Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym

Układ okresowy nazywany jest często „legalną ściągą chemika”. Czy wiesz skąd wzięło się to sformułowanie? Co takiego może nam podpowiedzieć układ okresowy? Czy możemy z niego odczytać informacje na temat budowy atomów poszczególnych pierwiastków chemicznych?

Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:

budowę układu okresowego pierwiastków chemicznych oraz sposób rozmieszczenia w nim pierwiastków chemicznych;
budowę atomu;
definicję konfiguracji elektronowej i sposoby jej zapisywania;
definicję elektronów walencyjnych.

Nauczysz się

określać liczbę elektronów walencyjnych w atomach poszczególnych pierwiastków chemicznych na podstawie położenia tych pierwiastków w układzie okresowym;
wyznaczać liczbę powłok elektronowych w atomach pierwiastków na podstawie położenia tych pierwiastków w układzie okresowym;
przewidywać podobieństwa we właściwościach pierwiastków chemicznych na podstawie ich położenia w układzie okresowym;
omawiać zmiany aktywności metali i niemetali na tle układu okresowego;
uzasadniać zmiany długości promieni atomowych na tle układu okresowego dla atomów pierwiastków należących do grup pierwszej i drugiej oraz od $13 .$ do $18 .$

iuFn27NYFM_d5e151

1. Co można powiedzieć na temat budowy atomu pierwiastka na podstawie numeru grupy, do której należy?

Układ okresowyukład okresowyUkład okresowy, obok niezbędnych informacji: liczb atomowych i symboli pierwiastków, może zawierać także inne dane. Przykładowo, na poniżej przedstawionym układzie okresowym uwzględniono konfiguracje elektronowekonfiguracja elektronowakonfiguracje elektronowe atomów poszczególnych pierwiastków chemicznych.

R1a5e607I50dO1

Układ okresowy
Źródło: Michał Szymczak, epodreczniki.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.

