E-materiały do kształcenia zawodowego

Rozczyszczanie i podkuwanie kopyt

ROL.06. Organizacja chowu i hodowli koni – technik hodowca koni 314203

ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni – technik hodowca koni 314203

Budowa kopyta konia

WIZUALIZACJA 3D

100

Spis treści

  1. Model budowy kopyta koniaModel budowy kopyta konia

  2. Kopyto konia – widok wewnętrznyKopyto konia – widok wewnętrzny

  3. Mechanika kopytaMechanika kopyta

bg‑green

1. Model budowy kopyta konia

1
1
RAj1dM9yrshUC
Model budowy kopyta konia
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Model 3D przedstawia budowę końskiego kopyta. Kopyto ukazane jest z częścią nogi. Pokryte jest brązową sierścią. Na modelu znajduje się jedenaście punktów interaktywnych, które opisują konkretne elementy. Treść punktów jest tożsama z nagraniem dźwiękowym (plikiem audio).

Pierwszy punkt. Ściana przednia rogowa. Obszar znajdujący się między dwiema prostymi poprowadzonymi naprzeciwko siebie wzdłuż kopyta, zaczynając od wierzchołków kątów wsporowych. Ściana przednia jest grubsza od ścian przedkątnych oraz ścian bocznych i najbardziej ukośnie ustawiona względem podłoża. Kąt ściany przedniej kopyta przedniego względem podłoża wynosi ok. 45‑50 stopni, a tylnego ok. 55 stopni, jednak wartość ta zależy od wielu czynników i dla każdego konia może być różna. Ściana przednia puszki kopytowej narasta w tempie 10‑12 mm na miesiąc.
Ściana przednia i rogowa znajduje się od wewnętrznej strony kopyta. Okala całą podeszwę.

Drugi punkt. Linia wodna. Wewnętrzna część ściany puszki kopytowej o białym zabarwieniu, widziana od strony podeszwy.
Linia wodna znajduje się od wewnętrznej strony kopyta. Pod ścianką przednią.

Trzeci punkt. Ściany wsporowe. Początek ściany wsporowej oraz koniec ściany przedkątnej tworzą kąt wsporowy. Ściany wsporowe, niewidoczne z zewnątrz, wyrastają z wału korony, który w tylnej części zawija się do wewnątrz puszki kopytowej i biegnie wzdłuż strzałki mniej więcej do połowy jej długości.
Ściany wsporowe znajdują się od wewnętrznej strony kopyta.

Czwarty punkt. Strzałka rogowa. Element spodniej części kopyta koniowatych o kształcie szerokiej strzały, pełniący funkcję amortyzującą i chroniącą staw kopytowy oraz trzeszczkę kopytową. Strzałka, która powinna nieco wystawać ponad podeszwę kopyta, jest elastyczna i bardziej miękka od ścian oraz podeszwy.
Strzałka rogowa znajduje się na środku kopyta, od wewnętrznej strony. Strzałka ma trójkątny kształt.

Piąty punkt. Bruzda strzałkowa środkowa. Stosunkowo szeroki i płytki rowek pośrodku strzałki.
Bruzda strzałkowa środkowa znajduje się na środku kopyta, od wewnętrznej strony. Bruzda przechodzi przez środek strzałki.

Szósty punkt. Podeszwa. Jednolicie pokrywa kość kopytową i chrząstki kopytowe, chroniąc je od spodu. Przyrasta do ok. 1 cm miesięcznie. Grubość podeszwy bywa różna, przyjmuje się, że powinna wynosić od 1,2 cm do 1,9 cm. Przykładowo dzikie konie poruszające się po twardym podłożu mają grubszą podeszwę od koni poruszających się po terenie piaszczystym.
Podeszwa znajduje się od wewnętrznej strony kopyta. Okala strzałkę.

Siódmy punkt. Koronka. Zgrubienie w miejscu, gdzie masa rogowa łączy się z sierścią końskiej nogi. Koronka ma kształt paska, który wyznacza granicę między sierścią a tworzywem korony (skórą właściwą korony), z którego powstaje róg ścian puszki kopytowej.
Koronka znajduje się od zewnętrznej strony kopyta. Jest to linia, która łączy kopyto z nogą konia.

Ósmy punkt. Opuszka kopytowa – piętka. Stanowi ją strzałka rogowa wraz z piętkami. Pochodna opuszki palcowej, z której wykształca się strzałka.
Opuszka kopytowa – piętka znajduje się od zewnętrznej strony kopyta z tyłu, pod koronką.

Dziewiąty punkt. Ściana piętowa. Część ściany kopyta umiejscowiona z tyłu.

Dziesiąty punkt. Ściany boczne. Biegną po obu bokach kopyta od końca ściany przedniej do najszerszego miejsca puszki kopytowej znajdującego się z tyłu. Narastają w tempie 7‑8 mm na miesiąc.

