Ważne daty

Rock and roll podczas przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych

Rock and roll to gatunek muzyczny, który powstał w latach pięćdziesiątych w Stanach Zjednoczonych. Początkowe zainteresowanie nowym gatunkiem, który wpływał również na kulturę i sposób życia fanów pod koniec dekady uległo znacznemu pomniejszeniu. Wszystko zmieniło się, kiedy nowa muzyka dotarła do Wielkiej Brytanii. W połączeniu ze zjawiskiem brytyjskiej inwazji miał miejsce jeszcze większy, niż wcześniej wybuch popularności rock and rolla - tym razem na całym świecie.

RFK4Em7cgQMDI

Ilustracja interaktywne przedstawia dwóch gitarzystów podczas koncertu. Jeden z nich wykonuje charakterystyczny gest machając długimi włosami. W tle widzimy pozostałych muzyków. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. W każdej z kolejnych dekad rock (zaczęto stosować skróconą nazwę na ten gatunek) ulegał kolejnym zmianom i wpływom innych nurtów, tworząc nowe style. Nie sposób omówić wszystkich zespołów czy środowisk, które wniosły coś do rozwoju rock and rolla. Z tego względu kolejna część tego materiału zawiera jedynie najważniejsze gatunki i grupy. Scena jest ciemna, widac na niej zielone, czerwone i fioletowe światła.

Ilustracja interaktywne przedstawia dwóch gitarzystów podczas koncertu. Jeden z nich wykonuje charakterystyczny gest machając długimi włosami. W tle widzimy pozostałych muzyków. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. W każdej z kolejnych dekad rock (zaczęto stosować skróconą nazwę na ten gatunek) ulegał kolejnym zmianom i wpływom innych nurtów, tworząc nowe style. Nie sposób omówić wszystkich zespołów czy środowisk, które wniosły coś do rozwoju rock and rolla. Z tego względu kolejna część tego materiału zawiera jedynie najważniejsze gatunki i grupy. Scena jest ciemna, widac na niej zielone, czerwone i fioletowe światła.

1

1. W każdej z kolejnych dekad rock (zaczęto stosować skróconą nazwę na ten gatunek) ulegał kolejnym zmianom i wpływom innych nurtów, tworząc nowe style. Nie sposób omówić wszystkich zespołów czy środowisk, które wniosły coś do rozwoju rock and rolla. Z tego względu kolejna część tego materiału zawiera jedynie najważniejsze gatunki i grupy.

Brytyjska inwazja

Najważniejszym zjawiskiem dla rocka w latach sześćdziesiątych była brytyjska inwazja. Jest to termin stosowany na okres w historii muzyki rockowej, kiedy zespoły z Wielkiej Brytanii za sprawą swoich koncertów oraz albumów podbiły Stany Zjednoczone. Pod koniec lat pięćdziesiątych zainteresowanie muzyką rock and rollową gwałtownie zmalało; wśród powodów, oprócz zmęczenia publiczności tą samą formą i brzmieniem, znalazły się też śmierć Buddy'ego Holly i Richie'ego Valensa, rozwiązanie zespołu przez Little Richarda oraz wcielenie Elvisa Presleya do armii. W tym samym czasie nagrania amerykańskich wykonawców zyskiwały na popularności w Europie, a szczególnie w Wielkiej Brytanii. Powstawały zespoły rockowe, które początkowo kopiowały muzykę rock and rollową, jednak z czasem zaczęły dodawać do niej własne pomysły. Ważne z punktu widzenia historycznego stały się przede wszystkim trzy grupy: The Beatles, The Rolling Stones oraz The Animals. Sam proces brytyjskiej inwazji rozpoczął się w 1964 roku od trasy koncertowej zespołu The Beatles oraz wystąpienia muzyków w programie The Ed Sullivan Show, który został obejrzany przez niemalże połowę posiadaczy telewizorów w Stanach Zjednoczonych. Powstało zjawisko BeatlemaniiBeatlemaniaBeatlemanii, czyli olbrzymiej popularności grupy wśród fanów, którzy czasem reagowali w histeryczny sposób (krzyki entuzjazmu często zagłuszały koncerty). Sukces The Beatles umożliwił kolejnym brytyjskim zespołom publikację albumów i organizację tras koncertowych w Stanach Zjednoczonych; umocniło także Wielką Brytanię jako jedno z najważniejszych miejsc dla muzyki popularnej na świecie.

RakeqIoSFMJ0z

Ilustracja interaktyna przedstawia: Zespół The Beatles witający fanów w Stanach Zjednoczonych, Na fotografi widzimy zespół The Beatles oraz tłum innych osób. Członkowie zespołu witają się z fanami unosząc ręce do góry, jako symbol powitania. Wszyscy ubrani są w koszule, garnitury oraz płąszcze. Zdjęcie jest czarno-białe. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: utwór: The Beatles, „Yellow Submarine”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.

Ilustracja interaktyna przedstawia: Zespół The Beatles witający fanów w Stanach Zjednoczonych, Na fotografi widzimy zespół The Beatles oraz tłum innych osób. Członkowie zespołu witają się z fanami unosząc ręce do góry, jako symbol powitania. Wszyscy ubrani są w koszule, garnitury oraz płąszcze. Zdjęcie jest czarno-białe. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: utwór: The Beatles, „Yellow Submarine”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.

1

1. The Beatles, „Yellow Submarine” {audio}

Nurty muzyki rockowej lat sześćdziesiątych

RIGadeA4CEQ0k1

Ilustracja przedstawia amerykańskiego gitarzystę, wokalistę, kompozytora oraz autora tekstów Jimiego Hendrixa. Mężczyzna znajduje się na scenie podczas koncertu. Gra na gitarze. Ubrany jest w kolorową koszulę.

Chociaż to brytyjska inwazja była najważniejszym zjawiskiem lat sześćdziesiątych dla muzyki rockowej, to nie była jedynym. W tym okresie powstały także inne nurty. Wśród nich należy wyróżnić:

• pop rock - połączenie rocka z wyodrębniającą się muzyką popową; o wiele łatwiejszy w odbiorze niż „czysty” rock, powstał w opozycji do nowych nurtów końca lat sześćdziesiątych;

• surf rock - nurt z początku lat sześćdziesiątych, korzystający z licznych efektów pogłosu nałożonych na gitary elektryczne; istniały dwa rodzaje - czysto instrumentalny oraz wokalny. Stracił popularność od momentu rozpoczęcia brytyjskiej inwazji;

• blues rock - najważniejszym przedstawicielem tego gatunku jest zespół The Rolling Stones; jak sama nazwa wskazuje, wykonawcy do muzyki rockowej dodawali sporo elementów z bluesa, przede wszystkim brzmienie oparte na gitarach elektrycznych oraz harmonię;

• folk rock - przykładem może być utwór House of the Rising Sun zespołu The Animals. Ten nurt stanowił połączenie muzyki folkowej Stanów Zjednoczonych z instrumentami i melodyką rocka;

• jazz rock - połączenie jazzu i rocka, które było nazywane też fusion. Wśród przedstawicieli można odnaleźć wiele znaczących postaci dla jazzu, które zafascynował nowy gatunek - Milesa Davisa czy Herbie'ego Hancocka.

Oprócz wymienionych, ważne były również rock psychodeliczny (np. Jimi Hendrix) oraz progresywny (np. Pink Floyd).

Glam rock i metal

RKhHAJOH6xD1Q1

Ilustracja przedstawia zespół Led Zeppelin - brytyjska grupa założona w Londynie, będąca jednym z pionierów hard rocka. Mężczyźni znajdują się na scenie podczas koncertu. Jeden z nich śpiewa, natomiast drugi gra na gitarze. Mężczyźni mają długie, kręcone włosy. Wokalista ma fioletową marynarkę, drugi białą.

Lata siedemdziesiąte to okres dalszego rozwoju i pojawiania się nowych gatunków rocka. Warto to zaznaczyć, iż spora część nurtów, które rozpoczęły swój rozwój w latach sześćdziesiątych często nadal istniała (część z nich straciła jednak na popularności).

Pierwszym z istotnych gatunków był glam rockGlam rockglam rock. W założeniach stanowił on połączenie rocka, muzyki pop oraz mody. Przekładało się to na sporą prostotę brzmieniową oraz na wymyślne stroje i zachowania wykonawców, a także teatralność koncertów. Nurt był popularny przede wszystkim w Wielkiej Brytanii (najważniejsi wykonawcy - David Bowie jako Ziggy Stardust oraz Gary Glitter), jednak trafił też do Stanów Zjednoczonych (Alice Cooper i Lou Reed).

Z blues rocka wykształcił się hard rock, który korzystał z bluesowego brzmienia, dodając do niego mocno przesterowane gitary oraz o wiele większą dynamikę. Hard rock był popularny w późniejszym okresie lat siedemdziesiątych za sprawą takich zespołów, jak Queen, Thin Lizzy czy AC/DC. Z czasem część wykonawców hard rockowych rozpoczęło tworzenie jeszcze głośniejszej i intensywnej muzyki, z coraz większym przesterowaniem i mocniejszym brzmieniem. Nowy gatunek otrzymał nazwę heavy metalu. Najważniejsze zespoły prezentujące ten nurt to Led Zeppelin, Black Sabbath oraz Deep Purple.

R1D2tJTJfPBxL

Ilustracja interaktywna przedstawia: Black Sabbath w 1970. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje, Black Sabbath, „Paranoid”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem. Fotografia przedstawia czterech meżczyzn. Ubrani są rockowo, maja skórzane kurtki i długie włosy. Fotografia jest czarno-biała.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Black Sabbath w 1970. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje, Black Sabbath, „Paranoid”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem. Fotografia przedstawia czterech meżczyzn. Ubrani są rockowo, maja skórzane kurtki i długie włosy. Fotografia jest czarno-biała.

1

1. Black Sabbath, „Paranoid” {audio}

Punk

Punk rock charakteryzował się krótkimi i szybkimi utworami o mocno okrojonej instrumentacji i prostej harmonii, z często krzykliwym i surowym wokalem. Był określany jako buntowniczy, prostacki, a nawet agresywny - wiązało się to z nastawieniem na niechlujne wykonywanie utworów oraz często anarchistycznym, antypaństwowym tekstom. Wykonawcy punkowi sprzeciwiali się zbyt trudnemu w odbiorze, miejscami wyrafinowanemu rockowi lat siedemdziesiątych; stawiali na muzykę prostą o mocnym przekazie. Punk stał się ruchem społecznym, który wspierał nonkonformizm, samodzielność (rozumianą pod hasłem DIYDIYDIY - czyli Do It Yourself; zgodnie z tą zasadą zespoły często same nagrywały, a nawet wydawały płyty) oraz opór wobec klasy rządzącej, a nawet państwu samemu w sobie. Najważniejszymi zespołami były amerykańskie The Ramones oraz Patti Smith oraz brytyjskie Sex Pistols i The Clash. Z ruchem punk wiązały się liczne kontrowersje, które często godziły w wykonawców - utwory Sex Pistols były bojkotowane przez większość angielskich stacji radiowych, a sami wykonawcy zostali nawet aresztowani po jednym z koncertów. Sporą rolę w rozwoju punk rocka odegrały kluby muzyczne, które zrzeszały fanów i słuchaczy: CBGB's w Nowym Jorku oraz The 100 Club w Londynie.

RpyHJzkkGhECk

Ilustracja interaktywna przedstawia: Ramones, paddle8.com. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje, utwór: Ramones, „Blitzkrieg Bop”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem. Fotografia jest czarno-biała. Przedstawia 3 mężczyzn grających na gitarach. Mężczyzni mają dłuższe włosy. Jeden z nich trzyma mikrofon.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Ramones, paddle8.com. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje, utwór: Ramones, „Blitzkrieg Bop”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem. Fotografia jest czarno-biała. Przedstawia 3 mężczyzn grających na gitarach. Mężczyzni mają dłuższe włosy. Jeden z nich trzyma mikrofon.

1

1. Ramones, „Blitzkrieg Bop” {audio}

New wave i rock alternatywny

R1PiTOjVikkdA1

Ilustracja przedstawia członków zespołu The Cure. Jest to brytyjska grupa rockowa założona w 1976 roku w Crawley w Wielkiej Brytanii. Na fotografii mężczyźni widoczni są od góry. Ubrani są na czarno. Niektórzy z nich są również pomalowani.

