Metadane scenariusza

Budowa, rodzaje i rola tkanek zwierzęcych

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

- zna rodzaje tkanek zwierzęcych,

- zna budowę i funkcje tkanek zwierzęcych.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

- prowadzić obserwacje mikroskopowe wybranych tkanek zwierzęcych,

- rozpoznawać poszczególne tkanki,

- przygotować preparat mikroskopowy,

- wykonać schematyczne rysunki tkanek.

2. Metoda i forma pracy

pogadanka, metoda praktyczna – ćwiczenia, praca z kartą pracy, grupowa, zbiorowa

3. Środki dydaktyczne

preparaty tkanek, mikroskopy, szkiełka podstawowe, szkiełka nakrywkowe, szpatułki, błękit metylenowy

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel nawiązuje do poprzednich lekcji, zadając pytania:

- Jaki jest ogólny plan budowy komórki zwierzęcej?

- Co to jest tkanka?

- Jakie są etapy organizacji budowy ciała?

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem i celami zajęć.

Wymienia wszystkie rodzaje tkanek zwierzęcych i pokazuje je na planszy lub foliogramie.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i rozdaje karty pracy z ćwiczeniami (załącznik 1). Uczniowie przystępują do pracy, nauczyciel pomaga im oraz kontroluje prawidłowość wykonania zadań.

Uczniowie kolejno prowadzą obserwacje następujących tkanek: nabłonkowej, mięśniowej chrzęstnej oraz krwi.

c) Faza podsumowująca

Po zakończeniu obserwacji uczniowie otrzymują karty z podsumowaniem wiadomości o tkankach (załącznik 2).

Wypełniają karty, odpowiadając na pytania dotyczące różnych typów tkanek.

5. Bibliografia

Według własnego pomysłu

Źródła ilustracji:

1. Holak E., Groborz‑Ruda B., Biologia. Zbiór zadań dla ucznia i nauczyciela gimnazjum, Operon, Rumia 2001, s. 13.

2. Lewiński W., Wilczyska K., Cytologia i histologia, Operon, Rumia 2001, s. 86.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Załącznik nr 1.

Karta ćwiczeń

Ćwiczenie 1. Obserwacja mikroskopowa tkanki nabłonkowej

Polecenie:

Niech jedna z osób w grupie nawinie na wykałaczkę gazę tak, by trzymała się na drewienku. Następnie przesunie delikatnie po wewnętrznej stronie jamy ustnej w okolicy policzków. To, co „zebrane” zostanie z wnętrza jamy, przeniesie na szkiełko podstawowe. Następnie nauczyciel doda kroplę błękitu metylenowego a uczeń nakryje szkiełko podstawowe szkiełkiem nakrywkowym.

Tak przygotowany preparat zostanie poddany obserwacji mikroskopowej.

Podczas prowadzonej obserwacji zwróć uwagę na:

• kształt komórek,

• ułożenie komórek względem siebie.

Wykonaj rysunek tkanki widzianej pod mikroskopem.

Ćwiczenie 2. Obserwacja mikroskopowa mięśnia poprzecznie prążkowanego

Dokonaj obserwacji mikroskopowej gotowego preparatu tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej.

Podczas prowadzonej obserwacji zwróć uwagę na:

• kształt komórek,

• ułożenie komórek względem siebie,

• ułożenie struktur we wnętrzu komórki.

Wykonaj rysunek tkanki widzianej pod mikroskopem.

Ćwiczenie 3. Obserwacja mikroskopowa mięśnia gładkiego

Dokonaj obserwacji mikroskopowej gotowego preparatu tkanki mięśniowej gładkiej.

Podczas prowadzonej obserwacji zwróć uwagę na:

• kształt komórek,

• ułożenie komórek względem siebie,

• ułożenie jądra w komórce.

Wykonaj rysunek tkanki widzianej pod mikroskopem.

Ćwiczenie 4. Obserwacja mikroskopowa krwi człowieka

Dokonaj obserwacji mikroskopowej gotowego preparatu krwi.

Zwróć uwagę na ułożenie komórek względem siebie.

Wykonaj rysunek tkanki widzianej pod mikroskopem (zaznacz barwę widocznych komórek).

Ćwiczenie 5. Obserwacja mikroskopowa tkanki chrzęstnej

Dokonaj obserwacji mikroskopowej gotowego preparatu tkanki chrzęstnej, bez wykonywania rysunku.

Załącznik nr 2.

Karta z podsumowaniem wiadomości o tkankach zwierzęcych

Wykonaj polecenia zawarte w karcie pracy.

1. Podaj dwie cechy tkanki nabłonkowej:

………………………………………………………………………………………………

Uzupełnij zdanie:

Jedne komórki nabłonkowe chronią przed……………………………….., inne mają zdolność

wydzielania………………………., a jeszcze inne komórki nabłonkowe specjalizują się w

odbiorze różnych bodźców płynących ze środowiska zewnętrznego.

2. Komórki tkanki mięśniowej nazywamy inaczej włóknami mięśniowymi. Zaznacz pojedyncze włókna na schematach.

R146aOrnxN33H

Porównaj te dwa rodzaje tkanki mięśniowej:

3a. Tkanka łączna stała - chrzęstna i kostna. Uzupełnij zdania.

Tkanka ta tworzy układ …………………, chroni ………………………… oraz podtrzymuje i usztywnia ciało. Dzięki niej organizmy mogą wykonywać (napisz, jaką czynność życiową?) ..................................................................................... .

3b. Tkanka łączna płynna - krew.

R1dLN8WBL5Xku

Rysunek przedstawia schemat kropli krwi.

krwinki czerwone

krwinki białe płytki

krwi

płyn w którym pływają krwinki, czyli osocze

Zwróć uwagę na ułożenie komórek tej tkanki i określ je:

……………………………………..................................................................................

Wymień przynajmniej jedno zadanie, jakie spełnia krew:

…………………………………………………………………………………………..

4. Uzupełnij zdanie:

Tkanka nerwowa buduje układ ……………………………… . Tworzą ją komórki nerwowe zwane neuronami.

Rysunek przedstawia schemat budowy komórki nerwowej.

R9QL4V5UFPfI2

Określ, z czym kojarzy Ci się wygląd komórki nerwowej.

…………………………………………………………..

Zaznacz ołówkiem kierunek przepływu informacji
w komórce.

Określ rolę tkanki nerwowej:

……………………………………………………...........

a - dendryty

b - ciało komórki nerwowej

c - akson z osłonką mielinową

b) Zadanie domowe

Nazwij tkanki budujące narządy:

mózg - …………………..,

ścianę żołądka - ……………..

mięśnie przyczepione do kości - ………………………,

kości - …………………………… .

7. Czas trwania zajęć

45 minut lub 2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak