By już nie mylić: części zdania a części mowy

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna i rozumie różnice i zależności między częściach mowy i częściach zdania.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi odróżnić część mowy od części zdania i wyjaśnić tę różnicę,

• doskonali umiejętność pisania opowiadania,

• doskonali umiejętność pracy samodzielnej i w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Metoda zajęć praktycznych, zabawa, praca zbiorowa, praca w parach, praca indywidualna.

3. Środki dydaktyczne

Czyste kartki

Duży biały karton

Flamastry

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Powitanie. Sprawdzenie listy obecności. Nauczyciel informuje uczniów, że w klasie ukryte są karteczki ze słowami ich zadaniem jest ich odnalezienie i zapytanie kolegi, co to jest. Nauczyciel podpowiada, że chodzi o to, czy to słowo jest częścią mowy czy częścią zdania.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel przysłuchuje się udzielanym odpowiedziom, analizuje skalę problemu – odróżniania części mowy od części zdania.

2. Nauczyciel komentuje skalę pomyłek i prosi o zapisanie tematu lekcji: Żeby już nie mylić: części zdania a części mowy, tłumacząc, iż dziś na lekcji wyjaśnią sobie, jak skutecznie odróżniać te dwie sprawy.

3. Nauczyciel zleca uczniom wykonanie flamastrami na dużym białym kartonie tabeli (załącznik 1), którą pomaga uczniom uzupełnić. (praca powinna się odbyć na złączonych ławkach, każdy uczeń musi coś napisać, narysować, podchodząc do kartonu po kolei – tak, jak siedzą w ławkach). Po przygotowaniu tabeli zostaje ona powieszona na ścianie lub tablicy.

4. Nauczyciel informuje, że sprawdzą to wszystko na konkretnych przykładach. Prosi uczniów o napisanie krótkiego opowiadania o tym, jak spędzili wczorajszy dzień (4- 5 zdań).

5. Nauczyciel prosi ochotników o przeczytanie swojego opowiadania. Inny uczeń zapisuje kolejno zdania na tablicy. Cała klasa wspólnie analizuje każde zdanie, szukając w nim najpierw części zdania, a potem części mowy. Zdania przepisują do zeszytu, podpisując poszczególne wyrazy, czym są w zdaniu oraz jaką są częścią mowy.

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi, by uczniowie w ławkach nawzajem sprawdzili swoją wiedzę. Jeden z uczniów wypisuje na kartce 2 wyrazy, zadaniem drugiego ucznia jest dopisanie, jaka to część mowy i ułożenie z tym słowem zdania i określenie, jaką pełni ono tam funkcję.

5. Bibliografia

1. Dyduchowa A., Metody kształcenia sprawności językowej uczniów, Wydaw. Naukowe WSP, Kraków 1988.

2. Gry i zabawy w kształceniu językowym. Propozycje. Scenariusze. Projekty, pod red. H. Wiśniewskiej, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, Lublin 2000.

3. Nagajowa M., Nauka o języku dla nauki języka. Poradnik metodyczny dla nauczycieli języka polskiego, Wydaw. Pedagogiczne ZNP, Kielce 1994.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1.

b) Zadanie domowe

Z dowolnie wybranej książki (podając jej tytuł i autora) wypiszę do zeszytu 6 części mowy, nazwę je i określę ich funkcję w danych zdaniach.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak