R1NjSVpmATlXh
Kolorowa fotografia przedstawia chłopca i dziewczynę w wieku około 11 lat, którzy razem spacerują po lesie. Postacie odwrócone są do nas plecami, a tło zdjęcia rozmyte.

Chłopcy, nie naśladujcie dziewczyn!

Chłopiec i dziewczyna
Źródło: Pixabay, fotografia barwna, domena publiczna.
Twoje cele
  • poznasz zasadę tworzenia 1. osoby liczby pojedynczej rodzaju męskiego czasu przeszłego;

  • rozpoznasz w tekście poprawne osobowe formy czasu przeszłego czasowników rodzaju męskiego;

  • od bezokoliczników utworzysz poprawne formy 1. osoby czasowników czasu przeszłego rodzaju męskiego;

  • zastosujesz w swoich wypowiedziach poprawne formy osobowe czasowników czasu przeszłego rodzaju męskiego typu: iść, pójść, wyjść, wziąć.

Poprawnymi formami rodzaju męskiego czasownika iść w czasie przeszłym w 1. osobie liczby pojedynczej są formy: szedłem, poszedłem, wyszedłem.

Ćwiczenie 1
Ry1nvLD3dgfNa
Zaznacz zdanie, w którym jest czasownik. Możliwe odpowiedzi: 1. Marta pisała list do siostry., 2. Jurek pierwszy na mecie., 3. Piękna pogoda.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Odsłuchaj lub przeczytaj słuchowisko, a następnie wykonaj polecenia.

R1MxOMTepIzM2
W zamku strachów. Poszedłem wczoraj do wesołego miasteczka, aby zwiedzić zamek strachów (wesoła muzyka z lunaparku). Kupiłem bilet i podekscytowany wszedłem do środka (skrzypienie drzwi). W zamku panował mrok (niepokojąca muzyka). Na ścianach wisiały obrazy przedstawiające rycerzy, pokryte pajęczyną. Szedłem, szedłem bardzo powoli, a serce biło mi jak szalone! (kroki chłopca i przyśpieszone bicie serca). Nagle nad moją głową przeleciało stado nietoperzy (dźwięk przelatującego stada nietoperzy). Trochę się przestraszyłem, ale okazało się, że nie są one prawdziwe. Szedłem dalej (kroki, kroki) i wtem zobaczyłem ogromnego smoka ziejącego ogniem (ryk smoka i zianie ogniem). Oblał mnie zimny pot. Jednak zaraz pomyślałem sobie, że smoki nie istnieją! Zanim wyszedłem z zamku, spotkałem jeszcze ducha (zawodzenie ducha). To było niezapomniane przeżycie! Nie żałuję, że tam poszedłem, ponieważ czułem się jak bohater baśni, który przemierza lochy w poszukiwaniu skarbów.
W zamku strachów
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 1

Na podstawie tekstu słuchowiska, ułóż dialog chłopca z napotkanymi w zamku strachów postaciami. Użyj czasowników: szedłem, poszedłem, wyszedłem. Pamiętaj o poprawnym zapisie dialogu.

R10sYQd0mSLF2
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Dokończ zdania, tak, aby pasowały do historii o wizycie w zamku strachów.

Poszedłem…

Szedłem…

Wyszedłem…

R166UIjxGep57
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 2
RwQYRnRWbOu3c
Uzupełnij tabelkę, wpisując czasowniki w czasie przeszłym w 1., 2. i 3. osobie liczby pojedynczej rodzaju męskiego.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Zapoznaj się z fragmentem tekstu Jana Miodka Do chłopców, a następnie wykonaj poniższe ćwiczenia.

Do chłopców
Jan Miodek Do chłopców

Wszyscy chodzicie dziś – i dobrze, że tak jest – do koedukacyjnychkoedukacjakoedukacyjnych szkół, od najmłodszych lat bawicie się wspólnie w piaskownicach, na boiskach i podwórkach. Wy, chłopcy, macie jednak swoje męskie sekrety, swoje męskie zabawy, czasem – porachunki (tak jak i dziewczyny mają swoje babskie sprawy!). To jest Wasz świat i macie do niego prawo.

Ale muszę Wam tutaj trochę złośliwie powiedzieć, że jesteście w tych Waszych męskich rozmowach bardzo... zniewieścializniewieściałyzniewieściali. Jacy??! wykrzykniecie oburzeni. A tak, zniewieściali! powtórzę. „Poszłem wczoraj do kina” chwali się np. Piotrek. „A ja przyszłem po Marcina i wzięłem go z sobą na mecz” opowiada Jurek.

Poszłem, przyszłem, doszłem, wyszłem, zaszłem – mówi dziś co trzeci chłopak w Polsce. A co czwarty wzięłem, zaczęłem, zapięłem. I wszyscy oni nawet nie przypuszczają, że gramatycznie babiejąbabiećbabieją! Ponieważ one nasze kochane dziewczyny i kobiety – mówią: poszłam, przyszłam, doszłam, weszłam, zaszłam, wzięłam, zaczęłam, zapięłam, chłopcy na wzór poszłam, przyszłam – tworzą niepoprawne formy poszłem, przyszłem, a na wzór wzięłam, zaczęłam – niepoprawne wzięłem, zaczęłem.

Głośno więc wołam: nie dajcie się, panowie, i pamiętajcie, mówiąc o sobie, że męskie postacie tych czasowników to: poszedłem, przyszedłem, doszedłem, wszedłem, zaszedłem oraz wziąłem, zacząłem, zapiąłem (w ostatnich trzech wyrazach ą przed i wymawia się, oczywiście, tak jak o).

Do_chłopców Źródło: Jan Miodek, Ojczyzna polszczyzna dla uczniów, Warszawa 1991, s. 46.
Ćwiczenie 3

Określ temat tekstu Jana Miodka „Do chłopców”.

R12IPCiOuC197
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 4

Na podstawie tekstu Jana Miodka wyjaśnij, dlaczego chłopcy używają niepoprawnych form czasowników.

RRvoM1jFE6Uuv
(Uzupełnij).
RpX7ixujBwsye
Ćwiczenie 5
Ćwiczenie interaktywne - wskazywanie poprawnych form czasownika.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 5

Wybierz poprawne formy poniższych czasowników.