Symbol i liczba atomowa pierwiastka:	Konfiguracja elektronowa $‐$ zapis powłokowy:	Konfiguracja elektronowa $‐$ zapis podpowłokowy:
${}_{1}H$	$K^{1}$	$1 s^{1}$
${}_{2}{He}$	$K^{2}$	$1 s^{2}$
${}_{3}{Li}$	$K^{2} L^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{1}$
${}_{4}{Be}$	$K^{2} L^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2}$
${}_{5}B$	$K^{2} L^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{1}$
${}_{6}C$	$K^{2} L^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{2}$
${}_{7}N$	$K^{2} L^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{3}$
${}_{8}O$	$K^{2} L^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{4}$
${}_{9}F$	$K^{2} L^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{5}$
${}_{10}{Ne}$	$K^{2} L^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6}$
${}_{11}{Na}$	$K^{2} L^{8} M^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{1}$
${}_{12}{Mg}$	$K^{2} L^{8} M^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2}$
${}_{13}{Al}$	$K^{2} L^{8} M^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{1}$
${}_{14}{Si}$	$K^{2} L^{8} M^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{2}$
${}_{15}P$	$K^{2} L^{8} M^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{3}$
${}_{16}S$	$K^{2} L^{8} M^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{4}$
${}_{17}{Cl}$	$K^{2} L^{8} M^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{5}$
${}_{18}{Ar}$	$K^{2} L^{8} M^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6}$
${}_{19}K$	$K^{2} L^{8} M^{8} N^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{1}$
${}_{20}{Ca}$	$K^{2} L^{8} M^{8} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2}$
${}_{21}{Sc}$	$K^{2} L^{8} M^{9} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{1}$
${}_{22}{Ti}$	$K^{2} L^{8} M^{10} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{2}$
${}_{23}V$	$K^{2} L^{8} M^{11} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{3}$
${}_{24}{Cr}$	$K^{2} L^{8} M^{13} N^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{1} 3 d^{5}$
${}_{25}{Mn}$	$K^{2} L^{8} M^{13} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{5}$
${}_{26}{Fe}$	$K^{2} L^{8} M^{14} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{6}$
${}_{27}{Co}$	$K^{2} L^{8} M^{15} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{7}$
${}_{28}{Ni}$	$K^{2} L^{8} M^{16} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{8}$
${}_{29}{Cu}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{1} 3 d^{10}$
${}_{30}{Zn}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10}$
${}_{31}{Ga}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{1}$
${}_{32}{Ge}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{2}$
${}_{33}{As}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{3}$
${}_{34}{Se}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{4}$
${}_{35}{Br}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{5}$
${}_{36}{Kr}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6}$
${}_{37}{Rb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{8} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1}$
${}_{38}{Sr}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{8} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2}$
${}_{39}Y$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{9} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{1}$
${}_{40}{Zr}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{10} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{2}$
${}_{41}{Nb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{12} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{4}$
${}_{42}{Mo}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{13} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{5}$
${}_{43}{Th}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{13} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{5}$
${}_{44}{Ru}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{15} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{7}$
${}_{45}{Rh}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{16} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{8}$
${}_{46}{Pd}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 4 d^{10}$
${}_{47}{Ag}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{10}$
${}_{48}{Cd}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10}$
${}_{49}{In}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{1}$
${}_{50}{Sn}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{2}$
${}_{51}{Sb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{3}$
${}_{52}{Te}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{4}$
${}_{53}I$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{5}$
${}_{54}{Xe}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6}$
${}_{55}{Cs}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{8} P^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{1}$
${}_{56}{Ba}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2}$
${}_{57}{La}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{9} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 5 d^{1}$
${}_{58}{Ce}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{19} O^{9} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{1} 5 d^{1}$
${}_{59}\Pr$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{21} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{3}$
${}_{60}{Nd}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{22} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{4}$
${}_{61}{Pm}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{23} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{5}$
${}_{62}{Sm}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{24} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{6}$
${}_{63}{Eu}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{25} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{7}$
${}_{64}{Gd}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{25} O^{9} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{7} 5 d^{1}$
${}_{65}{Tb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{27} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{9}$
${}_{66}{Dy}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{28} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{10}$
${}_{67}{Ho}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{29} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{11}$
${}_{68}{Er}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{30} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{12}$
${}_{69}{Tm}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{31} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{13}$
${}_{70}{Yb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14}$
${}_{71}{Lu}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{9} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{1}$
${}_{72}{Hf}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{10} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{2}$
${}_{73}{Ta}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{11} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{3}$
${}_{74}W$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{12} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{4}$
${}_{75}{Re}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{13} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{5}$
${}_{76}{Os}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{14} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{6}$
${}_{77}{Ir}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{15} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{7}$
${}_{78}{Pt}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{17} P^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{1} 4 f^{14} 5 d^{9}$
${}_{79}{Au}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{1} 4 f^{14} 5 d^{10}$
${}_{80}{Hg}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10}$
${}_{81}{Tl}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{1}$
${}_{82}{Pb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{2}$
${}_{83}{Bi}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{3}$
${}_{84}{Po}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{4}$
${}_{85}{At}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{5}$
${}_{86}{Rn}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6}$
${}_{87}{Fr}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{18} P^{8} Q^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{1}$
${}_{88}{Ra}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{18} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2}$
${}_{89}{Ac}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{18} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1}$
${}_{90}{Th}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{18} P^{10} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{2}$
${}_{91}{Pa}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{20} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1} 5 f^{2}$
${}_{92}U$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{21} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1} 5 f^{3}$
${}_{93}{Np}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{22} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1} 5 f^{4}$
${}_{94}{Pu}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{24} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{6}$
${}_{95}{Am}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{25} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{7}$
${}_{96}{Cm}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{25} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1} 5 f^{7}$
${}_{97}{Bk}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{27} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{9}$
${}_{98}{Cf}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{28} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{10}$
${}_{99}{Es}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{29} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{11}$
${}_{100}{Fm}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{30} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{12}$
${}_{101}{Md}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{31} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{13}$
${}_{102}{No}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14}$
${}_{103}{Lr}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{8} Q^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 7 p^{1}$
${}_{104}{Rf}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{10} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{2}$
${}_{105}{Db}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{11} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{3}$
${}_{106}{Sg}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{12} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{4}$
${}_{107}{Bh}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{12} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{5}$
${}_{108}{Hs}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{13} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{6}$
Symbol i liczba atomowa pierwiastka:	Przewidywana konfiguracja elektronowa $‐$ zapis powłokowy:	Przewidywana konfiguracja elektronowa $‐$ zapis podpowłokowy:
${}_{109}{Mt}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{14} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{7}$
${}_{110}{Ds}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{15} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{1} 5 f^{14} 6 d^{9}$
${}_{111}{Rg}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{17} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{9}$
${}_{112}{Cn}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10}$
${}_{113}{Nh}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{1}$
${}_{114}{Fl}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{2}$
${}_{115}{Mc}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{3}$
${}_{116}{Lv}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{4}$
${}_{117}{Ts}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{5}$
${}_{118}{Og}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{6}$

Polecenie 1

Przeanalizuj konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków chemicznych, które należą do grup pierwszej i drugiej oraz od $13 .$ do $18 .$ układu okresowego. Wskaż zbiory pierwiastków, których atomy mają jednakową liczbę elektronów walencyjnych.

RZLH4hnuoEm01

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Elektrony walencyjne atomów pierwiastków należących do grup pierwszej i drugiej oraz od $13 .$ do $18 .$ układu okresowego to te, które zlokalizowane są na ostatniej (najbardziej oddalonej od jądra atomowego) powłoce elektronowej.

Ile z poniższych zbiorów pierwiastków udało Ci się wskazać?

Liczba elektronów walencyjnych w atomie	Symbole pierwiastków chemicznych, których atomy mają wskazaną liczbę elektronów walencyjnych
$1$	$H, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr$
$2$	$He, Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra$
$3$	$B, Al, Ga, In, Tl, Nh$
$4$	$C, Si, Ge, Sn, Pb, Fl$
$5$	$N, P, As, Sb, Bi, Mc$
$6$	$O, S, Se, Te, Po, Lv$
$7$	$F, Ch, Br, I, At, Ts$
$8$	$Ne, Ar, Kr, Xe, Rn, Og$

Polecenie 1

RK8kDjcjGD6fu

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Czy na podstawie analizy konfiguracji elektronowych atomów pierwiastków chemicznych, które należą do grup wskazanych w poleceniu $1$ , można znaleźć prawidłowość między liczbą elektronów walencyjnych a położeniem pierwiastka w układzie okresowym?

Po dokładnym zapoznaniu się z danymi zawartymi w układzie okresowym pierwiastków, można dostrzec, że w obrębie wskazanych grup atomy pierwiastków chemicznych mają jednakową liczbę elektronów, zlokalizowanych w obrębie ostatniej powłoki elektronowejpowłoka elektronowapowłoki elektronowej. Wyjątek stanowi tutaj hel, którego atom ma dwa elektrony walencyjne, w przeciwieństwie do atomów pozostałych pierwiastków z grupy $18 .$ – ich atomy mają po osiem elektronów walencyjnych.

Liczba elektronów walencyjnych w atomach pierwiastków chemicznych należących do grup $1 .$ i $2 .$ oraz od $13 .$ do $18 .$ układu okresowego.
Numer grupy w układzie okresowym	$1$	$2$	$13$	$14$	$15$	$16$	$17$	$18$
Liczba elektronów walencyjnych w atomie pierwiastka chemicznego	$1$	$2$	$3$	$4$	$5$	$6$	$7$	$8$ (wyjątek – atom helu – dwa elektrony walencyjne)

Wiedza na temat liczby elektronów walencyjnych jest przydatna, ponieważ pełnią one szczególną funkcję we wzajemnych oddziaływaniach atomów. Liczbę tę można odczytać w prosty sposób z układu okresowego. Zauważ, że przypadku grup pierwszej i drugiej, liczba elektronów walencyjnych w atomach pierwiastków chemicznych jest równa numerowi grupy. W grupach od $13 .$ do $18 .$ liczbę elektronów walencyjnych w atomach poszczególnych pierwiastków można natomiast otrzymać po odjęciu liczby $10$ od numeru grupy. W grupie $18 .$ powyższa zasada nie dotyczy helu – jego atom ma tylko dwa elektrony, które zarazem są elektronami walencyjnymi.

Polecenie 2

Określ liczbę elektronów walencyjnych w atomie bromu. Sprawdź poprawność wykonania zadania, analizując zamieszczoną w odpowiedzi animację.

R1IbTwyTwQdwZ

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ciekawostka

Liczba elektronów walencyjnych w atomach pierwiastków chemicznych, które należą do grup od trzeciej do $12 .$ układu okresowego, równa jest numerowi grupy. Elektrony walencyjne w atomach wspomnianych pierwiastków chemicznych znajdują się co prawda najdalej od jądra atomowego, ale nie należą wyłącznie do ostatniej powłoki elektronowej atomu. Są to elektrony zlokalizowane w obrębie ostatniej powłoki elektronowej oraz (w uproszczeniu) w obrębie określonego fragmentu przedostatniej powłoki elektronowej atomu.

Uwaga: szczegóły dotyczące ustalania liczby elektronów walencyjnych w atomach pierwiastków grup od trzeciej do $12 .$ poznasz na dalszych etapach edukacji.

iuFn27NYFM_d5e204

2. O czym świadczy numer okresu, w którym znajduje się pierwiastek?

Na podstawie zapisu konfiguracji elektronowej można określić liczbę powłok elektronowych, z których jest zbudowany jest atom danego pierwiastka chemicznego. Przykładowo: konfiguracja elektronowa atomu lantanu ma postać: $[2, 8, 18, 18, 9, 2]$ (lub zapis $K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{9} P^{2}$ ). Z przedstawionego zapisu konfiguracji możemy odczytać, że w atomie lantanu elektrony rozmieszczone są na sześciu powłokach elektronowych.

Polecenie 3

Wyszukaj w układzie okresowym przynajmniej cztery zbiory pierwiastków, których atomy mają jednakową liczbę powłok elektronowych.

R1a5e607I50dO

Wyszukaj przynajmniej cztery zbiory pierwiastków, których atomy mają jednakową liczbę powłok elektronowych.

