Barokowe kontrasty

1. 1604–1617 Sanktuarium pasyjno‑maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej – na ilustracji znajduje się świątynia z trzema wieżami zwieńczonymi kopułami z krzyżami na szczycie. Znajdują się tutaj kaplice. Po lewej stronie jest usytuowana kaplica Zebrzydowska. Ma potężne pilastry (element architektoniczny w formie płaskiego filara, nieznacznie występującego przed lico ściany) i kolumny. W niszach są umieszczone rzeźby. W świątyni i kaplicach znajdują się okna zakończone łukami. Kościół otacza mur.

2. 1635 – Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie – na ilustracji znajduje się dwukondygnacyjna świątynia. Prezbiterium wieńczy absyda (pomieszczenie najczęściej na planie półkolistym zamykające prezbiterium lub nawę). Jest ona złożona z kolumn z ozdobionymi głowicami i pilastrami. We wnękach znajdują się rzeźby. Nad portalem wejściowym znajduje się herb jezuitów. Kolumny podtrzymują gzymsy. Wieńczy je tympanon (wewnętrzne pole trójkątnego frontonu, gładkie lub wypełnione rzeźbą) znajdujący się na środku. Powyżej znajduje się łukowate okno. Po bokach we wnękach są umieszczone rzeźby. Po dwóch stronach są spływy. Budowlę wieńczy przyczółek (element architektoniczny w formie trójkątnego szczytu), w którym znajduje się herb Wazów. Na szczycie znajduje się krzyż.

3. 1644 – Kolumna Zygmunta III Wazy w Warszawie – na ilustracji znajduje się posąg króla Zygmunta III Wazy, który został umieszczony na kolumnie. Pomnik jest złożony z kolumny w stylu korynckim. Na cokole stoi figura króla. Postać z brodą została przedstawiona w zbroi. Jej ramiona otula płaszcz. Król na głowie ma koronę. W prawej dłoni trzyma szablę, a w lewej krzyż. Spogląda w dół.

4. po 1650 – organy w Bazylice Zwiastowania NMP w Leżajsku – na ilustracji znajdują się organy. Składają się one z trzech oddzielnych instrumentów w nawie głównej i organów w nawach bocznych. Mają oddzielne klawiatury. Organy mają piszczałki różnej wielkości. Są przyozdobione złotymi ornamentami, postaciami świętych, zakonników i figurami tworzącymi chór muzyczny.

5. 1677 – Portret trumienny Stanisława Woyszy z Bzowa, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie – portret przedstawia mężczyznę w starszym wieku. Ma on siwe włosy równo ścięte i wąsy. Na brodzie został zaznaczony dołeczek. Na policzkach są rumieńce. Mężczyzna jest ubrany w płaszcz z kołnierzem z futra gronostaja, ozdobiony po dwóch stronach złotymi guzikami. Mężczyzna spogląda w stronę widza. Z lewej strony, na wysokości twarzy jest umieszczony herb, który otaczają inicjały: 'S W Z B P S'. U dołu w złotej ramce znajduje się inskrypcja zapisana złotymi literami: 'Jegomość pan Stanisław ze Bzowa Woysza, Podstoli Smoleński pocieszenia P. Przenajświętszej godzinek fundator życie doczesne skończył R 1677'. Postać została przedstawiona do pasa. Mężczyznę otacza szare tło. Portret umieszczono w sześciokątnej ramce.

6. 1688–1692 Pałac Krasińskich w Warszawie (Pałac Rzeczypospolitej) – na ilustracji znajduje się trzykondygnacyjny budynek. Jego elewacja składa się z pilastrów, które przylegają do ściany budynku. W części centralnej znajdują się prostokątne ryzality (wysunięta część fasady budynku na wysokości wszystkich kondygnacji). Ciągną się przez całą wysokość budynku. Są zwieńczone tympanonem. Elewacje pałacu są rozdzielone pilastrami. Pomiędzy nimi znajdują się otwory okienne. Na pierwszej kondygnacji okna zamknięte. W kondygnacji wyższej okna są zwieńczone naprzemiennie naczółkami trójkątnymi i zamkniętymi półkoliście. W partii powyższej są okna kwadratowe, niewielkiej wielkości. Na dwóch kondygnacjach znajdują się loggie. Obramowanie okna znajdującego się pośrodku drugiej kondygnacji zwieńczone zostało herbem rodowym Krasińskich.

7. 1681–1696 Pałac w Wilanowie – ilustracja przedstawia rezydencję z alkierzami (narożnik, zwykle na rzucie kwadratu lub prostokąta, wyraźnie występujący z bryły budynku, z odrębnym dachem). Budowla jest symetryczna. Centralna część budowli jest złożona z dwóch pięter. Jest ona zwieńczona attyką (najwyższa część ściany budynku, umieszczona ponad gzymsem wieńczącym budowlę, stanowi ściankę poddasza lub element wolno stojący zasłaniający dach, pełniący funkcję dekoracyjną) w postaci balustrady z rzeźbami. Wieże pałacowe są zwieńczone miedzianymi hełmami. Jednopiętrowe skrzydła pałacu mają półkolumny i pilastry. Są tu attyki w formie balustrad z figurami.

