Co wspólnego ma święty Mikołaj ze świętym Mikołajem z Miry?

Rozdział 1 
O św. Mikołaju słów kilka

Materiał przedstawia rozmowę Tomka z jego starszą siostrą, Anią. Rozmowa dotyczy pochodzenia św. Mikołaja oraz zmiany jego wizerunku.

— No pospiesz się Tomek, już prawie jesteśmy w domu.
— Idę, idę! Zwróciłaś uwagę na tych przedszkolaków, obok których przechodziliśmy?
— Masz na myśli tych, którzy zajmowali się pielęgnacją drzewka przy płocie?
— Tak. Po co oni to robią, przecież to nie należy do ich obowiązków.
— Zgadza się, ale dzieciaki w ten sposób poznają i uczą się, że odpowiednia opieka sprawia, że roślina rośnie i pięknie wygląda. Za jakiś czas przedszkolaki będą mogły cieszyć się jej pięknem i docenią włożony w obecną pracę trud.
— Widzę, że poruszyło Cię to. Dlaczego?
— To jest trochę tak, że pomagając innym, pomagamy sobie w staniu się lepszym człowiekiem?
— Tak, Tomku. I to nawet nie trochę. Chociażby w EwangeliiEwangeliaEwangeliiśw. Jana, Apostoła, napisane jest: Łaska i Prawda przyszły przez Jezusa Chrystusa. Zgadzasz się?
— Tak.
— Możesz podać jakiś przykład?
— Wydaje mi się, że Apostołowie oraz Święty Mikołaj są dobrym przykładem...
— A wiesz, że Św. Mikołaj to tak naprawdę święty chrześcijański biskup, Mikołaj z Miry?
— Nie… Muszę sprawdzić to w Internecie. Hmm… no tak, masz rację! Mikołaj był biskupem z Miry, słynął ze swej dobroci, pomagał ludziom, jak tylko mógł, podczas gdy sam nie był bogatym człowiekiem. Tylko zastanawia mnie jedna rzecz. Św. Mikołaj z Miry wygląda zupełnie inaczej od znanego mi św. Mikołaja. Skąd w takim razie wziął się jego wizerunek jako starszego Pana z białą brodą i dużym brzuchem, ubranego w czerwony strój?
— Tradycyjnie św. Mikołaj, biskup Miry, zakładał infułę, czyli biskupie nakrycie głowy, oraz opierał się na lasce nazywanej pastorałem. Zaś św. Mikołaj, który nosił elfią czapkę i jeździł saniami zaprzęgniętymi do reniferów, pojawiał się w kulturze anglosaskiej od XIX wieku. Obecny wizerunek oparty na czerwonym stroju zawdzięczamy koncernowi Coca‑Cola, który tak wykreowaną postać św. Mikołaja wykorzystywał w reklamach.
— Nie wiedziałem, że to tak wygląda. Zatem jak św. Mikołaj z Miry zastał zastąpiony przez św. Mikołaja ubranego na czerwono?
— Dzięki reklamom, filmom i książkom, które oglądamy bądź czytamy. W dużej mierze pochodzą one z krajów kultury zachodniej, a zwłaszcza z krajów anglosaskich, gdzie ta postać jest bardzo popularna. A wpływ na upowszechnienie tych reklam, filmów i książek miały wszelkiego rodzaju media. Przede wszystkim telewizja oraz Internet. Wykorzystują one ciepły i dobrze kojarzący się wizerunek św. Mikołaja, aby sprzedawać ludziom więcej produktów. Dzięki temu ludzie czują się lepiej, bo współodczuwają emocje, które kojarzą się z wizerunkiem św. Mikołaja. Tylko św. Mikołaj z Miry pokiwałby przecząco głową na widok św. Mikołaja ubranego na czerwono.
— Dlaczego Aniu tak sądzisz? Dlaczego św. Mikołajowi z Miry nie podobałoby się zachowanie św. Mikołaja?
— Ponieważ św. Mikołaj z Miry, a jeszcze przed nim Jezus, chcieli poprzez swoje postępowanie dokonać w ludziach autentycznej przemiany. Przemiany w ich wnętrzach, bądź sercach jak jeszcze moglibyśmy powiedzieć, i ich zachowaniach. Otóż czyny, jakich dokonywali za życia, miały sprawić, by ludzie stali się wrażliwi na potrzeby drugiego człowieka i w miarę możliwości mu pomagali. Z tej pomocy wynikają dwie ważne kwestie. Pierwsza to taka, że osoba, której pomagamy, doświadcza czegoś dobrego, miłego, a to może sprawić, że ona też będzie dobra i miła dla innych. W końcu jedno z najważniejszych przykazań chrześcijaństwa, przykazanie miłości, naucza nas, żebyśmy kochali bliźniego swego jak siebie samego. O to w tym chodzi. Przykazanie miłości naucza również miłowania Boga, jako czynności jeszcze ważniejszej. I tu przechodzimy do kwestii drugiej. Osoba, która traktuje innych tak, jak sama chciałaby być traktowana, jest lepszym chrześcijaninem, bo w tradycji chrześcijańskiej takie zachowania są uważane jako moralnie dobre. Pozwala to tej osobie na osiągnięcie rzeczy dla chrześcijanina najważniejszej, czyli ZbawieniaZbawienieZbawienia. Myślisz Tomku, że chrześcijanin, który postępuje zgodnie z nakazami swojej religii, może czuć się z tym dobrze?
— Z pewnością! Dobre uczynki dostarczają mu pozytywnych emocji, a to wpływa na samopoczucie.
— Dokładnie! Natomiast św. Mikołaj z reklam ma sprawić, byśmy poczuli lepsze samopoczucie, dzięki emocjom, jakie daje nam zakup produktów, w reklamach których występuje. Bez dobrych uczynków, wrażliwości i otwarcia się na drugiego człowieka. To fakt posiadania przedmiotów ma dostarczyć radości, a nie fakt kontaktu z drugim człowiekiem, co przyczynić się może do jego Zbawienia. Dlatego św. Mikołaj z Miry byłby niezadowolony z zachowania św. Mikołaja. Z drugiej strony wszechobecny św. Mikołaj z reklam sprawia, że zanikają regionalne tradycje postaci roznoszących prezenty na Święta.
— Tego nie wiedziałem! Opowiedz mi o tym!
— Moim zdaniem najbardziej urocza postać roznosząca prezenty występuje tu w Polsce, na Podkarpaciu, niedaleko Tarnogrodu. Tam zamiast św. Mikołaja prezenty na Boże Narodzenie roznoszą... krasnoludki. A w Małopolsce Aniołek. Popularność anglosaskiego św. Mikołaja jest tak duża, że nawet w Chinach, które stanowią miejsce o zupełnie innej kulturze, również można go spotkać pod nazwą Staruszka BożonarodzeniowegoStaruszek BożonarodzeniowyStaruszka Bożonarodzeniowego, gdzie trafił dzięki amerykańskim reklamom.
— To naprawdę niezwykłe! A skoro o prezentach mowa. Mikołaj daje wszystkim prezenty, a przecież wszyscy nie są grzeczni.
— Wiesz co… chodź, wiem, gdzie znajdziesz odpowiedź na to pytanie.
— Ale Ania, czekaj! Gdzie idziesz?
— Do tych przedszkolaków, zobaczysz, że będą znały odpowiedź na to pytanie.
— Ania, ale wymyślasz!
— No rusz się!

Rozdział 2 
Czy św. Mikołaj postępuje sprawiedliwie?

Materiał przedstawia rozmowę Tomka i Ani z grupą przedszkolaków. Rozmawiają, czy św. Mikołaj jest sprawiedliwy i dlaczego.
— Cześć dzieciaki!
— Dzień dobry!
— Mielibyśmy z bratem do was jedno pytanie. Czy znacie św. Mikołaja?
— Taak!
— A lubicie dostawać od niego prezenty?
— Oczywiście!
— Dobrze, to spróbujmy zrozumieć jego podejście. Jak myślicie, dlaczego to robi? Dlaczego daje wszystkim prezenty?
— Bo nie chce nikogo wyróżniać!
— Chce uszczęśliwić wszystkie dzieci!
— A powiedzcie mi proszę, czy to jest waszym zdaniem sprawiedliwe, że św. Mikołaj przynosi wszystkim dzieciom prezenty?
— Trochę tak, trochę nie...
— Raczej tak... Wszystkim będzie miło, bo poczują się docenione.
— Właśnie! Dzięki takiemu podejściu istnieje szansa, że niegrzeczne dzieci staną się dobre. Trzeba im dać pozytywny przykład. Może wtedy zrozumieją, że bycie złym nie jest rozwiązaniem. Zło dobrem zwyciężaj jak pouczał św. Paweł.
— To jest bardzo głębokie. To, co powiedziałaś wcześniej i co teraz mówisz. Już teraz rozumiem, co miałaś na myśli, mówiąc o pielęgnacji przez nich tego drzewka. Nie dość, że będąc dobrym dla innych, sami stajemy się dobrzy, to jeszcze pokazujemy innym, jak należy postępować. Chrześcijaństwo, które naucza tego podejścia, to naprawdę mądra religia.