1328 – powstaje jedno z pierwszych dzieł o tematyce świeckiej – fresk Simone Martiniego Guidoriccio da Fogliano w Sali del Mappamondo w Palazzo Pubblico w Sienie
XV w. – wraz ze stopniowym wzrostem znaczenia kultury świeckiej sceny rodzajowe w sztuce coraz śmielej przenikają się ze scenami religijnymi
XVI w. – Pieter Bruegel Starszy tworzy sceny rodzajowe ukazujące głównie kulturę ludową
mbb62a0b223b9fead_0000000000017
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RCdREdp0N0TBM1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills.
mbb62a0b223b9fead_0000000000020
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;
6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
3) rozumie znaczenie twórczości ludowej; rozróżnia różne jej formy; zna pojęcia sztuka ludowa i etnografia;
4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.
mbb62a0b223b9fead_0000000000025
Nauczysz się
identyfikować sceny rodzajowe w różnych dziedzinach sztuki;
wymieniać najważniejszych twórców tematyki rodzajowej na przestrzeni wieków;
definować pojęcia: kondotier, karnawał, błazen, atrybut, sceny rodzajowe;
mbb62a0b223b9fead_0000000000036
Sceny rodzajowe w sztuce starożytnego Egiptu
Dzieła przedstawiające sceny z życia codziennego, np.: obyczaje, zabawy, pracę określa się jako rodzajowe.
Przez długi czas w sztuce za najważniejsze uważano dzieła ilustrujące wielkie i znaczące wydarzenia o charakterze religijnym lub historycznym. Ich bohaterami byli wodzowie, przywódcy religijni lub inne znaczące postacie. Nie było tam miejsca na ukazywanie życia zwykłych ludzi. Nie oznacza to jednak, że artystów nie interesowała codzienność. Dzieła o tej tematyce powstawały już w sztuce starożytnego Egiptu – w grobowcach umieszczano malowidła ścienne, na których przedstawiano postacie ludzkie, zwierzęta, rośliny, a także ulubione zajęcia faraonów lub dygnitarzy państwowych.
Poniżej zamieszczono fotografię z wnętrza grobowca Menny – Pisarza Pól, żyjącego w czasach faraona Totmesa IV. Na ścianach grobowca widnieje wiele malowideł przedstawiających ludzi podczas prac polowych. Kliknij w fotografię, a zobaczysz jedną z takich scen.
RoryhmBmgTXd61
Ilustracja interaktywna przedstawia Nagrobek Menny w Tebach. Na jego ścianach znajdują się malowidła, które mają układ pasowy. Kolejne pasy ukazują: ludzi podczas prac polowych, postacie polujące na dzikie ptactwo, wyprawę łodziami, winobranie, żniwa, połów ryb, a także tańce. Na zdjęciu umieszczony jest interaktywny punkt zawierający fotografię jednej ze ścian. Ukazuje dwa pasy malowidła. Górny przedstawia prace polowe, dolny zaś składanie darów kapłanowi. W punkcie znajduje się również informacja: Nagrobek Menny (fragment) 1422 - 1411 r. p.n.e., malowidło ścienne, Teby, Egipt.
Ilustracja interaktywna przedstawia Nagrobek Menny w Tebach. Na jego ścianach znajdują się malowidła, które mają układ pasowy. Kolejne pasy ukazują: ludzi podczas prac polowych, postacie polujące na dzikie ptactwo, wyprawę łodziami, winobranie, żniwa, połów ryb, a także tańce. Na zdjęciu umieszczony jest interaktywny punkt zawierający fotografię jednej ze ścian. Ukazuje dwa pasy malowidła. Górny przedstawia prace polowe, dolny zaś składanie darów kapłanowi. W punkcie znajduje się również informacja: Nagrobek Menny (fragment) 1422 - 1411 r. p.n.e., malowidło ścienne, Teby, Egipt.
