Ballada romantyczna – cechy gatunkowe

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna wyznaczniki rodzajowe epiki, liryki i dramatu,

• zna podstawowe gatunki literackie,

• zna cechy gatunkowe ballady romantycznej,

• zna i rozumie pojęcie „gatunek synkretyczny”.

b) Umiejętności

Uczeń:

• umie przyporządkować poszczególne gatunki literackie odpowiednim rodzajom,

• umie odnaleźć w balladzie wyznaczniki rodzajowe,

• umie samodzielnie sformułować wnioski.

2. Metoda i forma pracy

Praca zbiorowa, pogadanka.

3. Środki dydaktyczne

1. Mickiewicz, Ballady i romanse, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2005.

2. J. Sławiński, Okopień – Sławińska, Słownik terminów literackich, Biblioteka Narodowa, Warszawa 1987.

3. Karta pracy

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z celami i tokiem lekcji. Rozdaje uczniom karty pracy (załącznik 1) oraz wyjaśnia, na czym będzie polegała praca. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela uzupełniają tabelę wpisując cechy charakterystyczne poszczególnych rodzajów literackich. Następnie wskazują gatunki literackie, które należą do epiki, liryki i dramatu.

b) Faza realizacyjna

1. Uczniowie czytają tekst wybranej ballady romantycznej.

2. Uczniowie powinni zwrócić uwagę na obecność narratora i fabuły oraz wskazać, iż są to cechy epickie.

3. Następnie uczniowie powinni zwrócić uwagę na język utworu, obecność środków stylistycznych, układ wersowo – rymowy, nastrojowość oraz eksponowanie przeżyć wewnętrznych osoby mówiącej i zakwalifikować te cechy jako cechy liryczne.

4. Ostatni etap to poszukiwanie pierwiastków dramatycznych – dialogów i monologów bohaterów.

5. Nauczyciel stawia pytanie: Do jakiego rodzaju literackiego należy ballada?

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel wyjaśnia, że ballada jest gatunkiem synkretycznym, tj. takim, który łączy w sobie elementy poszczególnych rodzajów literackich. Należy również wspomnieć, że tego typu gatunki były bardzo popularne w dobie romantyzmu (nauczyciel może wyjaśnić dlaczego – np. jako kontynuacja buntu przeciwko oświeceniu, które preferowało utwory czyste gatunkowo). Na zakończenie lekcji nauczyciel zadaje pracę domową.

5. Bibliografia

1. Mickiewicz A., Ballady i romanse, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2005.

2. Sławiński J., Okopień – Sławińska I., Słownik terminów literackich, Biblioteka Narodowa, Warszawa 1987.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Załącznik 1

b) Zadanie domowe

Napisz balladę romantyczną na dowolny temat, pamiętając, aby był to utwór synkretyczny.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Przed lekcją uczniowie powinni przypomnieć sobie wyznaczniki poszczególnych rodzajów literackich. W trakcie realizacji zajęć ważne jest, aby nauczyciel stale czuwał nad jej przebiegiem i wyjaśniał ewentualne wątpliwości dotyczące przynależności poszczególnych gatunków do epiki, liryki czy dramatu. Lekcja ta może stanowić podsumowanie cyklu zajęć dotyczących ballad romantycznych.