Chrzest Mieszka I - 966
Kalendarium
965 – Dobrawa przybyła do Mieszka I
966 – chrzest Mieszka I
972 – bitwa pod Cedynią – pokonanie przez Mieszka I margrabiego Hodona, usiłującego poszerzyć tereny cesarstwa na Wschodzie
977 – śmierć Dobrawy
992 – śmierć Mieszka I
Zapoznaj się ze źródłami pisanymi i ikonograficznymi związanymi z przyjęciem chrztu przez Mieszka I.
Źródło 1. Thietmar, Kronika [fragment]
W czeskiej krainie pojął za żonę […] Dobrawę […]. Owa wierna wyznawczyni Chrystusa […] zastanawiała się […], w jaki sposób mogłaby [małżonka] pozyskać dla swej wiary. […] Kiedy […] nadszedł okres wielkiego postu i Dobrawa starała się złożyć Bogu dobrowolną ofiarę przez wstrzymanie się od jedzenia mięsa i umartwianie swego ciała, jej małżonek namawiał ją […] do złamania postanowienia. Ona zaś zgodziła się na to w tym celu, by z kolei móc łatwiej zyskać u niego posłuch w innych sprawach. […] I wysłuchał jej miłościwy Stwórca. Jego nieskończona łaska sprawiła, iż [małżonek] pokajał się […] i chrztem świętym zmył plamę grzechu pierworodnego.
Thietmar (ok. 975–1018) – kronikarz, biskup Merseburga.
Na podstawie źródła 1 odpowiedz na pytania.
1. Jaka rolę w opisanych przez kronikarza okolicznościach przyjęcia chrztu odegrała żona księcia?
2. Z jakiego państwa pochodziła pierwsza żona księcia?
3. Jaki cel polityczny miało to małżeństwo?
Źródło 2. Miniatura z XIV w. Chrzest władcy
Na podstawie źródła 2.
Miniatura przedstawia chrzest władcy Franków Chlodwiga, który odbył się pięć wieków wcześniej niż chrzest Mieszka I, jednak ceremonia udzielenia chrztu nie różniła się znacznie od tej, która zdarzyła się w państwie Polan w X w.
Napisz, jak odbywała się ceremonia przyjęcia chrztu w średniowieczu?
Źródło 3. Jan Matejko, Zaprowadzenie chrześcijaństwa
Na podstawie źródła 3.
Obraz Jana Matejki ma charakter symboliczny.
Odnajdź na obrazie postać księcia Mieszka I, oraz Piasta oracza.
Porównaj, w jaki sposób przedstawiono udzielanie chrztu na miniaturze z XIV w., a jak to przedstawił Jan Matejko na obrazie z XIX w. Które przedstawienie ceremonii jest bliższe prawdzie historycznej?
Źródło 4. Dagome iudex
DagomeIndeks górny 11, […] i OteIndeks górny 22, i synowie ich Mieszko i Lambert […] mieli nadawać św. PiotrowiIndeks górny 33 w całości jedno państwo, które zwie się SchinesgheIndeks górny 44 z wszystkimi swymi przynależnościami w tych granicach, jak się zaczyna od pierwszego boku długim morzem [stąd] granicą Prus aż do miejsca, które nazywa się Ruś, a granicą Rusi ciągnąc aż do Krakowa i od tego Krakowa aż do rzeki Odry, prosto do miejsca, które nazywa się AlemureIndeks górny 55, a od tej Alemury aż do ziemi Milczan i od granicy Milczan prosto do Odry i stąd idąc wzdłuż rzeki Odry aż do rzeczonego państwa Schinesghe.
Indeks górny 11 Dagome – Mieszko I
Indeks górny 22 Oda, druga żona Mieszka I
Indeks górny 33 tu Stolicy Apostolskiej, papieżowi
Indeks górny 44 Schinesghe – nazwa państwa, prawdopodobnie brzmiała – Gniezno
Indeks górny 55 Alemure – prawdopodobnie Morawy
Źródło 5. Mapa. Polska Mieszka I, CARTE
Źródło 6. Tablica genealogiczna Piastów [fragment]
Na podstawie źródła 4, 5, 6.
Spróbuj rozszyfrować, co znaczy nazwa tego dokumentu – Dagome iudex.
O jakiej decyzji Mieszka (Dagome) mówi tekst?
Na podstawie informacji zawartych w dokumencie wskaż na mapie przebieg granicy państwa polskiego u schyłku panowania Mieszka I.
Wymień wystawców dokumentu.
Który syn Mieszka I został w nim pominięty? Jakie mogły być tego przyczyny?
Dlaczego Mieszko I powierzył swoje państwo papieżowi?
Źródło 7. Jan Matejko. Mieszko I i Dobrawa, obrazy Z pocztu królów i książąt polskich
Na podstawie źródła 7.
Jan Matejko przedstawił władców Polski na portretach zgodnie za swoim wyobrażeniem o ich wyglądzie. Wyposażył jednak przedstawione postaci w atrybuty służące ich rozpoznaniu. Podaj, które atrybuty świadczą o tym, że na obrazie został przedstawiony książę Mieszko I? Wyjaśnij ich symbolikę (wyjaśnij, co one znaczą).
Które atrybuty świadczą, o tym, że za sprawą Dobrawy Mieszko, a dopiero później całe jego państwo przyjęło chrześcijaństwo?
Praca domowa
1. Gdzie znajdowała się siedziba Mieszka I, gdzie odbył się jego chrzest?
Zlokalizuj Ostrów Lednicki na mapie Polski.
2. Jeśli mieszkasz w państwie należącym do kręgu kultury chrześcijańskiej, to
dowiedz się, kiedy i za czyim pośrednictwem przyjęło ono chrzest.
Czy doszło do tego wydarzenia przed, czy po chrzcie Mieszka I?
3. Znajdź film Gniazdo w reżyserii Jana Rybkowskiego i obejrzyj jego fragment, opowiadający o Mieszku I i początkach państwa polskiego.