Jedenasty punkt. Linia biała. Element zewnętrznej części kopyta, łączy podeszwę ze ścianą puszki kopytowej. Róg linii białej jest bardziej miękki niż róg ścian puszki czy róg podeszwy. Zdrowa linia biała powinna mieć mniej więcej równą szerokość (ok. 3 mm) i lekko żółtawe zabarwienie.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

bg‑green

2. Kopyto konia – widok wewnętrzny

2
1
R1MoZTN4Oxg5L
Kopyto konia – widok wewnętrzny
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Model 3D przedstawia kopyto konia (widok wewnętrzny), na którym zaznaczono pięć punktów interaktywnych. Kopyto można obracać, dzięki czemu widoczne są jego przekrój oraz kości, które się w nim występują. Opisano następujące elementy:

Punkt pierwszy. Człon dalszy (kość kopytowa). Umieszczony jest poziomo w kopycie. Kość kopytowa jest silnie unaczyniona i ma porowatą strukturę. Wyrostek wyprostny, znajdujący się w przedniej części członu dalszego, stanowi przyczep dla ścięgien i zapobiega ześlizgiwaniu się położonej wyżej kości koronowej.
Kość kopytowa znajduje się w dolnej części kopyta. Ma kształt przypominający trapez.

Punkt drugi. Kość koronowa (II człon palca). Łączy się z kością kopytową, tworząc staw kopytowy. Stanowi przyczep dla ścięgien i zapobiega ześlizgiwaniu się położonej wyżej kości pęcinowej.
Kość koronowa zlokalizowana jest nad kością kopytową. Ma walcowaty kształt z wcięciem po obu stronach.

Punkt trzeci. Kość pęcinowa (I człon palca). Ma za zadanie zwiększyć ruchomość stawu pęcinowego oraz zminimalizować wstrząsy.
Kość pęcinowa zlokalizowana jest nad kością koronkową. Ma podłużny kształt z wcięciami po obu stronach.

Punkt czwarty. Trzeszczka bliższa. Niewielka kość stanowiąca podparcie dla położonych nad nią ścięgien. Są dwie takie kości w każdej z kończyn.
Trzeszczka bliższa to mały, owalny element znajdujący się przy tylnej części kości śródręcza III, blisko jej nasady.

Punkt piąty. Kość śródręcza III. Łączy się z członem palcowym bliższym za pomocą stawu śródręczno‐członowego (stawu pęcinowego) lub śródręczno‐palcowego. Przymocowane są do niej kości rysikowe (szczątkowe kości śródręcza II i IV koniowatych).
Znajduje się u góry kopyta, w jego środkowej części. To długa kość, która łączy się od dołu z kością pęcinową.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

bg‑green

3. Mechanika kopyta

3

Kopyto nie jest wcale strukturą sztywną. Przeciwnie – dzięki obecności strzałki rogowej i gąbczastej, chrząstek kopytowych oraz specyficznej budowie (wklęsłość podeszwy, łukowaty profil ścian bocznych) jest elastyczne i sprężyste, podlegając odkształceniom. Podczas ruchu konia kopyto pod naciskiem ciężaru zmienia swój kształt, a dokładniej – rozszerza się. Pozwala to na równomierne rozłożenie ciężaru i działających na kopyto sił, a także na rozproszenie energii powstającej podczas uderzenia oraz zamortyzowanie wstrząsów. Natomiast po oderwaniu kopyta od ziemi, już bez obciążenia, puszka kopytowa zwęża się i powraca do pierwotnego kształtu.

RVctIytJ0N6Pn1
Kopyto
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Jak działa ten mechanizm? W momencie nacisku prawidłowo rozwinięte i funkcjonujące kopyto najpierw obciążane jest w tylnej części (strzałka i kąty wsporowe), a następnie ciężar przechodzi na podeszwę. Pod wpływem ciężaru kość kopytowa połączona ze ścianą rogową schodzi w dół, wywołując nacisk na strzałkę. Strzałka kopytowa rozpłaszcza się, jednocześnie rozpycha też kąty i ściany wsporowe, co powoduje także rozszerzenie się dolnej części puszki kopytowej. Wywołana uderzeniem energia zostaje przeniesiona na chrząstki kopytowe i na strzałkę gąbczastą, a następnie na ściany kopyta. Fala obciążeniowa stopniowo przesuwa się do przodu, przechodząc na rozpłaszczającą się podeszwę i ściany, a następnie na kość kopytową i w stronę góry kończyny. Tuż przed oderwaniem się kopyta od podłoża ciśnienie w jego wewnętrznych strukturach jest największe – ścięgno zginacza głębokiego, ciągnąc kość kopytową, powoduje oderwanie tylnej części kopyta, puszka kopytowa powraca do swojego kształtu i jednocześnie działa trochę jak sprężyna, przekazując część energii. To pomaga w odepchnięciu się całego kopyta od podłoża.

Trzeba też pamiętać o ważnej roli, jaką odgrywają naczynia krwionośne kopyta i krew w nim krążąca. Podczas ruchu zwierzęcia i pod wpływem działających na kończyny konia sił oraz ciężaru krew jest tłoczona w sieć żył, następnie przekazywana do dwóch żył bocznych, po czym odprowadzana z powrotem w kierunku serca. Kopyto pełni więc funkcję pompy ssącej, wspierając pracę serca, a krew – hydraulicznego amortyzatora, pozwalającego na częściowe rozproszenie energii i pochłanianie wstrząsów.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenie