Wstęp
Język, którym się porozumiewamy jest wartością i służy do odnajdywania się w naszej rzeczywistości. Z tego powodu konieczne jest używanie jasnego, klarownego języka. Należy dążyć do wykorzystania jego bogatych zasobów, aby komunikacja stała się interesująca i zrozumiała. Jak powiedział Janusz Korczak: Źle mówić i pisać znaczy krzywdzić swoją mową tych, którzy ją budowali.
wzbogacać i urozmaicać swoje słownictwo;
tworzyć synonimy i antonimy wybranych wyrazów;
dokonywać redakcji tekstów;
wskazywać i nazywać kontrasty oraz przeciwieństwa.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
uzyskuje świadomość występowania w języku antonimów i synonimów oraz sposobów ich tworzenia;
poszerza swoją znajomość reguł gramatycznych w języku ojczystym zwłaszcza w zakresie tworzenia synonimów i antonimów;
nabywa świadomość różnic między użyciem danych form;
rozwija umiejętność tworzenia wypowiedzi oceniających z wykorzystaniem wyrazów o bliskim, podobnym znaczeniu i wyrazów o znaczeniu przeciwstawnym.
Białe – czarne, dobre – złe, czyli świat przeciwieństw – audiobook
Rozdziały:
Hotel jest wspaniały
Kontrowersyjny pomnik
Trudny wybór
Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak włączyć materiały multimedialne w tok lekcji.
Wyruszając w podróż poznawania bogactwa naszego języka, zwróć uwagę, jak uczestnicy dialogu opisują sytuację, czy używają podobnych wyrazów, określeń. Zastanów się, czy mają cały czas podobne zdanie dotyczące omawianego obiektu i sytuacji.
Białe – czarne, dobre – złe, czyli świat przeciwieństw
Rozdział 1
Hotel jest wspaniały.
Wysłuchasz rozmowy pomiędzy mamą i synem, którzy spędzają wakacje w hotelu we Włoszech.
— Nareszcie mogę odpocząć i to bez gotowania, prania i sprzątania twojego pokoju.
— Ja też nie muszę tutaj sprzątać i mogę się wreszcie zająć poważniejszymi sprawami.
— Rozejrzyj się, Michale, jak tu pięknie – plaża, wspaniały hotel i te widoki.
— Hotel jest fajny i dobry, w końcu pięć gwiazdek! Przyznaję, jest interesujący.
— Dobry?! Jest rewelacyjny, wspaniały i pokoje są oszałamiające.
— No przecież mówię, że jest spoko.
— Spoko to jest w domu, synu. To doskonałe miejsce, a budynek hotelu nowoczesny i bardzo funkcjonalny.
— Faktycznie, nie wygląda jak większość hoteli.
— O to mi chodziło, jest wyjątkowy. Ty chyba lubisz to, co wyjątkowe?
— Dlaczego tak uważasz?
— Świadczy o tym twoja ekstrawagancka fryzura.
— Nie bądź zgryźliwa, mamo.
— Nie jestem zgryźliwa, tylko szczera i prostolinijna.
— Kto jeszcze mówi prostolinijna?!
— Ja! Chodźmy już do naszego spoko hotelu.
Rozdział 2
KontrowersyjnyKontrowersyjny pomnik
Syn i ojciec zwiedzają miasto. Zauważają pomnik i dyskutują na jego temat.
— Nareszcie się wyrwaliśmy, obrzydły mi już hotelowe luksusy.
— Ja też się cieszę. Mam dość leżenia na plaży i ciągłych zachwytów mamy nad niesamowitym basenem i czarującym kelnerem.
— Ja tam uważam, że kelner jest niegrzeczny i nieokrzesany.
— Moim zdaniem to sympatyczny facet. Chodźmy zobaczyć stadion i pochodzić po sklepach.
— Pamiętaj, że nie mam za dużo pieniędzy.
— Jak zwykle… Tato! Spójrz w prawo, tam – obok fontanny! Co za ohyda! Co to w ogóle jest? Nigdy nie widziałem czegoś takiego.
— Ja uważam, że jest piękny. To monumentalna rzeźba przedstawiająca walczące siły.
— Jakie siły? Nie widzę nic takiego.
— Ten pomnik jest bardzo nowoczesny, Michale. Zobacz, jakie ma łagodne bryły i miękki modelunek.
— Tato! Co ty wygadujesz, to coś jest obrzydliwe i okropne.
— Masz prawo do własnej opinii. Ja sądzę, że to oryginalna rzeźba. Wielu ludzi nie rozumie sztuki, ale tylko dlatego, że nie chce jej zrozumieć. Trzeba popatrzeć, zachwycić się, pomyśleć…
— Mam się zachwycić tym koniem czy facetem, który się z nim siłuje? To kiepska rzeźba, nie podoba mi się – i już.
— Mnie się podoba, spójrz na to napięcie ruchu i gest postaci. Jest niesamowita.
— Chodźmy lepiej na stadion, pokażę ci coś niesamowitego!
Rozdział 3
Trudny wybór
Matka i syn siedzą na plaży. Rozmawiają o czymś, co spotkało chłopaka.
— Jak tu jest pięknie! Jestem taka zadowolona. W domu często bywam nieszczęśliwa. Przytłacza mnie nadmiar obowiązków.
— Wiem, mamo. Jesteś przemęczona i niespokojna. Ja też nie mam łatwego życia – nauka, nauka i nauka…
— Rzeczywiście jest ci niełatwo: leżenie, komórka, film... Na szczęście tutaj jestem spokojna i wypoczęta. Dlaczego jesteś taki cichy i smutny? Zwykle mój syn jest głośny i radosny.
— To nic takiego… Mam dylematdylemat…
— Co się stało?
— Widziałem dzisiaj jak kelner – wiesz, ten sympatyczny – podniósł portfel upuszczony przez gościa i nie zawołał go, ale schował portfel do kieszeni.
— To okropne. Jesteś pewien? Postąpił niegodziwie i obłudnie.
— Mamo… A może mi się wydawało, może… Wydawał mi się sympatyczny i uczciwy. Zawsze do nas zagadywał, uśmiechał się. Nie naciągał na napiwki.
— Mówiłeś, że nie zawołał tego pana, więc jego zachowanie było nieuczciwe i niemoralne.
— Pewnie masz rację, ale zawsze zachowywał się szarmanckoszarmancko i uprzejmie. Był profesjonalny i grzeczny.
— Ta sytuacja świadczy o jego obłudzie. Na pewno nie jest taki, jakim się nam wydawał – hipokrytahipokryta.
— Chyba muszę porozmawiać z kierownikiem… Zobaczymy, co powie. Nie chcę sam wydawać wyroku.
— To byłoby idealne wyjście z sytuacji. Spróbujmy być obiektywni.
Komu hotel podoba się bardziej, mamie czy synowi? Uzasadnij odpowiedź.
Czy uważasz, że możemy wskazać kto miał rację w ocenie pomnika?
Co zrobiłbyś na miejscu Michała? Uzasadnij swoją odpowiedź. Które cechy wymienione w dialogu są dla Ciebie ważne?
Podsumowanie
Nasz język jest bogaty i pozwala nazywać elementy świata w różnorodny sposób za pomocą:
SYNONIMÓW – wyrazów bliskoznacznych, o podobnym znaczeniu;
ANTONIMÓW – wyrazów o znaczeniu przeciwnym.
Antonimy mogą być wyrazami o utrwalonym znaczeniu, np. dobry – zły. Możemy je sami stworzyć używając cząstki nie np. przyjaciel – nieprzyjaciel.
Pamiętaj, żeby korzystać z języka świadomie, precyzyjne dobierać słowa, wówczas rozmowa z tobą będzie interesująca.
Stwórz tekst, w którym opiszesz hotel lub pomnik wspomniane w nagraniach. Użyj wielu przymiotników. Zwróć uwagę, aby w tekście znalazło się minimum 5 synonimów i 3 antonimy.
Ćwiczenia
W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.
Słowniczek
sytuacja wymagająca wyboru między dwiema różnymi możliwościami; problem; alternatywa
odbiegający od ogólnie przyjętych zwyczajów i norm; ekscentryczny, dziwaczny, oryginalny, zadziwiający, bulwersujący, wzbudzający zainteresowanie
(gr. hipokrisis – udawanie) człowiek, u którego następuje rozbieżność między zasadami moralnymi, które głosi, a ich przestrzeganiem w życiu codziennym
udawanie, fałsz, dwulicowość, obłuda, niespójność stosowanych zasad moralnych
wywołujący spory, niepozwalający na jednoznaczną ocenę, problematyczny, dyskusyjny, sporny
dokładny, odznaczający się dbałością o szczegóły w wykonaniu czegoś
odznaczający się wyszukaną grzecznością, elegancki, uprzejmy
Powrót do e‑podręcznika
E‑podręcznik „Kultura odmienia”
http://www.epodreczniki.pl/reader/c/131144/v/latest/t/student-canon
2.3.2.1. Kontrasty i przeciwieństwa w języku
http://www.epodreczniki.pl/reader/c/131144/v/latest/t/student-canon/m/j0000007VAB1v50