Rozwój muzyki punkowej spowodował, iż zaczęła ona wykształcać kolejne nurty. Z połączenia punk rocka i sztuki nowoczesnej powstało new wave, czyli nowa fala; nazwa miała odróżniać nowe zespoły od tych z lat siedemdziesiątych. Gatunek zyskał większą popularność od punk rocka, z uwagi na swoje o wiele mniej obrazoburcze teksty i mniej surowe brzmienie. Część wykonawców wykorzystała stylistykę, by zyskał popularność - wśród nich można wyróżnić The Police czy Blondie.

Rock alternatywny to ogólna nazwa stosowana w przypadku wykonawców, których nie da się zaklasyfikować do żadnego z popularnych gatunków. Alternatywny ma podkreślać odmienne brzmienie grup muzycznych, takich jak R.E.M. czy The Cure.

W latach osiemdziesiątych powstało też wyjątkowo wiele podgatunków muzyki metalowej; większość z nich opierała się na łączeniu metalu z innymi nurtami (np. z rockiem progresywnym).

Nurty muzyki rockowej lat dziewięćdziesiątych

RRtpEohS7OO5V1

Ilustracja przedstawia członków Nirvany. Jest to trzech młodych mężczyzn. Zdjęcie jest czarno-białe. Pierwszy od lewej ma na głowie czapkę, drugi z nich ma pomalowane oczy czarną kredką oraz długie jasne włosy, które zachodzą na lewo oko. Trzeci mężczyzna ma rozwiana, ciemne włosy.

Lata dziewięćdziesiąte to przede wszystkim dwa zjawiska - rozwój konkretnych gatunków muzycznych, wywodzących się z rocka alternatywnego oraz rozkwit popularności połączenia rocka z rapem.

GrungeGrungeGrunge to gatunek rocka, który charakteryzował się ciężkim brzmieniem i podkreśleniem odmienności od innych nurtów muzyki; powstał w Stanach Zjednoczonych. Wykonawcy podkreślali swój brak zainteresowania komercyjnym podejściem innych grup poprzez swój niechlujny wygląd oraz specyficzne teksty. Najważniejszy zespół grunge'owy to Nirvana, oprócz niej należy wyróżnić Hole, Pearl Jam oraz Soundgarden.

BritpopBritpopBritpop to czysto brytyjski gatunek, który łączył muzykę popową z rockiem alternatywnym, podkreślając przy tym narodowość wykonawców. Stanowił opozycję do amerykańskiego grunge'u. Najważniejszymi zespołami były Oasis oraz Blur.

Połączenie rocka oraz rapu początkowo było widoczne w działalności zespołów Rage Against The Machine oraz Red Hot Chili Peppers. Oba składy korzystały z typowo rockowego instrumentarium oraz brzmienia w połączeniu z wokalistą, który rapował; gatunek został nazwany rap rock. Z czasem najbardziej popularne stały się inne nurty - rapcore (połączenie hardcore, czyli jednego ze styli późnego punku oraz rapu) i rap metal.

RRLghm6JckCX0

Ilustracja interaktywna przedstawia: Rage Against The Machine. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje, utwór Rage Against The Machine, „Bombtrack”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem. Fotografia przedstawia czterech mężczyzn, którzy stoją na scenie. Trzech z nich ma uniesioną rękę do góry. Jeden jest bez koszuli. Pozostali maja luźne ubrania. Scena jest przyciemniona.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Rage Against The Machine. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje, utwór Rage Against The Machine, „Bombtrack”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem. Fotografia przedstawia czterech mężczyzn, którzy stoją na scenie. Trzech z nich ma uniesioną rękę do góry. Jeden jest bez koszuli. Pozostali maja luźne ubrania. Scena jest przyciemniona.

1

1. Rage Against The Machine, „Bombtrack” {audio}

Zadania

Słownik pojęć

Źródło:

Colin Larkin, Encyclopedia of Popular Music, Oxford University Press, 2009

Biblioteka muzyczna