Nagrobek Menny (fragment), 1422-1411 p.n.e., Teby, Egipt, wikimedia.org, CC BY 4.0
Ponieważ nie były to przedstawienia oficjalne, związane z kultem lub pochwałą władcy, to cechowały się większą swobodą realizacji. Tematem tych malowideł były nie tylko prace na polu, lecz także polowania, wodne przejażdżki łodziami, winobrania, połowy ryb, a nawet taniec. Niżej prezentowany fragment malowidła z grobowca Menny przedstawia córkę myśliwego podczas polowania na dzikie ptactwo.
Rv42Ngq2EFtap1
Ilustracja przedstawia fragment malowidła nagrobku Menny, na którym przedstawiono córkę myśliwego ubraną w jasne szaty trzymającą w prawej ręce ptaki. Na głowie ma białą przepaskę. W lewej ręce trzyma sznurki z frędzlami.
Motywy rodzajowe występowały też w sztuce starożytnej Grecji. Poniżej zamieszczono zdjęcie posągu, będącego rzymską kopią dzieła greckiego rzeźbiarza Apolloniosa z Aten. Twórca żył na przełomie II i I w. p.n.e. Artysta nie ukazał na nim mitologicznego bóstwa, bogini, herosa bądź przywódcy, co było typowe dla tamtych czasów. Zamiast tego wyrzeźbił odpoczywającego po wyczerpującej walce pięściarza. Sposób, w jaki Apollonios go wyrzeźbił, nie pozostawia wątpliwości, że był to weteran ringu. Rzeźbiarz w realistyczny sposób zaakcentował na posągu ślady walk boksera. Najedź kursorem na zaznaczone na ilustracji punkty, by się o tym przekonać: zaobserwuj złamany nos, bliznę na łuku brwiowym, otarcie na kości policzkowej, „rozciągnięte” od udziału w zapasach ucho.
R4ZcH4WyqQ8HG1
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę Apolloniosa z Aten „Odpoczywający pięściarz”. Ukazuje boksera, który siedzi na kamieniu. Na rękach ma zawinięte osłony. Posąg pięściarza został wykonany z brązu. Widoczne są krwawiące rany na twarzy, które bokser odniósł w stoczonej przed chwilą walce, a także złamany nos oraz spuchnięte uszy. Na ilustracji znajdują się interaktywne punkty z ilustracjami eksponującymi ślady walki: 1. złamany nos, 2. blizna na łuku brwiowym, 3. otarcie na kości policzkowej, 4. "rozciągnięte" od udziału w zapasach ucho.
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę Apolloniosa z Aten „Odpoczywający pięściarz”. Ukazuje boksera, który siedzi na kamieniu. Na rękach ma zawinięte osłony. Posąg pięściarza został wykonany z brązu. Widoczne są krwawiące rany na twarzy, które bokser odniósł w stoczonej przed chwilą walce, a także złamany nos oraz spuchnięte uszy. Na ilustracji znajdują się interaktywne punkty z ilustracjami eksponującymi ślady walki: 1. złamany nos, 2. blizna na łuku brwiowym, 3. otarcie na kości policzkowej, 4. "rozciągnięte" od udziału w zapasach ucho.
Apollonios z Aten, „Odpoczywający pięściarz”, rzeźba z brązu, III-II w. p.n.e, Museo Nationale Romano, Rzym, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
mbb62a0b223b9fead_0000000000074
Tematyka świecka w sztuce średniowiecza
W sztuce średniowiecznej dominowała tematyka religijna. Mimo to, w tym czasie, w pierwszej połowie XIV w. powstało jedno z pierwszych dzieł o tematyce świeckiej – fresk Simone Martiniego, Guidoriccio da Fogliano. Przyjrzyj się niżej zamieszczonej reprodukcji, a następnie wykonaj ćwiczenie.
R12BgNJi48A8J1
lustracja przedstawia fresk Simone Martiniego „Guidoriccio da Fogliano”. Ukazuje mężczyznę jadącego konno w stronę znajdującego się z lewej strony miasteczka Montemassi. Koń przykryty jest brązową narzutą w czarne kara. Strój mężczyzny ma taki sam wzór i kolor. Z prawej strony znajduje się obóz wojsk kondotiera. W oddali usytuowany jest zamek, prawdopodobnie Sassoforte. Nad sceną rozciąga się ciemne niebo.