Symbol i liczba atomowa pierwiastka:	Konfiguracja elektronowa $‐$ zapis powłokowy:	Konfiguracja elektronowa $‐$ zapis podpowłokowy:
${}_{1}H$	$K^{1}$	$1 s^{1}$
${}_{2}{He}$	$K^{2}$	$1 s^{2}$
${}_{3}{Li}$	$K^{2} L^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{1}$
${}_{4}{Be}$	$K^{2} L^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2}$
${}_{5}B$	$K^{2} L^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{1}$
${}_{6}C$	$K^{2} L^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{2}$
${}_{7}N$	$K^{2} L^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{3}$
${}_{8}O$	$K^{2} L^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{4}$
${}_{9}F$	$K^{2} L^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{5}$
${}_{10}{Ne}$	$K^{2} L^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6}$
${}_{11}{Na}$	$K^{2} L^{8} M^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{1}$
${}_{12}{Mg}$	$K^{2} L^{8} M^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2}$
${}_{13}{Al}$	$K^{2} L^{8} M^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{1}$
${}_{14}{Si}$	$K^{2} L^{8} M^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{2}$
${}_{15}P$	$K^{2} L^{8} M^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{3}$
${}_{16}S$	$K^{2} L^{8} M^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{4}$
${}_{17}{Cl}$	$K^{2} L^{8} M^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{5}$
${}_{18}{Ar}$	$K^{2} L^{8} M^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6}$
${}_{19}K$	$K^{2} L^{8} M^{8} N^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{1}$
${}_{20}{Ca}$	$K^{2} L^{8} M^{8} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2}$
${}_{21}{Sc}$	$K^{2} L^{8} M^{9} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{1}$
${}_{22}{Ti}$	$K^{2} L^{8} M^{10} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{2}$
${}_{23}V$	$K^{2} L^{8} M^{11} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{3}$
${}_{24}{Cr}$	$K^{2} L^{8} M^{13} N^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{1} 3 d^{5}$
${}_{25}{Mn}$	$K^{2} L^{8} M^{13} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{5}$
${}_{26}{Fe}$	$K^{2} L^{8} M^{14} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{6}$
${}_{27}{Co}$	$K^{2} L^{8} M^{15} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{7}$
${}_{28}{Ni}$	$K^{2} L^{8} M^{16} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{8}$
${}_{29}{Cu}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{1} 3 d^{10}$
${}_{30}{Zn}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10}$
${}_{31}{Ga}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{1}$
${}_{32}{Ge}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{2}$
${}_{33}{As}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{3}$
${}_{34}{Se}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{4}$
${}_{35}{Br}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{5}$
${}_{36}{Kr}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6}$
${}_{37}{Rb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{8} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1}$
${}_{38}{Sr}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{8} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2}$
${}_{39}Y$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{9} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{1}$
${}_{40}{Zr}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{10} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{2}$
${}_{41}{Nb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{12} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{4}$
${}_{42}{Mo}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{13} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{5}$
${}_{43}{Th}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{13} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{5}$
${}_{44}{Ru}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{15} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{7}$
${}_{45}{Rh}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{16} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{8}$
${}_{46}{Pd}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 4 d^{10}$
${}_{47}{Ag}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{1} 4 d^{10}$
${}_{48}{Cd}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10}$
${}_{49}{In}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{1}$
${}_{50}{Sn}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{2}$
${}_{51}{Sb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{3}$
${}_{52}{Te}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{4}$
${}_{53}I$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{5}$
${}_{54}{Xe}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6}$
${}_{55}{Cs}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{8} P^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{1}$
${}_{56}{Ba}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2}$
${}_{57}{La}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{18} O^{9} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 5 d^{1}$
${}_{58}{Ce}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{19} O^{9} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{1} 5 d^{1}$
${}_{59}\Pr$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{21} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{3}$
${}_{60}{Nd}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{22} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{4}$
${}_{61}{Pm}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{23} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{5}$
${}_{62}{Sm}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{24} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{6}$
${}_{63}{Eu}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{25} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{7}$
${}_{64}{Gd}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{25} O^{9} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{7} 5 d^{1}$
${}_{65}{Tb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{27} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{9}$
${}_{66}{Dy}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{28} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{10}$
${}_{67}{Ho}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{29} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{11}$
${}_{68}{Er}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{30} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{12}$
${}_{69}{Tm}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{31} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{13}$
${}_{70}{Yb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{8} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14}$
${}_{71}{Lu}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{9} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{1}$
${}_{72}{Hf}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{10} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{2}$
${}_{73}{Ta}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{11} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{3}$
${}_{74}W$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{12} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{4}$
${}_{75}{Re}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{13} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{5}$
${}_{76}{Os}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{14} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{6}$
${}_{77}{Ir}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{15} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{7}$
${}_{78}{Pt}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{17} P^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{1} 4 f^{14} 5 d^{9}$
${}_{79}{Au}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{1} 4 f^{14} 5 d^{10}$
${}_{80}{Hg}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10}$
${}_{81}{Tl}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{1}$
${}_{82}{Pb}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{2}$
${}_{83}{Bi}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{3}$
${}_{84}{Po}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{4}$
${}_{85}{At}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{5}$
${}_{86}{Rn}$	$K^{2} L^{8} M^{18} N^{32} O^{18} P^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6}$
${}_{87}{Fr}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{18} P^{8} Q^{1}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{1}$
${}_{88}{Ra}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{18} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2}$
${}_{89}{Ac}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{18} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1}$
${}_{90}{Th}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{18} P^{10} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{2}$
${}_{91}{Pa}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{20} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1} 5 f^{2}$
${}_{92}U$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{21} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1} 5 f^{3}$
${}_{93}{Np}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{22} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1} 5 f^{4}$
${}_{94}{Pu}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{24} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{6}$
${}_{95}{Am}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{25} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{7}$
${}_{96}{Cm}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{25} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 6 d^{1} 5 f^{7}$
${}_{97}{Bk}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{27} P^{9} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{9}$
${}_{98}{Cf}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{28} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{10}$
${}_{99}{Es}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{29} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{11}$
${}_{100}{Fm}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{30} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{12}$
${}_{101}{Md}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{31} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{13}$
${}_{102}{No}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{8} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14}$
${}_{103}{Lr}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{8} Q^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 7 p^{1}$
${}_{104}{Rf}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{10} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{2}$
${}_{105}{Db}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{11} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{3}$
${}_{106}{Sg}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{12} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{4}$
${}_{107}{Bh}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{12} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{5}$
${}_{108}{Hs}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{13} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{6}$
Symbol i liczba atomowa pierwiastka:	Przewidywana konfiguracja elektronowa $‐$ zapis powłokowy:	Przewidywana konfiguracja elektronowa $‐$ zapis podpowłokowy:
${}_{109}{Mt}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{14} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{7}$
${}_{110}{Ds}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{15} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{1} 5 f^{14} 6 d^{9}$
${}_{111}{Rg}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{17} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{9}$
${}_{112}{Cn}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{2}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10}$
${}_{113}{Nh}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{3}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{1}$
${}_{114}{Fl}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{4}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{2}$
${}_{115}{Mc}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{5}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{3}$
${}_{116}{Lv}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{6}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{4}$
${}_{117}{Ts}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{7}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{5}$
${}_{118}{Og}$	$K^{2} L^{8} M 1^{8} N^{32} O^{32} P^{18} Q^{8}$	$1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 4 s^{2} 3 d^{10} 4 p^{6} 5 s^{2} 4 d^{10} 5 p^{6} 6 s^{2} 4 f^{14} 5 d^{10} 6 p^{6} 7 s^{2} 5 f^{14} 6 d^{10} 7 p^{6}$

R30pu0hXvO0V4

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Można wyznaczyć siedem zbiorów pierwiastków chemicznych, których atomy mają identyczną liczbę powłok elektronowych (kolejno: jedną, dwie, trzy, cztery, pięć, sześć i siedem powłok elektronowych). Przykładowo:

Jedną powłokę elektronową posiadają atomy pierwiastków chemicznych o symbolach:

H

He

Dwie powłoki elektronowe posiadają atomy pierwiastków chemicznych o symbolach:

Li

Be

B

C

N

O

F

Ne

Trzy powłoki elektronowe posiadają atomy pierwiastków chemicznych o symbolach:

Na

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

Cztery powłoki elektronowe posiadają atomy pierwiastków chemicznych o symbolach:

K

Ca

Sc

Ti

V

Cr

Mn

Fe

Co

Ni

Cu

Zn

Ga

Ge

As

Se

Br

Kr

Czy można zatem znaleźć zależność między liczbą powłok elektronowych w atomie a położeniem pierwiastka chemicznego w układzie okresowym?

Analizując układ okresowy pierwiastków, który uwzględnia konfiguracje elektronowe atomów, wyraźnie widać, że pierwiastki o atomach złożonych z identycznej liczby powłok elektronowych znajdują się w tym samym okresie. Ponadto liczba tych powłok elektronowych jest równa liczbie określającej numer okresu. To spostrzeżenie pozwala wyciągnąć ogólny wniosek – liczba powłok elektronowych w atomie danego pierwiastka chemicznego równa jest numerowi okresu w układzie okresowym, w którym ten pierwiastek się znajduje.

Polecenie 4

Określ liczbę powłok elektronowych w atomie strontu. Sprawdź poprawność wykonania zadania, analizując zamieszczoną w odpowiedzi animację.

R10Y4OV0glXqM

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

iuFn27NYFM_d5e251

3. Co można powiedzieć na temat budowy atomów na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym?

Istnieje związek pomiędzy budową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym. Numer okresu informuje o tym, z ilu powłok elektronowych składa się atom pierwiastka, a numery grup pomagają określić liczbę elektronów walencyjnych w atomach poszczególnych pierwiastków chemicznych.

Zapamiętaj!

R1QW9SuK15Qby

Grafika przedstawia tabelę, w której pokazane są reguły pozwalające na określenie liczby elektronów walencyjnych i powłok elektronowych w atomach, w oparciu o położenie pierwiastków w układzie okresowym. Liczba elektronów walencyjnych w atomie pierwiastka z grup układu okresowego od 1. do 12. jest równa numerowi grupy. Liczba elektronów w atomie pierwiastka z grup od 13. do 18. (z wyjątkiem helu, który posiada 2 elektrony walencyjne) określa się odejmując 10 od numeru grupy (liczba elektronów walencyjnych=numer grupy‑10). Liczbę powłok elektronowych w atomie równa jest numerowi okresu w układzie okresowym, w którym leży dany pierwiastek. — Reguły pozwalające na określenie liczby elektronów walencyjnych i powłok elektronowych w atomach, w oparciu o położenie pierwiastków w układzie okresowym
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Polecenie 5

Określ liczbę elektronów walencyjnych oraz liczbę powłok elektronowych w atomie ołowiu. Sprawdź poprawność wykonania zadania, analizując zamieszczoną w odpowiedzi animację.

R1DLyTpTGeBpF

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

iuFn27NYFM_d5e287

4. Zmiany właściwości pierwiastków w grupie i okresie

Atomy pierwiastków, które należą do tej samej grupy układu okresowego, mają jednakową liczbę elektronów walencyjnych (wyjątek, jak już wspomniano, stanowi atom helu). Ponieważ liczba elektronów walencyjnych jest jednym z parametrów mających wpływ na właściwości chemiczne pierwiastka, możemy wnioskować, że pierwiastki z tej samej grupy wykazują podobne właściwości. Da się to zaobserwować szczególnie w przypadku litowców (pierwsza grupa układu okresowego z wyjątkiem wodoru), berylowców (druga grupa układu okresowego), fluorowców ( $17 .$ grupa układu okresowego) i helowców ( $18 .$ grupa układu okresowego).

Doświadczenie 1

Sprawdź, czy litowce wykazują podobne właściwości chemiczne w kontakcie z wodą.

W tym celu wykonaj doświadczenie 1. Wykonaj je w asyście osoby dorosłej. Pamiętaj o zachowaniu wszelkich środków ostrożności – doświadczenie wykonaj w okularach ochronnych, pod dygestorium, z dala od źródeł ognia. Zapisz obserwacje i sformułuj odpowiednie wnioski.

R1DPbdlGukacS

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Problem badawczy:

Czy litowce wykazują podobne właściwości chemiczne w kontakcie z wodą?