8. ok. 1684 – Jerzy Eleuter Szymonowicz Siemiginowski, Portret królowej Marii Kazimiery z dziećmi, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie – obraz przedstawia siedzącą matkę, która na kolanach trzyma i tuli niemowlę. Obok niej siedzą dzieci. Kobieta ma ciemne włosy, w których znajduje się opaska. Jest ubrana w jasną sukienkę, która jest spięta złotym pasem. Jej ramiona otula granatowy płaszcz. Lewa pierś jest odsłonięta. Jej stopy są bose. Lewą nogę trzyma na podwyższeniu. Prawa znajduje się na niższym stopniu. Przy lewej piersi leży śpiące niemowlę. Jest ubrane w białą szatę i czerwony pas. W środku znajduje się brązowy orzeł, który rozpościera skrzydła pomiędzy królową a jej stojącym synem po lewej stronie. Chłopiec ma ciemne włosy. Ramiona otula purpurowy płaszcz. Jest ubrany w szarą szatę. Jest on nieco cofnięty. Za jego plecami znajduje się kolumna. Przed młodzieńcem siedzą dwaj chłopcy na jasnym lwie, którego trzymają za grzywę. Bracia są przytuleni głowami. Patrzą w stronę widza, są prawie nadzy. Chłopiec z lewej strony ma złote włosy. Ciało otula granatowa szata. Brat, siedzący po prawej stronie, ma ciemne włosy. Jest ubrany w błękitną szatę. Prawą dłoń opiera na lwiej grzywie. Lewą ręką obejmuje brata. Przed braćmi, w lewym dolnym rogu siedzi na delfinie siostra. Ma ona ciemne włosy. Są upięte do tyłu i ozdobione perłami. Jest prawie naga. Na biodrach ma szarą tkaninę. Na kolanach trzyma muszlę. W tle znajduje się popiersie Jana III Sobieskiego na cokole ozdobione wieńcem laurowym. Rzeźba znajduje się na tle nieba. Jest ona lekko schowana za czerwoną kotarą.

9. 1687–1693 Sanktuarium maryjne w Świętej Lipce – na ilustracji znajduje się trójnawowa świątynia. Ma ona dwie wysokie wieże z kopułami zakończonymi krzyżami. Po dwóch stronach ściany znajdują się pilastry ze złotymi ornamentami. Budowla jest złożona z kolumn z głowicami, w których są złote ślimacznice. Pośrodku kolumn znajdują się rozety. W niszach, na ścianach bocznych są umieszczone rzeźby. Nad portalem wejściowym, powyżej widać dwa wysokie okna zwieńczone łukami. Są one rozdzielone kolumną, na której znajduje się posąg. Wychodzą od niego złote promienie. Nad gzymsami po bokach stoją rzeźby. We frontonie jest umieszczone złote słońce z literą 'M' w środku. Powyżej znajduje się złoty monogram Jezusa Chrystusa. Nad przyczółkiem jest umieszczony krzyż.

10. 1728–1732 Aula Leopoldina w gmachu głównym Uniwersytetu Wrocławskiego – na ilustracji znajduje się podium w auli. Znajdują się tu kolumny przyścienne. Są one ozdobione złotymi głowicami. Pośrodku, nad gzymsem jest umieszczona rzeźba cesarza Leopolda I Habsburga siedzącego na tronie pod baldachimem. Po bokach znajdują się dwie rzeźby. Odtrącane są od tronu dwie postacie. Po prawej stronie, przy ścianie bocznej jest umieszczony posąg cesarza Karola VI. Trzyma on w prawej ręce szablę, a lewą wyciąga do przodu. Na drewnianym podeście znajduje się katedra z sarkofagowym stołem, dwie ławy promotorskie oraz loża rektorska. Obok znajdują się drzwi do auli, nad którymi znajduje się złoty tarcza herbowa.

11. 1728–1761 Kościół Wizytek w Warszawie – na ilustracji znajduje się trójkondygnacyjna świątynia złożona z kolumn, których głowice są ozdobione ślimacznicami. Kolumny podtrzymują gzymsy. Dolna kondygnacja jest szersza. Na środku znajduje się portal wejściowy z umieszczonymi po bokach pustymi wnękami. Górna kondygnacja jest węższa. Po bokach znajdują się spływy i wazony. W centrum jest umieszczone duże okno. Po bokach znajdują się nisze z rzeźbami. Budowlę wieńczy trójkątny fronton z okiem Opatrzności w tympanonie oraz z posągami po dwóch stronach. Powyżej, nad przyczółkiem znajdują się rzeźby aniołów. Pośrodku znajduje się ozdobny krzyż.

12. 1719–1731 Bazylika św. Jadwigi w Legnickim Polu – na ilustracji znajduje się świątynia z dwoma wysokimi wieżami. Są one zwieńczone kopułami. Są umieszczone w nich krzyże. W wieżach znajdują się okna zakończone łukami. Budowla jest złożona z dwóch kolumn z ozdobionymi głowicami. Podtrzymują one gzymsy. Pośrodku dwóch kolumn znajduje się portal wejściowy. Nad nim są umieszczone rzeźby. Po dwóch stronach znajdują się wejścia. Nad nimi są umieszczone rozety. Na Powyżej głównego portalu wejściowego jest usytuowane duże okno z balustradą. Jest ono zwieńczone łukiem. Okno zdobi maswerk (ażurowy element dekoracyjny wykonany w kamieniu lub cegle zdobiący górną część okna). Nad oknem znajduje się fronton z rzeźbami. Nad przyczółkiem znajdują się anioły, które strzegą krzyża z promieniami.