Simone Martini, „Guidoriccio da Fogliano”, 1328, fresk, Sala del Mappamondo w Palazzo Pubblico w Sienie, Fundazione Musei Senesi, Włochy
classicmobile
Ćwiczenie 1
RrCOpMk4nSQra1
Odpowiedz na pytanie.Jaki jest temat fresku Guidoriccio da Fogliano? Możliwe odpowiedzi: 1. scena rodzajowa – zawody sportowe, 2. scena rodzajowa – prezentacja konia podczas sprzedaży, 3. scena rodzajowa – portret dowódcy oddziału konnego.
Odpowiedz na pytanie.Jaki jest temat fresku Guidoriccio da Fogliano? Możliwe odpowiedzi: 1. scena rodzajowa – zawody sportowe, 2. scena rodzajowa – prezentacja konia podczas sprzedaży, 3. scena rodzajowa – portret dowódcy oddziału konnego.
Jaki jest temat fresku Guidoriccio da Fogliano?
scena rodzajowa – zawody sportowe
scena rodzajowa – prezentacja konia podczas sprzedaży
scena rodzajowa – portret dowódcy oddziału konnego
Źródło: UMK.
static
Ćwiczenie 1
Jaki jest temat fresku Guidoriccio da Fogliano ?
A - scena rodzajowa – zawody sportowe B - scena rodzajowa – prezentacja konia podczas sprzedaży C - scena rodzajowa – portret dowódcy oddziału konnego
C
Simone Martini uwiecznił na fresku kondotieraKondotierkondotiera Guidoriccio da Fogliano. Upamiętnił w ten sposób jego zwycięstwa w służbie Sieny. We Włoszech, gdzie o prymat walczyły ze sobą republiki kupieckie, ważną rolę spełniali najemni zawodowi rycerze. Powstałe w pierwszej połowie XIV w. dzieło Simone Martiniego było jednym z pierwszych o tematyce świeckiej. Świadczą o tym wiernie odtworzony strój i rynsztunek rycerza, tło krajobrazowe i elementy infrastruktury wojskowej.
W średniowieczu rozwijała się kultura stanu rycerskiego. Rycerze sławieni byli w poematach jako odważni i szlachetni wojownicy lub bohaterowie walczący w obronie wiary. Ważnym elementem kultury rycerskiej były turnieje. Stanowiły one okazję do publicznego wykazania się odwagą w pojedynkach z konkurentami lub zręcznością w grach turniejowych. Przyjrzyj się zamieszczonej niżej reprodukcji. Po jej kliknięciu możesz zapoznać się z opisem dzieła.
RIVX5QaZrwhVt1
Ilustracja przedstawia dzieło René d'Anjou, Barthélemy d'Eyck „Traktat o formach i przepisach turniejowych”. Na ilustracji ukazany jest jeden z ważniejszych momentów podczas turnieju rycerskiego – składanie przyrzeczenia przez rycerstwo. W górnej części umieszczona została loża dla wysoko urodzonych, z lewej - loża obita niebieskim suknem i ozdobiona herbami, w której zasiadają postaci jednakowo ubrane w różowe stroje i czarne kapelusze. Wśród nich znajduje się także organizator turnieju. W loży obok artysta ukazał eleganckie kobiety w wysokich nakryciach głowy oraz z biżuterią ozdabiającą dekolty. Pod lożą widoczni są rycerze bretońscy, którzy złożywszy przyrzeczenie przygotowują się do opuszczenia placu. Z prawej strony nadjeżdża orszak rycerzy. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z literą „i” zawierający informację:
Ilustracja przedstawia dzieło René d'Anjou, Barthélemy d'Eyck „Traktat o formach i przepisach turniejowych”. Na ilustracji ukazany jest jeden z ważniejszych momentów podczas turnieju rycerskiego – składanie przyrzeczenia przez rycerstwo. W górnej części umieszczona została loża dla wysoko urodzonych, z lewej - loża obita niebieskim suknem i ozdobiona herbami, w której zasiadają postaci jednakowo ubrane w różowe stroje i czarne kapelusze. Wśród nich znajduje się także organizator turnieju. W loży obok artysta ukazał eleganckie kobiety w wysokich nakryciach głowy oraz z biżuterią ozdabiającą dekolty. Pod lożą widoczni są rycerze bretońscy, którzy złożywszy przyrzeczenie przygotowują się do opuszczenia placu. Z prawej strony nadjeżdża orszak rycerzy. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z literą „i” zawierający informację:
René d'Anjou, Barthélemy d'Eyck, „Traktat o formach i przepisach turniejowych”, ok. 1460, manuskrypt na pergaminie, Biblioteka Narodowa Francji, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Pretekstem do ukazania określonych aspektów życia codziennego stawała się niekiedy tematyka religijna. Dobrym tego przykładem są Bardzo bogate godzinki księcia de Berry. To rodzaj ilustrowanego modlitewnika z XV w. Pośród tekstów religijnych umieszczono tam również kalendarz z 12‑całostronicowymi ilustracjami. Była to okazja do przedstawienia zmieniających się pór roku i charakterystycznych dla danego sezonu zajęć na roli lub w życiu dworskim.