  • doszłem / doszedłem

  • wzięłem / wziąłem

  • wszedłem / weszłem

  • zaczęłem / zacząłem

  • zaszłem / zaszedłem

  • poszedłem / poszłem

  • przyszedłem / przyszłem

  • zapiąłem / zapięłem

Ćwiczenie 6
R14l0TuD4W6CZ
Uzupełnij tabelę. Od podanych bezokoliczników utwórz czasowniki w 3. i 1. osobie liczby pojedynczej, rodzaju męskiego, czasu przeszłego.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 7
RGiPOeVnMRQpk
Przeanalizuj ćwiczenie 6. i uzupełnij wniosek. Pomoże ci on w konstruowaniu poprawnej formy czasownika. Do czasownika rodzaju męskiego / żeńskiego występującego w 3. / 2. osobie liczby pojedynczej / mnogiej czasu przeszłego / przyszłego dodaj końcówkę -em / -ę, wówczas powstanie poprawna forma 1. osoby. Na przykład: odpiął – odpiąłem / odpięłem, odpoczął – odpocząłem / odpoczęłem.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 8
Rrfks2KaCqGjS
Połącz bezokoliczniki z czasownikami w czasie przeszłym w 1. osobie liczby pojedynczej rodzaju męskiego. poszedłem Możliwe odpowiedzi: 1. wziąć, 2. dojść, 3. wejść, 4. zacząć, 5. zapiąć, 6. zajść, 7. pójść, 8. przyjść przyszedłem Możliwe odpowiedzi: 1. wziąć, 2. dojść, 3. wejść, 4. zacząć, 5. zapiąć, 6. zajść, 7. pójść, 8. przyjść doszedłem Możliwe odpowiedzi: 1. wziąć, 2. dojść, 3. wejść, 4. zacząć, 5. zapiąć, 6. zajść, 7. pójść, 8. przyjść wszedłem Możliwe odpowiedzi: 1. wziąć, 2. dojść, 3. wejść, 4. zacząć, 5. zapiąć, 6. zajść, 7. pójść, 8. przyjść zaszedłem Możliwe odpowiedzi: 1. wziąć, 2. dojść, 3. wejść, 4. zacząć, 5. zapiąć, 6. zajść, 7. pójść, 8. przyjść wziąłem Możliwe odpowiedzi: 1. wziąć, 2. dojść, 3. wejść, 4. zacząć, 5. zapiąć, 6. zajść, 7. pójść, 8. przyjść zacząłem Możliwe odpowiedzi: 1. wziąć, 2. dojść, 3. wejść, 4. zacząć, 5. zapiąć, 6. zajść, 7. pójść, 8. przyjść zapiąłem Możliwe odpowiedzi: 1. wziąć, 2. dojść, 3. wejść, 4. zacząć, 5. zapiąć, 6. zajść, 7. pójść, 8. przyjść
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 9
R13NgHcIRqbGR
Uzupełnij zdania poniższymi czasownikami w czasie przeszłym w 1. osobie liczby pojedynczej rodzaju męskiego: iść, pójść, wyjść, dojść, przyjść. Tu uzupełnij wczoraj z Piotrkiem do kina na „Władcę Pierścieni”. Po rozmowie z Olą Tu uzupełnij do wniosku, że jednak warto pojechać na szkolną wycieczkę do Gniezna. Tu uzupełnij wcześniej z domu, aby nie spóźnić się na autobus. Zaczął padać śniegi i na ulicy zrobiło się ślisko, dlatego Tu uzupełnij powoli, aby się nie przewrócić. Tu uzupełnij za wcześnie, więc nikogo jeszcze nie było na miejscu zbiórki.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 10
RATVfoo4qwzH9
Zaznacz w tekście błędne formy czasowników w czasie przeszłym w 1. osobie liczby pojedynczej rodzaju męskiego. Pewnego razu poszedłem na spacer do lasu. Wziąłem plecak, do którego spakowałem prowiant i aparat fotograficzny. Nie zaszłem daleko, a już udało mi się zobaczyć łosia żerującego na mokradłach. Zacząłem go fotografować, ale wyczuł moją obecność i czym prędzej czmychnął w zarośla. Schowałem więc aparat, zapięłem plecak, po czym ruszyłem w dalszą drogę.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 11
R4jPAORzLZW1f
Do żeńskich rodzajów czasownika dopisz męskie odpowiedniki. szłam 1. @@wszedłem, 2. @@wyszedłem, 3. @@szedłem, 4. poszłem, 5. @@przyszedłem, 6. @@zaszedłem, 7. @@doszedłem, 8. @@poszedłem
poszłam 1. @@wszedłem, 2. @@wyszedłem, 3. @@szedłem, 4. poszłem, 5. @@przyszedłem, 6. @@zaszedłem, 7. @@doszedłem, 8. @@poszedłem
wyszłam 1. @@wszedłem, 2. @@wyszedłem, 3. @@szedłem, 4. poszłem, 5. @@przyszedłem, 6. @@zaszedłem, 7. @@doszedłem, 8. @@poszedłem
przyszłam 1. @@wszedłem, 2. @@wyszedłem, 3. @@szedłem, 4. poszłem, 5. @@przyszedłem, 6. @@zaszedłem, 7. @@doszedłem, 8. @@poszedłem
doszłam 1. @@wszedłem, 2. @@wyszedłem, 3. @@szedłem, 4. poszłem, 5. @@przyszedłem, 6. @@zaszedłem, 7. @@doszedłem, 8. @@poszedłem
weszłam 1. @@wszedłem, 2. @@wyszedłem, 3. @@szedłem, 4. poszłem, 5. @@przyszedłem, 6. @@zaszedłem, 7. @@doszedłem, 8. @@poszedłem
zaszłam 1. @@wszedłem, 2. @@wyszedłem, 3. @@szedłem, 4. poszłem, 5. @@przyszedłem, 6. @@zaszedłem, 7. @@doszedłem, 8. @@poszedłem
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 3

Napisz opowiadanie, w którym użyjesz czasowników: szedłem, poszedłem, wyszedłem.

Rb1Odx40Gh7th
(Uzupełnij).

Słownik

babieć
babieć

upodabniać się do baby; o mężczyznach: tracić energię i inicjatywę, stawać się niedorajdą; niewieścieć

koedukacja
koedukacja

wspólne nauczanie i wychowywanie dziewcząt i chłopców

zniewieściały
zniewieściały

o mężczyźnie: taki, który nabrał cech uznawanych za kobiece

Notatki ucznia

R1EvoLnIDu2sD
(Uzupełnij).

Bibliografia

Miodek J., (1991), Ojczyzna polszczyzna dla uczniów, Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji.