Co nam wolno, a co musimy? Prawa i obowiązki obywateli III RP
Zadanie na rozgrzewkę
Odpowiedz, dlaczego Sejm RP ustanowił 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich.
Charakter państwa
Obowiązująca obecnie Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej została przyjęta przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku. Prawa i obowiązki obywateli zawiera rozdział II. Prawa zapisane są w artykułach 30–81, a obowiązki – w artykułach 82–86.
Sformułuj wniosek dotyczący charakteru państwa polskiego na podstawie liczby artykułów, które w konstytucji poświęcono prawom, a które obowiązkom obywateli.
Prawa obywateli
Wyraź podane prawa własnymi słowami, kończąc zdania:
Mam prawo do tajemnicy korespondencji, to znaczy, że ………………………..
Mam prawo do nietykalności osobistej i do nienaruszalności mieszkania, czyli ………………….
Korzystam z wolności sumienia i religii, to znaczy, że ……………………………..
Wolność wyrażania poglądów, pozyskiwania i rozpowszechniania informacji polega na tym, że …………………………………..
Mogę korzystać z wolności organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich, czyli …………………………………………….
Dzięki wolności zrzeszania się mogę …………………………………
Prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne pozwala mi ………………………………
Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prawo do płatnych urlopów, a w razie niezdolności do pracy – prawo do renty lub emerytury oznacza, że …………………………………..
Z prawa do ochrony zdrowia korzystam, gdy ……………………………
Dzięki temu, że mam prawo do bezpłatnej nauki w szkołach publicznych, ………………………..
Prawo do brania udziału w referendum oraz prawo wybierania prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego po ukończeniu 18 lat pozwala ……………………………
Odpowiedz, z których praw zdarzyło Ci się korzystać.
Wyjaśnij, dlaczego nie korzystasz z pozostałych.
Obowiązki obywateli
Na podstawie poniższego fragmentu rozdziału II Konstytucji RP wypisz 6 obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.
Obowiązki
Art. 82.
Obowiązkiem obywatela polskiego jest wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne.Art. 83.
Każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej.Art. 84.
Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.Art. 85.
Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.
Zakres obowiązku służby wojskowej określa ustawa.
Obywatel, któremu przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na odbywanie służby wojskowej, może być obowiązany do służby zastępczej na zasadach określonych w ustawie.
Art. 86.
Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa.Ponadto w części poświęconej prawom obywatelskim, w artykule 70 zapisany jest obowiązek nauki do 18. roku życia.
Źródło: dostępny w internecie: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Rozdział II - Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela, https://www.prezydent.pl/prawo/konstytucja-rp/ii-wolnosci-prawa-i-obowiazki-czlowieka-i-obywatela [dostęp 4.10.2023], domena publiczna.
Prawa i obowiązki
Dopasuj wyrazy tak, by utworzyły prawa i obowiązki obywatelskie.
korespondencji, podatków, zgromadzeń, prawa, ojczyzny, Rzeczypospolitej, nauki, wyznania, posłów, mieszkania, informacji
| tajemnica | |
| przestrzeganie | |
| płacenie | |
| wolność | |
| obowiązek | |
| uzyskiwanie | |
| nienaruszalność | |
| organizowanie | |
| wybieranie | |
| obrona | |
| wierność |
Podsumowanie
Podstawowe prawa i obowiązki obywateli Rzeczypospolitej zapisane są w rozdziale II Konstytucji. Praw jest znacznie więcej niż obowiązków.
Analizować tekst Konstytucji i na jego podstawie wymienić kilka praw i obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.
Nieprzestrzeganie obowiązków obywatelskich prowadziłoby do sytuacji, w których ludzie nie płaciliby należnych podatków albo nie troszczyliby się o środowisko naturalne, młodzież nie chodziłaby do szkoły, a dorośli nie przestrzegaliby prawa.