Co to znaczy być mężczyzną?
Męskość tylko pozornie może wydawać się czymś niebudzącym żadnych wątpliwości. Model męskości zmieniał się bowiem na przestrzeni wieków i niektóre zachowania współczesnych mężczyzn, dziś pożądane i oceniane pozytywnie, niegdyś uznano by za niemęskie.
Wisława Szymborska, podobnie wnikliwie jak kobiecości (np. w wierszach Przy winie albo Portrecie kobiecym), przypatrywała się męskości. Jako uważna obserwatorka rzeczywistości, z dystansem i humorem ukazała jeden z wzorców męskości, posługując się przy tym po mistrzowsku metaforą...
Określ, jakie cechy, według ciebie, powinien posiadać prawdziwy mężczyzna.
Przeczytaj wiersz Wisławy Szymborskiej, a następnie wykonaj związane z nim ćwiczenia i polecenia.
Mister rozkroku i przykucania...
Konkurs piękności męskiejOd szczęk do pięty wszedł napięty.
Oliwne na nim firmamenty.
Ten tylko może być wybrany,
kto jest jak strucla zasupłany.Z niedźwiedziem bierze się za bary
groźnym (chociaż go wcale nie ma).
Trzy niewidzialne jaguary
padają pod ciosami trzema.Rozkroku mistrz i przykucania.
Brzuch ma w dwudziestu pięciu minach.
Biją mu brawo, on się kłania
na odpowiednich witaminach.Źródło: Wisława Szymborska, Konkurs piękności męskiej, [w:] tejże, Wiersze wybrane, Kraków 2012, s. 91.
Opisz wrażenia, jakie wywołuje w tobie utwór Konkurs piękności męskiej.
Określ, kim jest bohater wiersza.
Zapisz cytaty świadczące o ironicznym stosunku podmiotu lirycznego do bohatera wiersza.
Zinterpretuj wymowę dwóch ostatnich wersów wiersza.
Mimo że Wisława Szymborska w kpiący sposób odniosła się do wzorca męskości opartego na kulcie ciała, to dopuszczała tu jeden wyjątek. Był nim bokser, Andrzej Gołota, którego walki, bardzo często przegrane, śledziła na żywo, bez względu na porę transmisji. Poetka oglądała również program 'Taniec z gwiazdami', w którym występował sportowiec, a w pokoju trzymała jego podobiznę.
Być może geniusz Szymborskiej objawił się i w tym wypadku. Może dostrzegła w Gołocie nie mistrza boksu, ale 'mało męską' wrażliwość, która nie pozwoliła mu osiągnąć sukcesów na miarę bokserskiego talentu. Właśnie to widzieli w nim niektórzy komentatorzy.
Czy to pan, czy pani?
Historia urody. Ciało i sztuka upiększania od renesansu do dziśDwudziestowieczną urodę inicjuje zmiana sylwetki, 'metamorfoza' rozpoczęta w drugiej i trzeciej dekadzie XX wieku: uwysmuklone linie, łagodniejsze gesty. Nogi się wydłużają, fryzury podnoszą, zaczyna dominować wysokość. Wizerunki z „Vogue” czy „Feminy”„Vogue” czy „Feminy” w 1920 roku są zupełnie inne niż w roku 1900: 'Wszystkie kobiety wyglądają, jakby urosły'. Ich wygląd z obrazu kwiatu upodabnia się do obrazu łodygi, od litery 'S' przechodzi do 'I'. 'Niezmierne' rozciągnięcie w stosunku do tego, co działo się na początku XX wieku.
[…]
Od lat 60. zmienia się wszystko. [...] Wiele znaków męskości zaczerpnięto z kobiecości: przykładem profil 'BeatlesówBeatlesów w dżinsach i z długimi włosami w towarzystwie dziewcząt w dżinsach i z półdługimi włosami'. [...] Męskie ciało wydłuża się, subtelnieje: elastyczne kształty Keanu ReevesaKeanu Reevesa w MatriksieMatriksie, jego 'gładka' skóra, zgrabna twarz, walka przypominająca taniec, w podobnym stopniu charakteryzują jego partnerkę Laurence FishburneLaurence Fishburne; upodabniają ich jeszcze oszczędne fryzury, wyprofilowane okulary, delikatna i obcisła tunikatunika. [...]
Źródło: Georges Vigarello [czyt. żorż wigarello], Historia urody. Ciało i sztuka upiększania od renesansu do dziś, tłum. Maciej Falski, Warszawa 2011, s. 142–230.
Po przeczytaniu fragmentów książki Georgesa VigarellaGeorgesa Vigarella wykonaj ćwiczenia i polecenia.
Zweryfikuj prawdziwość przedstawionych tez.
Kobieca sylwetka w XX wieku stała się smuklejsza., Arystokratyczna postawa ciała dominowała w XX wieku., Wciągnięty brzuch był charakterystyczny dla arystokratycznego ciała., Pojawianie się cech kobiecych u mężczyzn prowadzi do likwidacji płci., W wieku XX w męskich postawach zaczęły pojawiać się rysy kobiece.
| Prawda | |
|---|---|
| Fałsz |
Na podstawie własnej wiedzy porównaj zmiany, jakie zaszły w sposobie ukazywania kobiecej cielesności w I połowie XX w. do współcześnie zachodzących zmian. Stwórz mapę myśli.
Scharakteryzuj zmiany, jakie zaszły w sposobie ukazywania kobiecej cielesności w pierwszej połowie wieku XX.
Wyszukaj w dowolnym źródle i obejrzyj zdjęcia grupy The Beatles i Keanu Reevesa z filmu Matrix. Czy zgdzasz się z opinią Georgesa Vigarella, że wizerunki tych postaci zawierają elementy tradycyjnie pojmowanej kobiecości? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Wymień, jakie elementy tradycyjnie pojmowanej kobiecości dostrzegł Georges Vigarello w postaciach zespołu The Beatles i z filmu Keanu Reevesa Matrix.
Wykonaj plakat ilustrujący współczesne trendy w modzie. Skorzystaj ze szkicownika.
Opisz współczesne trendy w modzie.
Gdzie ci mężczyźni?
Poetyckie refleksje Wisławy Szymborskiej odzwierciedlają problem związany z tzw. kryzysem męskości. Temat ten omawiany jest przez wielu publicystów i naukowców. Temu zagadnieniu poświęcił również swoją książkę Zbyszko MelosikZbyszko Melosik, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Przeczytaj fragmenty książki prof. Zbyszka Melosika, a następnie wykonaj związane z nimi ćwiczenia i polecenia.
Kryzys męskości w kulturze współczesnejCo więc oznacza […] 'kryzys męskości'? W tym miejscu zasygnalizuję jedynie kilka wybranych aspektów tego zagadnienia. Pierwszy z nich – najogólniejszy i zapewne najważniejszy – związany jest z typową dla kultury współczesnej rosnącą trudnością w uzyskiwaniu odpowiedzi na pytanie: co oznacza być mężczyzną? Kiedyś odpowiedź była prosta, wyznaczona przez jasno określone standardystandardy dotyczące tożsamości i ciała, sposobu myślenia i stylu życia, a także ról społecznych. Standardy te odwoływały się do idei 'męskości tradycyjnej', zorientowanej na konstruowanie silnej, dominującej tożsamości. [...] W przeszłości mężczyzna stał 'poza kamerą', a więc 'poza krytyką'. Niewzruszony niczym granitowy pomnik, uosabiał stabilność, racjonalność i bohaterstwo. Dziś mężczyzna – detalicznie śledzony przez lustra, kamery i media – jest coraz częściej postrzegany jako 'słaba płeć'. Nieustannie poszukuje się jego 'słabych stron'.
