Ra2Q0ev4SWrZ1
Zielony namiot rozbity na polanie, w oddali widać rozległe błonisty teren i zbocza niezbyt wysokich gór oraz lasy.

Bez sensu cienia nie ma wypowiedzenia

Namiot
Źródło: LHOON, licencja: CC BY-SA 2.5.
Ćwiczenie 1
Rjw9BXUj73Aw01
Zadanie interaktywne polegające na zaznaczeniu kolorami odpowiednich fragmentów tekstu.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1

Z podanego tekstu wypisz z wypowiedzeń należących do dialogów: równoważniki zdań, zdania pojedyncze oraz zdania złożone.

Joachim przyszedł ostatni, niosąc pod pachą zwinięty koc.
– A namiot? – zapytał Euzebiusz.
– No, to jest namiot – wyjaśnił Joachim, pokazując nam koc, który był stary, poplamiony i miał mnóstwo dziur.
 – To nie jest prawdziwy namiot! – powiedział Rufus.
– A co? Myślałeś może, że tata pożyczy mi swój nowy namiot? – zapytał Joachim. – Weźmiemy koc i będziemy udawać.

R1a3OBuH6Vt3f
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 2

Przekształć równoważniki zdań z poprzedniego ćwiczenia w zdania pojedyncze.

R1L8FdyHH1o9d
Miejsce na notatki

Zapoznaj się wykresem przedstawiającym podział wypowiedzeń. W razie potrzeby możesz uzupełnić informacje korzystając z materiału: Związek związkowi nierówny, tu poboczny, a tam główny.

RnDsn8GR002Nw
Ilustracja interaktywna przedstawia wykres. Na samej górze znajduje się wyrażenie "Wypowiedzenie", od którego prowadzą dwie strzałki do wyrażeń: "Równoważnik zdania" oraz "Zdanie". Od "Zdania" prowadzą trzy strzałki do wyrażeń: "Zdanie pojedyncze nierozwinięte", "Zdanie pojedyncze rozwinięte", "Zdanie złożone". Na ilustracji znajdują się punkty interaktywne z dodatkową treścią: 1. Wypowiedzenie. Grupa wyrazów połączonych ze sobą znaczeniowo i dopasowanych pod względem formy, które przekazują zrozumiałą informację. Przykład: Sławek mieszka na wsi. Kupię chleb. Tak! Proszę mi szybko sprzedać bilet do Sanoka, bo bardzo się śpieszę. 2. Równoważnik. Rodzaj wypowiedzenia, który nie zawiera czasownika w formie osobowej. Przykłady: Na wsi. Chleb za 5 zł. Bilet do Sanoka, szybko! 3. Zdanie. Rodzaj wypowiedzenia, które zawiera czasownik (bądź czasowniki) w formie osobowej. Przykłady: Sławek mieszka na wsi. Chciałbym kupić chleb za pięć złotych, ale nie widzę takich na półce. Jacek kupiłby bilet do Sanoka. 4. Zdanie pojedyncze nierozwinięte. Zdanie zawiera jedno orzeczenie i podmiot lub tylko orzeczenie. Przykłady: Sławek mieszka. Kupi. Kot śpi. 5. Zdanie pojedyncze rozwinięte. Zdanie zawiera jedno orzeczenie i podmiot oraz określenia do podmiotu i orzeczenia. Przykład: Nasz Sławek mieszka na przepięknej wsi. Rano Marek kupi świeży chleb w piekarni. Na mojej kanapie smacznie śpi kot syjamski. 6. Zdanie złożone. Zawiera więcej niż jedno orzeczenie. Przykład: Nasz Sławek mieszka na przepięknej wsi, nie lubi ruchliwego miasta. Rano Marek kupi świeży chleb w piekarni, potem zrobi pyszne śniadanie. Na mojej kanapie smacznie śpi kot syjamski, który cicho mruczy i od czasu do czasu rusza uszkiem. 7. Pamiętaj, że każde wypowiedzenie zaczynamy wielką literą i kończymy kropką, wykrzyknikiem, znakiem zapytania lub wielokropkiem.
Rodzaje wypowiedzeń
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1WK9R0JtwqG8
Ilustracja przedstawia zielone wzgórze, na szczycie którego stoi dom. Przez wzgórze prowadzi wydeptana, piaskowa ścieżka. Po lewej stronie zdjęcia wzgórze staje się klifem, który graniczy z morzem. Na ilustracji znajdują się punkty interaktywne pod którymi zostały umieszczone dodatkowe informacje: 1. Zdanie. Na wzgórzu stoi dom. 2. Równoważnik zdania. Dom na wzgórzu. 3. Zdanie pojedyncze. Dom stoi. 4. Zdanie złożone. Na wzgórzu stoi dom, w którym mieści się pensjonat.
Przykłady wypowiedzeń
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 3

Uporządkuj wyrazy tak, aby utworzyły wypowiedzenie. Dowiesz się, jak brzmi aforyzm02aforyzm znanego pisarza Dantego.

Rrp5DhH5R4HHg1
Zadanie interaktywne polegające na uporządkowaniu elementów w logiczną całość.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RDlASIcflkg711
Ćwiczenie 4
Zadanie interaktywne polegające na uporządkowaniu elementów w logiczną całość.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1JywRyqKAlqs1
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polegające na uporządkowaniu elementów w logiczną całość.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1cEsX1CG8zsm1
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polegające na uporządkowaniu elementów w logiczną całość.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Zapisz sentencje01sentencje z poprzednich zadań tutaj lub w zeszycie. Zastanów się, jak można je rozumieć. Porozmawiaj o tym w klasie.

RisCiBxOdWFD0
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 7

Spośród zapisanych sentencji wybierz tę, która jest równoważnikiem zdania i przekształć na zdanie pojedyncze lub złożone. Zapisz ją tutaj lub w zeszycie.

RiAJAjjWVFOS9
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 8
RhDR5JWsoBZzk1
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnianiu luk w tekście.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!

W zależności od celu wypowiedzi rozróżniamy trzy rodzaje wypowiedzeń (zdań i równoważników zdań):

  • oznajmujące – kiedy kogoś o czymś informujemy, np. Czekam na łące.

  • rozkazujące – kiedy rozkazujemy komuś, prosimy o coś, np. Przyjrzyj się biedronce.

  • pytające – kiedy pytamy o coś lub o kogoś, np. Czy widzisz drzewa kwitnące?

Jeśli chcemy wyrazić silne emocje, każde wypowiedzenie możemy zakończyć wykrzyknikiem. Nazywamy je wtedy wykrzyknikowym. Oto przykłady:

Wstałem! - wypowiedzenie oznajmujące wykrzyknikowe,

Skończ z tym! - wypowiedzenie rozkazujące wykrzyknikowe,

Naprawdę?! - wypowiedzenie pytające wykrzyknikowe.

Rink7IDhydBNK
Ćwiczenie 9
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu podanego słownictwa do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ruzxbri5NPYzV
Ćwiczenie 10
Zadanie interaktywne polega na wybraniu prawidłowych odpowiedzi spośród podanych wariantów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 11
RWIk0a5e7JQMa1
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich objaśnień z kolumny prawej.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
01
02