Hipoteza:

Metale należące do pierwszej grupy układu okresowego reagują z wodą.

Co było potrzebne?

$‐$ lit;
$‐$ sód;
$‐$ potas;
$‐$ woda destylowana;
$‐$ metalowe szczypce;
$‐$ bibuła filtracyjna;
$‐$ nóż;
$‐$ trzy wysokie zlewki (o pojemności $500 {cm}^{3}$ ).

Instrukcja:

Do trzech zlewek wlano po około $150 {cm}^{3}$ wody destylowanej i ustawiono je w rzędzie obok siebie. Z pojemnika zawierającego metal wyjęto próbkę metalu i położono na suchej bibule. Suchym nożem odcięto kawałek metalu wielkości dwóch ziarenek ryżu. Niewykorzystany kawałek metalu odłożono ponownie do pojemnika, a pojemnik odsunięto od miejsca wykonywania doświadczenia. W ten sam sposób postąpiono z każdym z trzech metali. Każdy kawałek wrzucono do innej zlewki z wodą i obserwowano zachodzące zmiany.

Obserwacje:

Każdy z metali, po wprowadzeniu go do wody, unosił się na jej powierzchni. Potas zapalił się zaraz po wprowadzeniu go do wody. W każdej ze zlewek zaobserwowano roztwarzanie się (zanik) ciała stałego (metalu) oraz wydzielanie się bezbarwnego, bezwonnego gazu. Najbardziej intensywne wydzielanie się gazu zaobserwowano w zlewce z potasem, a najmniej intensywne – w zlewce z litem.

Wnioski:

Postawiona hipoteza jest prawdziwa – poczynione obserwacje świadczą o tym, że litowce reagują z wodą. Można również wnioskować, że lit, sód oraz potas wykazują różną aktywność wobec wody. Najbardziej aktywny z analizowanych metali w reakcji z wodą jest potas, a najmniej aktywny lit. Unoszenie się metali na powierzchni wody informuje, że każdy z użytych w doświadczeniu metali ma gęstość mniejszą od gęstości wody.

Polecenie 6

Napisz obserwacje odnotowane w trakcie wykonywania doświadczenia oraz wynikające z nich wnioski.

RLkNcxhwIEVdz

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RDpaJ8OapOVNS

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Podobieństwo we właściwościach chemicznychwłaściwości chemicznewłaściwościach chemicznych objawia się tym, że pierwiastki z tej samej grupy układu okresowego reagują z tymi samymi substancjami chemicznymi, a z innymi pierwiastkami tworzą podobny typ związków chemicznych. Każdy z wykorzystanych w doświadczeniu 1 metali ulega reakcji chemicznej z wodą (świadczy o tym m.in. wydzielanie się gazu – powstaje nowa substancja chemiczna).

Reakcja ta dla każdego z użytych metali zachodzi z różną intensywnością (zmiany obserwowane są z różną intensywnością). W przypadku potasu, reakcja z wodą zachodzi najszybciej (potas w kontakcie z wodą zapala się), nieco wolniej przebiega reakcja sodu z wodą, a najwolniej reakcja litu z wodą. Możemy zatem wnioskować, że litowce to metale aktywne – łatwo reagują z wodą, przy czym aktywność użytych w doświadczeniu metali rośnie w szeregu: lit, sód, potas.

W tym samym szeregu rośnie liczba atomowa wymienionych pierwiastków chemicznych. Pewne prawidłowości, związane ze zmianą aktywnościaktywności pierwiastków chemicznych tej samej grupy, możemy również określić dla pozostałych grup układu okresowego.

Berylowce, a więc pierwiastki należące do drugiej grupy układu okresowego, podobnie jak litowce, są aktywnymi metalami. Aktywność berylowców rośnie wraz ze wzrostem liczby atomowej. Znajdujące się po drugiej stronie układu okresowego fluorowce (grupa $17 .$ ) tworzą grupę aktywnych chemicznie niemetali, wśród których największą aktywnością odznacza się fluor. Ich aktywność rośnie więc wraz ze zmniejszaniem się liczby atomowej. Ostatnia grupa, helowce, to zbiór najmniej aktywnych pierwiastków w całym układzie okresowym. Z powodu małej aktywności chemicznej, nazwano je gazami szlachetnymi.

Pierwiastki chemiczne, które należą do jednego okresu układu okresowego, nie wykazują podobieństw we właściwościach chemicznych. W okresach następuje zmiana charakteru pierwiastków – od aktywnych metali (pierwszej i drugiej grupy z wyjątkiem berylu), poprzez metale o mniejszej aktywności i aktywne niemetale, aż do biernych chemicznie helowców (gazów szlachetnych).

RQe1wDsuhvS6Y1

Grafika przedstawia układ okresowy z kierunkami wzrostu aktywności metali i niemetali. Aktywność metali rośnie równocześnie ze wzrostem liczby okresu jak i spadkiem liczby grupy układu okresowego pierwiastków. Z tego powodu metale o największej aktywności występują w lewym dolnym rogu układu okresowego, gdzie leży pierwiastek frans. Aktywność niemetali jest większa im mniejszy jest okres i większa grupa układu okresowego pierwiastków. Toteż najbardziej aktywnym niemetalem jest fluor. Wyjątkiem tych reguł są bierne chemicznie gazy szlachetne. — Zmiany aktywności metali i niemetali, zlokalizowanych w grupach pierwszej i drugiej oraz <math aria‑label="od trzynastej do osiemnastej">13.-18., na tle układu okresowego
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Tak jak pierwiastki z jednej grupy mają podobne właściwości, tak pierwiastki należące do jednego okresu już takich podobieństw nie wykazują. W okresach następuje zmiana charakteru pierwiastków – od aktywnych metali ( $1 .$ i $2 .$ grupy) poprzez aktywne niemetale do biernych chemicznie helowców (gazów szlachetnych).

Polecenie 7

Na poniższej grafice przedstawiono porównanie rozmiarów atomów wybranych pierwiastków chemicznych. Przeanalizuj załączony schemat i odpowiedz na pytanie, w jaki sposób zmieniają się rozmiary atomów w grupach i okresach wraz ze wzrostem liczby atomowej.

R1LTUG8NJbAIQ

Porównanie rozmiarów atomów wybranych pierwiastków chemicznych
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Polecenie 7

RcXqCyJjEeKJ0

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Poruszając się w dół, w obrębie tej samej grupy układu okresowego, a więc przechodząc do kolejnych okresów, liczba powłok elektronowych w atomach pierwiastków chemicznych rośnie. To z kolei rzutuje na coraz większe rozmiary atomów tych pierwiastków. Można więc stwierdzić, że dla analizowanych w poleceniu nr $7$ pierwiastków chemicznych, promień atomu rośnie w grupie wraz ze wzrostem liczby atomowej.

Poruszając się od lewej do prawej strony układu okresowego, w obrębie tego samego okresu, a więc przechodząc do kolejnych grup, liczba powłok elektronowych w atomach pierwiastków chemicznych nie ulaga zmianie. Zwiększa się jednak liczba atomowa, a więc ładunek jądra atomu (liczba zawartych w nim protonów), co skutkuje silniejszym przyciąganiem elektronów i zmniejszaniem się rozmiarów atomów. Można zatem stwierdzić, że dla analizowanych w poleceniu nr $7$ pierwiastków chemicznych, promień atomu maleje w okresie wraz ze wzrostem liczby atomowej.

Dokładny wpływ rozmiarów atomów (długości ich promieni atomowych) na aktywność pierwiastków chemicznych poznasz na dalszych etapach edukacji.

iuFn27NYFM_d5e393

Podsumowanie

Numer okresu w układzie okresowym, do którego należy dany pierwiastek chemiczny, odpowiada liczbie powłok elektronowych w jego atomach.
Liczba elektronów walencyjnych w atomach pierwiastków, które należą do grup od pierwszego do $12 .$ układu okresowego, jest równa numerowi grupy.
Liczbę elektronów walencyjnych w atomach pierwiastków chemicznych grup $13 . - 18 .$ otrzymuje się po odjęciu liczby $10$ od numeru grupy.
Pierwiastki chemiczne z tej samej grupy układu okresowego wykazują podobne właściwości (np. podobnie zachowują się wobec wody).
Pierwiastki chemiczne, przypisane do jednego okresu układu okresowego, nie mają jednakowych właściwości.
Dla grup pierwszej i drugiej oraz od $13 .$ do $18 .$ aktywność metali rośnie w grupach układu okresowego wraz ze wzrostem liczby atomowej, a z kolei w okresach maleje wraz ze wzrostem liczby atomowej.
Aktywność niemetali maleje w grupach układu okresowego wraz ze wzrostem liczby atomowej, z kolei w okresach rośnie wraz ze wzrostem liczby atomowej (z wyłączeniem niemetali należących do helowców).
Promień atomu pierwiastków chemicznych rośnie w danej grupie układu okresowego wraz ze wzrostem liczby atomowej, a w okresie maleje wraz ze wzrostem liczby atomowej.

Praca domowa

Polecenie 8.1

W poniższej tabeli zestawiono wartości gęstości wybranych pierwiastków chemicznych, należących do pierwszej i $17 .$ grupy układu okresowego. Przeanalizuj zawarte dane i na ich podstawie podaj ogólną zależność pomiędzy gęstością a liczbą atomową dla pierwiastków chemicznych, które należą do tej samej grupy układu okresowego.

Lp.	Symbol pierwiastka	Gęstość $[\frac{kg}{m^{3}}]$
1	$Br$	$3120$
2	$Cl$	$3,214$
3	$Cs$	$1879$
4	$F$	$1,696$
5	$H$	$0,0899$
6	$I$	$4940$
7	$Li$	$535$
9	$Rb$	$1532$

R1H02KwfaBo9T

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Polecenie 8.2

RNwu1zzbZod2I

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1DJ8aRRzsbVq

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

iuFn27NYFM_d5e469

Słownik

układ okresowy

zestawienie w postaci tabeli wszystkich pierwiastków chemicznych, uporządkowanych wg ich rosnącej liczby atomowej (Z); pionowe kolumny w tabeli to grupy, a poziome wiersze to okresy

konfiguracja elektronowa

rozmieszczenie elektronów należących do atomu danego pierwiastka chemicznego na poszczególnych powłokach elektronowych (a także podpowłokach)

powłoka elektronowa

zbiór elektronów w atomie danego pierwiastka chemicznego, charakteryzujących się zbliżonymi wartościami energii

właściwości chemiczne

właściwości substancji, które objawiają się w zachowaniu wobec innych substancji; należą do nich m.in. aktywność chemiczna, palność

aktywność chemiczna, reaktywność chemiczna

w tym materiale – zdolność pierwiastków chemicznych do wejścia w reakcję (przemianę) chemiczną z innymi substancjami (związkami chemicznymi lub pierwiastkami chemicznymi)

