Bóg się rodzi... – literackie jasełka w naszej klasie

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna zasady redagowania scenariusza,

• zna pojęcia: pastorałka, kolęda, jasełka,

• wie, co to jest sytuacja liryczna, przeciwstawienie, obraz poetycki,

• wie, jakie są zasady pracy w grupie.

b) Umiejętności

Uczeń:

• czyta ze zrozumieniem tekst literacki,

• analizuje i interpretuje tekst poetycki,

• redaguje scenariusz,

• dokonuje przekładu intersemiotycznego,

• opisuje tradycje i obyczaje związane ze świętami Bożego Narodzenia,

• współpracuje w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem, heureza, praca w grupie, ćwiczenia redakcyjne, drama.

3. Środki dydaktyczne

Teksty kolęd i pastorałek, karta pracy.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel prosi o przypomnienie pojęć: pastorałka, kolęda, jasełka. Jeśli uczniowie niezbyt dobrze je pamiętają, prowadzący proponuje zapisać ich definicje w zeszytach:

• Pastorałka – odmiana kolędy o bardziej świeckim charakterze, skupiona na folklorze i obyczajowości danego regionu.

• Kolęda - pieśń bożonarodzeniowa o ścisłej tematyce religijnej.

• Jasełka - to widowiska o Bożym Narodzeniu.

b) Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się z tekstem F. Karpińskiego „Pieśń o narodzeniu Pańskim”.

2. Nauczyciel dzieli klasę na kilkuosobowe zespoły. Uczniowie w grupach dokonują analizy i interpretacji wiersza Karpińskiego, kierując się pytaniami i poleceniami. (załącznik 1). Następnie redagują notatkę.

3. Poszczególne grupy prezentują swoje prace. Nauczyciel dokonuje korekty językowej i merytorycznej.

4. Pracując dalej w tym samym składzie, uczniowie mają za zadanie przygotować scenariusz 10 - minutowych jasełek w oparciu o przyniesione teksty kolęd i jasełek. (załącznik 2)

5. Gdy scenariusze zostają ukończone, następuje inscenizacja jasełek.

c) Faza podsumowująca

Na zakończenie nauczyciel proponuje krótką dyskusję o obyczajach, obrzędach, dekoracjach związanych ze świętami. Uczniowie wypowiadają się na temat tradycji Bożego Narodzenia w ich domach.

5. Bibliografia

1. Bernacka D., Od słowa do działania, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001.

2. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000.

3. Matus A., Wisniewska O., Drama na lekcjach języka polskiego w gimnazjum, Korepetytor, Płock 2002.

4. Słownik terminów literackich, pod red. Głowiński M, Sławiński J., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976.

6. Załączniki

Karta pracy ucznia

załącznik 1.

Odpowiedzcie na poniższe pytania i wykonajcie polecenia. Następnie na podstawie własnych wniosków i przemyśleń zredagujcie spójną notatkę.

• Co jest treścią tekstu Karpińskiego?

• Jaka sytuacja liryczna została przedstawiona?

• Wskażcie w tekście przeciwstawienia i określcie, jaką pełnią rolę.

• Wskażcie i nazwijcie kolejne obrazy poetyckie.

• Jak został przedstawiony w wierszu Bóg?

• Określcie nastrój tekstu.

załącznik 2.

Zredagujcie scenariusz 10‑minutowych jasełek. Wykorzystajcie teksty przyniesionych przez was kolęd i pastorałek. Następnie przygotujcie krótkie przedstawienie na podstawie opracowanego scenariusza.

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Na wcześniejszych zajęciach nauczyciel powinien polecić uczniom, by odnaleźli w domu teksty pastorałek i kolęd oraz przynieśli je na lekcję.