyczny, czyli balet, wymaga dużej sprawności fizycznej i wielu umiejętności. Tancerze, czyli baletmistrzowie, kształcą się w szkołach baletowych. Jest ich w Polsce pięć: w Bytomiu, w Poznaniu, w Warszawie, w Gdańsku i w Łodzi. Uczniowie uczą się techniki tańca klasycznego, różnych technik tańca współczesnego (np. jazz, modern, hip‑hop) oraz akrobatyki. Poznają kroki baletowe i figury taneczne. Oprócz zajęć tanecznych uczniowie poznają historię tańca, polskie tańce narodowe oraz tańce innych krajów.

Obejrzyj film przedstawiający zajęcia baletowe „od kuchni”.

RoSNGV7rTByrs
Film przedstawiający arkana baletu i historię sztuki baletowej. W pierwszej części filmu w szatni szkoły baletowej rozmawiają dwie dziewczynki. Jedna z nich jest uczennicą szkoły baletowej i odpowiada na pytania koleżanki. W pierwszej scenie wtajemnicza dziewczynkę: To nasza szatnia. Każda z nas ma tutaj swoją szafkę, w której przechowujemy stroje do ćwiczeń. Przed każdymi zajęciami przebieramy się właśnie tutaj. Koleżanka zadaje pytanie: A czy baletowe stroje mają swoje konkretne nazwy? Przewodniczka odpowiada: Tak, oczywiście, spójrz obok. Koleżanka wzdycha: Jaka piękna sukienka! Przewodniczka kontynuuje: Ta sukienka, to paczka. Tak nazywa się sukienka do baletu. Druga dziewczynka pyta: A te buty? Uczennica szkoły baletowej odpowiada: To są pointy, w których bez problemu mogę stawać na palcach! Wiesz, zanim mogłam pierwszy raz założyć pointy i tańczyć w nich, musiałam nauczyć się podstawowych pozycji rąk i nóg. Mamy jeszcze chwilę, mogę opowiedzieć Ci o historii tańca i baletu. Masz ochotę posłuchać? Koleżanka wyraża zaciekawienie: Oczywiście! Zamieniam się w słuch. Przewodniczka przedstawia krótką historię baletu: Ludzie tańczyli już w średniowieczu, ale były to tańce religijne, dworskie oraz epickie. Ludzie tańczyli do pieśni, które sami śpiewali. W renesansie pojawiły się tańce dworskie. Wielkie widowiska, które odbywały się na dworach królewskich dały początek takim formom sztuki, takim jak balet i opera. Składały się one z recytacji, śpiewu, muzyki, pantomimy i tańca. Na dworze francuskim balet zagościł dzięki księżnej Katarzynie Medycejskiej. W 1581 roku wystawiła ona balet pt. „Komiczny Balet Królowej”. Na przełomie XVI i XVII wieku balet przybrał formę widowiska o tematyce mitologicznej. Rok 1661 był przełomem w historii baletu zawodowego. Wtedy to Ludwik XIV założył Narodową Akademię Muzyki i Tańca. W 1832 roku powstał balet romantyczny Sylfida. W drugiej połowie XIX w. centrum sztuki baletowej stała się Rosja... Koleżanka wyraża wdzięczność: Super, tyle wiesz na temat baletu. Dziękuję, że znalazłaś przed lekcją czas, aby opowiedzieć mi tyle ciekawostek. Uczennica szkoły baletowej zaprasza: Bardzo proszę. Chodźmy teraz już na zajęcia! W drugiej części widzimy fragment przedstawienia baletowego. Słyszymy muzykę: Taniec wieszczki cukrowej z baletu “Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego. Utwór jest bardzo lekki i delikatny. Główną melodię grają dzwonki, dyskretnie towarzyszą im instrumenty smyczkowe grające pizzicato i instrumenty dęte drewniane pojawiające się w maleńkich solowych epizodach. Do tej muzyki tańczy solistka ubrana w piękny biały strój baletowy.

Słuchanie muzyki

Polecenie 1

Wysłuchaj poniższych utworów, a następnie wskaż ich cechy charakterystyczne.

R4oh8MqPo8qZ2
Polecenie 1
REgPC03pegvP2
Odpowiedz na pytanie: Czym według ciebie różnią się utwory baletowe Czajkowskiego i Strawińskiego?
m0bf9ed68956069da_0000000000122
R1Vlr3Vt4iqxt
Ćwiczenie 1
Wskaż kompozytora baletu „Dziadek do orzechów”. Możliwe odpowiedzi: A. Igor Strawiński, B. Piotr Czajkowski, C. Sergiusz Prokofiew.
Ćwiczenie 1
Rvz5BA8JO5Hol
Wskaż kompozytora baletu "Dziadek do orzechów".
R16NISLNWQHZl
Ćwiczenie 2
Dopasuj opis stroju do jego nazwy. Nazwy: A. pointy, B. paczka. Opisy: 1. buty, pozwalające tańczyć na czubkach palców, 2. sukienka baletowa ze sterczącą spódnicą.
Ćwiczenie 2
R12TxQFklImrz
Dopasuj opis stroju do jego nazwy.
RsX7YppbT6zVi
Ćwiczenie 3
Wskaż założyciela Narodowej Akademii Muzyki i Tańca. Możliwe odpowiedzi: 1. Ludwik XIV, 2. Filip V Hiszpański, 3. August II Mocny.
RoH2KTbL0xNxU
Ćwiczenie 4
Wymień elementy stroju tancerki baletowej.
R1QO98LxQK09n
Ćwiczenie 5
Wskaż kompozytora baletu „Święto Wiosny. Możliwe” odpowiedzi: A. Igor Strawiński, B. Piotr Czajkowski, C. Sergiusz Prokofiew.
RtcRGaUP0ehMp
Ćwiczenie 6
Wskaż, któryz baletów skomponował Siergiej Prokofiev? Możliwe odpowiedzi: 1. „Dziadek do orzechów”, 2. „Jezioro łabędzie”, 3. „Romeo i Julia”.
R1JeATHLKIz64
Ćwiczenie 7
Wskaż, dzięki komu „Magiczny Balet Królowej” został wystawiony na dworze francuskim. Możliwe odpowiedzi: 1. Maria I Stuart, 2. Anna Jagiellonka, 3. Katarzyna Medycejska.
R1P43b3enoHq3
Ćwiczenie 8
Odpowiedz na pytania: 1. Jak nazywa się obrót w balecie. Możliwe odpowiedzi: A. pointy, B. piruette, C. primabalerina. 2. Jak nazywa się pierwsza tancerka w balecie? Możliwe odpowiedzi: A. pointy, B. piruette, C. primabalerina.
Ćwiczenie 9
RCTKNQ37NQoLs
Odszukaj i zaznacz w wykreślance słowa związane z baletem. Aby zakreślić słowo zaznacz (kliknij) pierwszą i ostatnią literę.
Ćwiczenie 9
RN4bigx3y3KPs
Wyjaśnij znaczenie słów: pas, piruette, arabesque.
m0bf9ed68956069da_0000000000209

Słownik pojęć

Arabesque (czyt. arabesk)
Arabesque (czyt. arabesk)

figura w tańcu klasycznym; tancerz stoi na jednej nodze, a druga jest uniesiona pod kątem prostym. Ręce mogą być trzymane w różnych pozycjach.

Choreograf
Choreograf

autor układu tanecznego w spektaklu baletowym albo w innego rodzaju widowisku (opera, spektakl dramatyczny).

Choreografia
Choreografia

układ taneczny stworzony przez choreografa.

Paczka
Paczka

sukienka baletnicy.

Pantomima
Pantomima

rodzaj widowiska scenicznego, w którym treści interpretowane przez aktorów (tancerzy) nie są przekazywane za pomocą słów, a jedynie używając gestów i mimiki.

Pas (czyt.pa)
Pas (czyt.pa)

z j.francuskiego - krok.

Piruette (czyt. piruet)
Piruette (czyt. piruet)

obrót wokół własnej osi wykonywany przez tancerzy. Piruette może być wykonywany w różnych pozycjach.

Pointy
Pointy

(czyt. płenty) specjalne pantofle z twardym noskiem, które umożliwiają baletnicy taniec na czubkach palców.

Pozycje rąk i nóg
Pozycje rąk i nóg

taniec baletowy składa się z kroków i układów ciała. Ręce i nogi mają określone ułożenie – to tzw. pozycje. Jest ich pięć dla rąk i tyle samo dla nóg.

Taniec epicki
Taniec epicki

taniec z epoki średniowiecza. Były to głównie tańce kołowe i korowodowe. Nie można ich dokładnie odtworzyć, gdyż do dnia dzisiejszego nie zachowało się dostatecznie dużo opisów.

Taniec dworski
Taniec dworski

forma tańca, która powstała u schyłku średniowiecza. Była wykonywana na największych dworach europejskich monarchów. Najbardziej znane rodzaje tańca dworskiego to: allemande, galiarda, kontedans, pawana.

Taniec religijny
Taniec religijny

ambulatori (wł.) lub baladoires (fr.) należy do grupy tańców świeckich o wyraźnym zabarwieniu religijnym.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

sjp.pwn.pl

m0bf9ed68956069da_0000000000219

Biblioteka muzyczna