Ćwiczenia

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

RiPlB2314ZQNR

Uzupełnij luki w tekście. Wybierz właściwe określenia spośród podanych.

jednakową liczbę elektronów walencyjnych w atomach, różne właściwości, elektronów walencyjnych, powłok elektronowych, podobne właściwości, neutronów, powłok elektronowych, różne właściwości, protonów, elektronów walencyjnych, masową, atomową, podobne właściwości, jednakową liczbę powłok w atomach

Na podstawie numeru grupy, do której należy pierwiastek, można określić liczbę ............................................................................................................ w jego atomach. Wszystkie pierwiastki znajdujące się w tym samym okresie mają w swoich atomach jednakową liczbę ............................................................................................................. Pierwiastki należące do tej samej grupy mają ............................................................................................................, zaś pierwiastki w jednym okresie mają .............................................................................................................

Źródło: Bożena Karawajczyk, licencja: CC BY-SA 3.0.

R3yYdI2VgrktJ1

Ćwiczenie 2

Źródło: licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 3

R1AAe8ReL0dPU

Określi liczbę powłok elektronowych w atomach następujących pierwiastków:
a. miedzi,
b. węgla,
c. magnezu.
Rozwiązując zadanie skorzystaj z układu okresowego pierwiastków.

7, 3, 5, 1, 4, 2, 2, 6, 4, 3

miedź – ............
węgiel – ............
magnez – ............

Źródło: Bożena Karawajczyk, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 4

R1CA9ZomHClAZ

Podaj liczbę elektronów walencyjnych w atomach następujących pierwiastków:
a. wapnia,
b. fosforu,
c. kryptonu.
Rozwiązując zadanie skorzystaj z układu okresowego pierwiastków.

2, 6, 3, 8, 8, 5, 5, 1, 7, 2, 4

wapń – ............
fosfor – ............
krypton – ............

Źródło: Bożena Karawajczyk, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 5

R1OcWWRAdzHlq

Pogrupuj podane pierwiastki według liczby powłok elektronowych w ich atomach.

złoto, cynk, chlor, sód, glin, brom, bar, potas, rtęć

liczba powłok = 3
liczba powłok = 4
liczba powłok = 6

Źródło: Bożena Karawajczyk, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 6

RxxmOvKE2wJUc

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RPAFHdSenqhm4

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 7

RUTgykbHCGjRM

Wskaż grupy pierwiastków, które mają podobne właściwości (tworzą podobny typ związków chemicznych z innymi pierwiastkami).

lit, sód, potas
wodór i hel
lit, beryl, azot
azot i fosfor
bor, węgiel, azot, tlen

Źródło: Bożena Karawajczyk, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 8

W pewnym laboratorium chemicznym przeprowadzono doświadczenie chemiczne, zobrazowane na schemacie.

R1QLMAzgrkCVY

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R15bpFyOk9V2p

Na schemacie ukazano trzy zlewki. W każdej znajduje się woda(c). Do pierwszej dodano Ca(s), do drugiej Mg(s), do trzeciej Sr(s). — Badanie reaktywności metali
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Poniżej zapisano odnotowane w trakcie wykonywania doświadczenia obserwacje. Do podanych obserwacji dopasuj numery zlewek, których dotyczą. Następnie sformułuj wniosek, w którym porównasz aktywność metali użytych w doświadczeniu.

RNhsqgxb6Iv2O

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 8

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, w którym do trzech zlewek z wodą wprowadzono po próbce jednego z metali – magnezu, wapnia oraz strontu. Zanotowano następujące obserwacje.

Obserwacje w zlewce, do której wprowadzono magnez: Początkowo brak zmian świadczących o przebiegu reakcji chemicznej. Po ogrzaniu, metal roztwarza się i wydziela się bezbarwny, bezwonny gaz.

Obserwacje w zlewce, do której wprowadzono stront: Metal roztwarza się. Wydziela się bezbarwny, bezwonny gaz. Intensywność wydzielania się gazu jest większa niż w przypadku pozostałych dwóch metali.

Obserwacje w zlewce, do której wprowadzono wapń: Metal roztwarza się. Wydziela się bezbarwny, bezwonny gaz. Intensywność wydzielania się gazu można opisać jako „średnią”.

R1bEPAM0hq8mn

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 9

Porównaj długości promieni atomów pierwiastków chemicznych ( $R$ ) w podanych poniżej parach. W puste miejsca wybierz odpowiedni znaki: $<$ , $>$ ; lub $=$ .

R1V61cqswdSht

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 10

Uzupełnij poniższy tekst tak, aby poprawnie opisywał budowę atomów magnezu oraz baru

R1e6eHxGiJlXT

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Glossary

Bibliografia

Encyklopedia PWN

Gulińska H., Smolińska J., Ciekawa chemia, cz. 1, Warszawa 2009.

Kaznowski K., Pazdro K. M., Chemia. Podręcznik do liceów i techników, cz. 1, Warszawa 2019.

Litwin M., Styka‑Wlazło Sz., Szymońska J., To jest chemia 1. Chemia ogólna i nieorganiczna. Zakres rozszerzony, Warszawa 2012.

bg‑gray3

Notatnik

R1V59KYNKWZpK

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.