[…]
W przeszłości pozycja społeczna mężczyzny była niemożliwa do podważenia już choćby przez fakt, iż podejmował on w życiu działania 'poważne' i 'decydujące'; wchodził w rolę polityka, przedsiębiorcy czy właściciela ziemskiego, względnie pracownika‑wytwórcę , dostarczającego rodzinie środków do życia. Role dawały mu niezaprzeczalną przewagę nad kobietą, która prowadziła dom (pranie, prasowanie, sprzątanie, gotowanie), stroiła się (dla niego) i robiła zakupy (jeśli mężczyzna już coś kupował, to dom lub posiadłość, względnie nowego mercedesa). Dziś sytuacja zmieniła się radykalnie.
Źródło: Zbyszko Melosik, Kryzys męskości w kulturze współczesnej, Kraków 2006, s. 8–13.
Określ cechy męskości pojmowanej w tradycyjny sposób. Zilustruj swoją odpowiedź cytatami z tekstu.
Wyjaśnij, jak rozumiesz pojęcie 'kryzys męskości'.
Pogrupuj odpowiednio określenia mężczyzny.
osłabienie pozycji społecznej, wysoka pozycja społeczna, stałość, kierowanie się rozumem, przewaga nad kobietą, przewrażliwienie, publiczna krytyka, dominująca osobowość, słaba płeć, bohaterstwo
| Mężczyzna dawniej | |
|---|---|
| Mężczyzna w kryzysie |
Przejawy 'kryzysu męskości' według prof. Zbyszka Melosika:
KonsumpcjonizmKonsumpcjonizm – czyli mężczyźni na zakupach, uwiedzeni niczym kobiety przez reklamę, która zwraca się także ku nim;
MedykalizacjaMedykalizacja życia – czyli mężczyźni u lekarza i terapeuty z powodu słabości swoich ciał i umysłów;
FeminizacjaFeminizacja męskiego ciała – czyli męskie ciało wystawione na pokaz, wydepilowane, perfumowane, wystrojone i pozbawione muskułów;
Dominacja kobiet – czyli pojawianie się kobiety dominującej w relacji z mężczyzną i uprawiającej czasem nawet męskie sporty.
Zadaniowo
Na podstawie przytoczonych fragmentów tekstu Georgesa Vigarella i prof. Zbyszka Melosika napisz notatkę syntetyzującą na temat: Współczesny model męskości. Twoja wypowiedź powinna liczyć 60–90 wyrazów.
Napisz wypracowanie na temat: 'Kult ciała czy piękno ducha? Jaki powinien być współczesny mężczyzna?'. Rozważ problem, odwołując się do:
wiersza Konkurs piękności męskiej Wisławy Szymborskiej;
wybranej lektury obowiązkowej;
wybranego tekstu kultury.
Przedstaw również swoje zdanie i je uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 400 wyrazów.
Ułóż krzyżówkę, której rozwiązaniem będzie wyraz 'mężczyzna'. Postępuj zgodnie z poniższą instrukcją.
W polu „Tu wpisz polecenie” wpisz treść polecenia, np. Rozwiąż krzyżówkę.
W polu „Tu wpisz pytanie” wpisz pytanie, na które osoba rozwiązująca krzyżówkę udzieli odpowiedzi, np. Jak nazywa się kobieta pozostająca z mężczyzną w związku małżeńskim?
W kolejnej linii wpisz odpowiedź: żona. Pamiętaj, że litera (w tym przypadku „ż”), musi znaleźć się w początkowej kolumnie (ż‑ona).
Ułóż kolejne pytania i wpisz odpowiedzi.
Pamiętaj, że litery z hasła „mężczyzna” muszą się znaleźć na początku, na końcu lub w środku wyrazów tworzących krzyżówkę.
Zapisz skojarzenia do słowa mężczyzna.
Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: płeć, męskość, kobiecość, stereotyp.