Poniżej zaprezentowano stronicę obrazującą jeden z miesięcy. Artysta pokazał obyczaje kultury dworskiej, precyzyjnie odmalował bogate stroje uczestników orszaku, grających muzykantów, zabudowania zamkowe w tle (zamek w Riom). Sportretowano tam także prawdziwe postacie, m.in. księcia Clermont – Jana de Burbon. Przeanalizuj elementy reprodukcji, zwracając uwagę na ubiór postaci, przyrodę, umieszczone na schemacie nieboskłonu znaki zodiaku, a następnie wykonaj zadanie.
R1WcCQJBQM51k1
Ilustracja przedstawia fragment obrazu Braci Limbourg „Bardzo bogate godzinki księcia de Berry”. Ma półkoliście zamknięty od góry kształt w którym znajduje się postać Boga jadącego w zaprzęgu zaporożców i stwarzającego świat. Poniżej znajduje się zbiorowa scena z królewskim orszakiem.
Bracia Limbourg, „Bardzo bogate godzinki księcia de Berry” (fragment), XV w., pergamin, Condé Museum, Chantilly, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
classicmobile
Ćwiczenie 2
R1SBNOLJYfETB1
Odpowiedz na pytanie. Który miesiąc przedstawia karta z modlitewnika Bardzo bogate godzinki księcia de Berry? Możliwe odpowiedzi: 1. luty, 2.maj, 3. listopad.
Odpowiedz na pytanie. Który miesiąc przedstawia karta z modlitewnika Bardzo bogate godzinki księcia de Berry? Możliwe odpowiedzi: 1. luty, 2.maj, 3. listopad.
Który miesiąc przedstawia karta z modlitewnika Bardzo bogate godzinki księcia de Berry?
luty
maj
listopad
Źródło: UMK.
static
Ćwiczenie 2
Który miesiąc przedstawia karta z modlitewnika Bardzo bogate godzinki księcia de Berry ?
A - luty B - maj C - listopad
C
mbb62a0b223b9fead_0000000000187
Tematyka świecka w kulturze europejskiej
Od XV w. w kulturze europejskiej coraz większego znaczenia nabierała kultura świecka – bujnie rozwijająca się w miastach. W kulturze mieszczańskiej szczególne miejsce zajmował okres karnawałuKarnawałkarnawału, święto nieokiełznenego śmiechu i radości, poprzedzające czas Wielkiego Postu.
Na poniższej ilustracji przedstawiono jedną z najważniejszych postaci karnawału. Najedź kursorem na interaktywny punkt i dowiedz się o kim mowa.
R7IgUOZRM41871
Ilustracja przedstawia obraz Jacoba Cornelisza van Oostsanena „Śmiejący się błazen”. Postać ubrana jest w żółto-pomarańczowy strój z kapturem, na którym znajdują się zwierzęce uszy i ząbki pośrodku. Błazen śmieje się zasłaniając twarz lewą dłonią. W prawej dłoni trzyma binokle. O postać oparty jest długi kostur zakończony twarzą.
Punkt 1: Nie znacie mnie? Nazywają mnie błaznem.
