Scenariusz lekcji

Blues – źródłem muzyki jazzowej

Cele lekcji

Wiadomości

Zapoznanie uczniów z historią i pochodzeniem muzyki bluesowej. Wskazanie najważniejszych elementów muzyki bluesowej zarówno pod względem melodycznym, jak i rytmicznym. Przedstawienie muzyki bluesowej jako pochodnej jazzu. Omówienie budowy i składu kapeli bluesowej i przedstawienie najważniejszych cech charakterystycznych muzyki bluesowej. Wskazanie artystów grających muzykę bluesową. Wysłuchanie i percepcja wybranych utworów z muzyki bluesowej.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wyjaśnić pochodzenie muzyki bluesowej;

2. wskazać najważniejsze elementy melodyczne i rytmiczne w muzyce bluesowej;

3. omówić muzykę bluesową jako pochodną jazzu;

4. omówić skład kapeli bluesowej;

5. wskazać znanych artystów grających muzykę bluesową, najsławniejszych przedstawicieli tego gatunku;

6. na podstawie wybranych utworów wskazać charakterystyczne cechy muzyki bluesowej.

Metoda i forma pracy

Metoda pogadanki z elementami opisu. Percepcja muzyczna wybranych utworów.

3. 1. Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, wyd. WSiP, Warszawa 2004.

   2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

   3. Nagrania: wybrane standardy bluesowe w wykonaniu: B. Holidaya, E. Fitzgerald, B. Goodmana, zespołu Dżem.

   4. Karta pracy ucznia.

a) Faza przygotowawcza

5. Sprawdzenie obecności.

6. Sprawdzenie zadania domowego.

7. Metodą pogadanki przypomnienie najważniejszych zagadnień związanych z tematem poprzedniej lekcji.

8. Podanie tematu do zeszytu.

(10 min.)

b) Faza realizacyjna

Metodą pogadanki zapoznanie uczniów z pojęciem bluesa i wskazanie charakterystycznych cech stylistycznych tej muzyki. Wyjaśnienie, czym jest muzyka bluesowa, jaki ma związek z jazzem i jak można ją odróżnić od innych stylów muzycznych.

Wysłuchanie i percepcja standardu bluesowego. Metodą pogadanki omówienie najważniejszych wysłuchanych cech muzycznych i rytmicznych w utworze.

Notatka:

Blues – jedna z podstawowych form muzyki jazzowej. Powstał jako improwizowana pieśń murzyńskich niewolników na plantacjach bawełny w południowych stanach USA.

Nazwa pochodzi od „blue note”, czyli „smutnej nuty”, charakterystycznego dla bluesa obniżenia III i VII dźwięku gamy durowej o pół tonu, co nadało mu melancholijny charakter. Blues był początkowo pieśnią pracy, skargą na los niewolnika, ale także dotykał tematyki miłosnej i obyczajowej. W drugiej połowie XIX wieku, blues dotarł do miast. Stał się źródłem muzyki jazzowej, a także inspirował inne rodzaje muzyki rozrywkowej. Krzyżował się z różnymi formami i wpływami, inspirował muzykę ery swingu. Blues wykonywany był zwykle na gitarze, pianinie, harmonijce lub nawet śpiewany a cappella.

„Blues jest stanem umysłu i zarazem muzyką, która go wyraża.” – P. Oliver.

Omówienie podstawowych elementów muzycznych i rytmicznych muzyki bluesowej. Wskazanie różnych rodzajów bluesa.

Notatka:

Blues powolny – „na smutną nutę”, melancholijny, z obniżeniem III i VII stopnia gamy durowej.

Blues szybki –

- ostra, pulsująca rytmika;

- z cechami muzyki tanecznej zmienia się w boogie‑woogie;

- improwizacja tematu;

- charakterystyczna artykulacja: glissanda, dźwięki urwane, ochrypłe, łkające, wibracja, krzyki.

Świadome wysłuchanie i percepcja standardu bluesowego. Wskazanie omawianych cech charakterystycznych w utworach bluesowych.

Metodą pogadanki wskazanie znanych postaci muzyki bluesowej zarówno na scenie światowej, jak i polskiej. Przedstawienie takich nazwisk jak na przykład: B. Holiday, E. Fitzgerald, B. Goodman, D. Ellington.

(25 min.)

c) Faza podsumowująca

Wysłuchanie polskiego bluesa w wykonaniu zespołu Dżem. Porównanie polskiego bluesa do wcześniej omawianych, światowych sław muzyki tego rodzaju.

(10 min.)

Bibliografia

1. Ekiert J., Bliżej Muzyki. Encyklopedia, wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.

2. Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, wyd. WSiP, Warszawa 2004.

Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji „Blues – źródło muzyki jazzowej”.

b) Zadanie domowe

Wymień znane ci polskie kapele bluesowe. Przynieś na następne zajęcia przynajmniej jedno nagranie związane z muzyką bluesową.