Beethoven – wielki symfonik

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Zapoznanie uczniów z życiem i twórczością Ludwika van Beethovena oraz wskazanie jego miejsca w historii muzyki. Wskazanie najważniejszego gatunku muzycznego w twórczości kompozytora oraz zapoznanie uczniów z IX Symfonią d‑moll, op. 125. Omówienie finałowej części IX Symfonii ze szczególnym uwzględnieniem hymnu Oda do radości.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Omówić życie i twórczość Ludwika van Beethovena.

2. Wskazać epokę, w której kompozytor tworzył.

3. Wyjaśnić pojęcie symfonia.

4. Rozpoznać wybitne dzieło muzyczne Beethovena – Symfonię IX d- moll, op. 125.

5. Wskazać powiązania hymnu Oda do radości z hymnem Unii Europejskiej.

6. Odtworzyć głosowo temat hymnu Oda do radości.

7. Opisać przeżycia związane z percepcją IX Symfonii Beethovena.

2. Metoda i forma pracy

1. Zapoznanie uczniów z nowym materiałem metodą podającą – opowiadanie, pogadanka.

2. Analityczno‑percepcyjna – słuchanie muzyki.

3. Ekspozycja (prezentowanie muzyki żywej i mechanicznej).

3. Środki dydaktyczne

1. Podręcznik: Wacław Panek, Świat muzyki...

2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

3. Nagranie dzieła: IX Symfonii d‑moll, op. 125 Beethovena (hymn Oda do radości).

4. Karta pracy ucznia.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Sprawdzenie obecności.

2. Powtórzenie wiadomości poprzez odpytanie jednej osoby z trzech ostatnich lekcji.

3. Wspólne zaśpiewanie przy akompaniamencie pianina lub gitary ostatnio poznanej piosenki.

4. Podanie tematu do zeszytu.

(10 min.)

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel metodą opowiadania przedstawia życiorys i twórczość Beethovena. Wskazuje na miejsce kompozytora w historii muzyki i jego powiązania z nazwiskami innych znanych twórców. Wiąże sytuację materialną i osobistą Beethovena z sytuacją, w której był W. A. Mozart.

2. Uczniowie słuchają IX Symfonii d‑moll, op.125, hymnu Oda do radości.

3. Po wysłuchaniu utworu uczniowie dzielą się z nauczycielem i kolegami swoimi odczuciami i skojarzeniami związanymi z utworem (metoda pogadanki).

4. Wskazanie gatunku muzycznego „symfonia” i określenie części i tematyki utworu.

   • Notatka:

Symfonia – Forma muzyczna o nazwie symfonia (w klasycznym kształcie) to zazwyczaj trzy- lub czteroczęściowy utwór muzyczny na orkiestrę. Symfonia to reprezentatywny gatunek muzyki orkiestrowej. Można ją też uznać za sonatę na orkiestrę. Ukształtowanie się symfonii miało miejsce pod koniec XVIII w. Jednak historia powstania symfonii jest o wiele dłuższa i sięga przełomu XVI i XVII wieku.

Części klasycznej symfonii:

• pierwsza (szybka – allegro sonatowe),

• druga (wolna – w formie wariacji lub pieśni),

• trzecia (taneczna lub bardzo szybka – menuet, lub scherzo),

• czwarta (szybka – rondo, wariacje lub allegro sonatowe).

5. Krótka historia hymnu Oda do radości z IX Symfonii Beethovena z odniesieniem do hymnu Unii Europejskiej i ze wskazaniem celu użycia tego utworu.

6. Ponowne wysłuchanie hymnu z aktywnym udziałem uczniów. Próba odtworzenia tematu Ody do młodości metodą murmuranda.

(30 min.)

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie otrzymują od nauczyciela kartę pracy z życiorysem kompozytora oraz podstawowymi zagadnieniami i pojęciami omawianymi na lekcji.

2. Odczytanie na głos informacji znajdujących się na kartach i omówienie najtrudniejszych dla uczniów problemów.

(5 min )

5. Bibliografia

1. Ekiert J., Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.

2. Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.

3. Wójcik D., ABC form muzycznych, Musica Iagellonica, Kraków 1999.

6. Załączniki

a)Karta pracy ucznia

Notatka, streszczenie tematu zajęć, najważniejsze zagadnienia omawiane na lekcji.

b) Zadanie domowe

Znajdź w encyklopedii lub w podręczniku gatunki muzyczne uprawiane przez Ludwika van Beethovena, a nieomawiane na lekcji, i zapisz przynajmniej trzy przykłady.