Ilustracja przedstawia obraz Jacoba Cornelisza van Oostsanena „Śmiejący się błazen”. Postać ubrana jest w żółto-pomarańczowy strój z kapturem, na którym znajdują się zwierzęce uszy i ząbki pośrodku. Błazen śmieje się zasłaniając twarz lewą dłonią. W prawej dłoni trzyma binokle. O postać oparty jest długi kostur zakończony twarzą.
Punkt 1: Nie znacie mnie? Nazywają mnie błaznem.
Jacob Cornelisz van Oostsanen, „Śmiejący się błazen”, XV w., olej na desce, Davis Museum at Wellesleyy, Massachusetts, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
Szczególne przywileje miał błazen nadworny, który nie tylko zabawiał króla, ale mógł też go ośmieszać i krytykować. W Polsce najbardziej znanym błaznem królewskim był żyjący w XV–XVI w. Stańczyk – ukazywany na obrazach wybitnych twórców alegorycznie, nie tyle jako wesołek i postać dostarczająca rozrywki, ale jako człowiek głęboko zatroskany o swój kraj.
classicmobile
Ćwiczenie 3
RyNOqy3gKPzEE1
Odpowiedz na pytanie. Jaką funkcję pełnił Stańczyk? Możliwe odpowiedz: 1. Ulicznego grajka, 2. Uczestnika trupy teatralnej, 3. Nadwornego błazna królewskiego.
Odpowiedz na pytanie. Jaką funkcję pełnił Stańczyk? Możliwe odpowiedz: 1. Ulicznego grajka, 2. Uczestnika trupy teatralnej, 3. Nadwornego błazna królewskiego.
Źródło: UMK.
static
Ćwiczenie 3
Zaznacz reprodukcje, które przedstawiają wizerunek Stańczyka.
RB90IA8D57u0U1
Ilustracja do zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
A
D
Niżej zamieszczono obraz Pietera Bruegla Starszego przedstawiający alegoryczną scenę walki karnawału z postem. Można to dzieło odczytywać również jako wierny zapis tego, co działo się w czasie karnawału na placu nowożytnego miasta. W tłumie jest także postać błazna. Do atrybutów błazna należą: czapka z oślimi uszami lub kogucim grzebieniem, dzwonki przyczepione do kolorowego kubraka i czapki, barwny, jaskrawy ubiór, berło nazywane cepem.
RqI0nnSZM0H6p1
. Ilustracja przedstawia obraz „Walka karnawału z postem” Pietera Bruegela. Lewa strona obrazu to Karnawał, a prawa - Post. Na pierwszym planie znajdują się dwie postacie: jedna otyła siedząca na beczce i trzymająca w prawej ręce rożen z głową prosięcia, pieczoną kaczką i kiełbasą. Po przeciwnej stronie znajduje się wychudzona postać - uosobienie Postu. Siedzi on na tronie na czerwonym suknie, na którym porozrzucane są suchary i precle. W prawej ręce trzyma łopatę piekarską, na której leżą dwa śledzie. Ubrany jest w szary habit, przepasany różańcem, a na głowie ma ul. Każdej z postaci towarzyszy grono zwolenników. W centralnej części obrazu znajdują się dwie postacie grające w kości. Przy karczmie kłębi się wielu ludzi. Po stronie Postu znajdują się postacie z klekotkami. Nieco powyżej ukazany jest człowiek bez nogi, a nad nim krzycząca kobieta. W koszyku na plecach ma małpkę. Z kościoła bocznymi drzwiami wychodzi tłum pokutników. W centrum obrazu błazen z pochodnią prowadzi parę poważnych przechodniów. Obraz jest zatłoczony i bardzo dynamiczny.
Pieter Bruegel Starszy, „Walka karnawału z postem”, olej na desce, 1559, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, Austria, wikimedia.org, domena publiczna
classicmobile
Ćwiczenie 4
REOwSCpnP6AIp1
Po zapoznaniu się z opisem obrazu Bruegela, określ jaką rolę pełnią główne postacie na obrazie. Wybierz jedną z odpowiedzi: 1. Są uosobieniem Wiary i Nadziei, 2. Są uosobieniem Pychy i Miłości, 3. Są uosobieniem Postu i Karnawału.
Po zapoznaniu się z opisem obrazu Bruegela, określ jaką rolę pełnią główne postacie na obrazie. Wybierz jedną z odpowiedzi: 1. Są uosobieniem Wiary i Nadziei, 2. Są uosobieniem Pychy i Miłości, 3. Są uosobieniem Postu i Karnawału.
Źródło: UMK.
static
Ćwiczenie 4
W tłumie ludzi znalazły się trzy najważniejsze postacie karnawału: Błazen , będący symbolem karnawałowej zabawy, Król karnawału , przywódca bawiących się osób, Post , którego pojawienie się wieńczyło zabawę. Przyjrzyj się postaciom zaznaczonym na ilustracji i do każdej z nich przyporządkuj właściwy opis ( Błazen, Król karnawału, Post ).
380088
Odpowiedzi: 1 - Król karnawału 2 - Błazen 3 - Post
A‑2 B‑1 C‑3
Zabawa, w tym taniec, była ważnym tematem sztuki rodzajowej. Pieter Bruegel Starszy potrafił w niezrównany sposób ukazywać zabawę prostych ludzi. Oglądając obraz Chłopski taniec, można mieć wrażenie, że jest się uczestnikiem wiejskiej zabawy.
Przyjrzyj się zamieszczonej niżej reprodukcji. Kliknij na kobzę muzykanta i wysłuchaj odgłosów wiejskiej zabawy.
Rf1CC0oVuWL4Q1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Pietera Bruegela Starszego „Taniec chłopski". Po lewej stronie obrazu znajduje się grajek z dudami. Towarzyszy mu postać z dzbanem wina. U jego boku tańczy kobieta z dziewczynką. Za nimi, przy stole chłopi żywo rozmawiają przy kuflach. Po prawej stronie postacie są większe, tańczą trzymając się za ręce. W tle wszyscy się bawią. Przy ulicy stoją wiejskie domy, a na horyzoncie widnieje kościół z wieżą. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z nutą - ósemką. Po odwróceniu obrazu pojawia się informacja: odgłosy wiejskiego wesela i odtwarza się nagranie muzyczne o weselnym charakterze, zagranym na instrumentach ludowych. Słychać także gwar rozmów.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Pietera Bruegela Starszego „Taniec chłopski". Po lewej stronie obrazu znajduje się grajek z dudami. Towarzyszy mu postać z dzbanem wina. U jego boku tańczy kobieta z dziewczynką. Za nimi, przy stole chłopi żywo rozmawiają przy kuflach. Po prawej stronie postacie są większe, tańczą trzymając się za ręce. W tle wszyscy się bawią. Przy ulicy stoją wiejskie domy, a na horyzoncie widnieje kościół z wieżą. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z nutą - ósemką. Po odwróceniu obrazu pojawia się informacja: odgłosy wiejskiego wesela i odtwarza się nagranie muzyczne o weselnym charakterze, zagranym na instrumentach ludowych. Słychać także gwar rozmów.
Pieter Bruegel Starszy, „Chłopski taniec” (fragment), olej na desce, 1568, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, Austria, wikimedia.org, domena publiczna
Dzieci nie pojawiały się w dawnej sztuce tak często jak dorośli. Jednak Pieter Bruegel Starszy jako uważny obserwator rzeczywistości, nie mógł pominąć w swojej twórczości dzieci oraz ich zabaw.
RFt7hMxFqmNbQ1
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Zabawy dziecięce” autorstwa Pietera Bruegela Starszego. Na obrazie została przedstawiona scena, w której dzieci bawią się na miejskim placu a do zabawy wykorzystują różne przedmioty m.in. kawałki drewna, kości, obręcze, beczki. W tle znajduje się budynek z drewnianym gankiem od czoła i arkadami. Z budynku po lewej stronie wyglądają gapie. Zabawy ciągną się wgłąb ulicy zajmującej prawą część obrazu.
Pieter Bruegel Starszy, „Zabawy dziecięce”, olej na desce, 1560, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, Wiedeń, Austria, wikimedia.org, domena publiczna
classicmobile
Ćwiczenie 5
RSMT7yXFWLZhQ1
Podaj trzy przykłady zachowań ludzkich krytykowanych przez Pietera Bruegela w jego dziełach.
Podaj trzy przykłady zachowań ludzkich krytykowanych przez Pietera Bruegela w jego dziełach.
Źródło: UMK.
static
Ćwiczenie 5
Odszukaj na ilustracji 5 rożnych zabaw, w których brali udział Twoi rówieśnicy żyjący prawie 500 lat temu. Być może i Ty lubisz się bawić w ten sposób? Przeciągnij poniższe hasła znajdujące się poniżej ilustracji do odpowiednich pól zaznaczonych na obrazie.
Odpowiedzi: A - stanie na głowie B - wchodzenie na drzewo C - wiszenie na „trzepaku” D - zabawa „w pociąg” E - skok „przez kozła”
1‑B 2‑A 3‑C 4‑E 5‑D
Zobacz także
Inna wersja zadania
R1FnvrIhW92JNmbb62a0b223b9fead_00000000000051
Inna wersja zadania
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Obrazy Pietera Bruegla Starszego były świadectwem tego, że otoczenie społeczne, w tym ludzie i ich codzienne czynności, zajęło ważne miejsce w twórczości artystów europejskich, przestając być jedynie tłem dla scen o tematyce religijnej.
Niekiedy, na pierwszy rzut oka, dzieła o tematyce rodzajowej i religijnej są trudne do odróżnienia. Pomocna może być wówczas analiza metryczki dzieła.
classicmobile
Ćwiczenie 6
R1C8T4WcvBC0o1
Wyjaśnij, co jest cechą charakterystyczną malarstwa rodzajowego.
Wyjaśnij, co jest cechą charakterystyczną malarstwa rodzajowego.
Źródło: UMK.
static
Ćwiczenie 6
Przypatrz się poniższej reprodukcji i przeanalizuj jej metryczkę, a następnie dokończ zdanie, korzystając z zaproponowanych haseł. scena religijna, scena rodzajowa
RAFkheOXwJJkr1
Ilustracja do zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Pytania: Scena uwieczniona na obrazie Georgesa de La Toura to ................
Odpowiedzi: A - scena religijna
1‑A
R1ORUIxiSIQNl1
Ilustracja przedstawia obraz „Adoracja pasterzy” autorstwa Rembrandta van Rijna. Obraz ukazuje przybycie pasterzy do szopy, w której narodził się Chrystus. Po prawej stronie znajduje się święta rodzina. Maria i Józef pochylają się nad Jezusem, na którego pada światło. Przy żłobie i w tle Dzieciątku oddają cześć pasterze. Tło jest bardzo ciemne. Od Chrystusa odbija się światło, padając na twarze zebranych.
Rembrandt Harmenszoon van Rijn, „Adoracja pasterzy”, olej na płótnie, 1646, Stara Pinakoteka, Monachium, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna
R1555GccSdc4l1
Ilustracja przedstawia obraz „Kobieta czytająca list” autorstwa Jana Vermeera van Delfta. Ukazuje wnętrze w którym znajdują się stół i dwa krzesła, a na ścianie wisi stara mapa. Pośrodku znajduje się kobieta ujęta z profilu, trzymająca w rękach list. Prawdopodobnie jest ciężarna. Ma na sobie niebieskawy kaftan i żółtą, długą suknie. Światło pada z lewej strony.
Jan Vermeer van Delft, „Kobieta czytająca list”, olej na płótnie, 1662-1663, Rijksmuseum, Amsterdam, Holandia, wikimedia.org, domena publiczna
RL4VRdcfLCV701
Ilustracja przedstawia obraz Caravaggia „Szulerzy”. Ukazuje trzech mężczyzn grających w karty. Wśród nich znajduje się oszust karciany, który ubrany jest w elegancki strój i kapelusz z piórem. Lewą ręką podpiera się o stół w prawej trzyma schowane za sobą karty. Po lewej stronie siedzi mężczyzna, który również trzyma w dłoniach karty. Ma na sobie brązowy strój, spod którego wystają białe mankiety i kołnierz. Na głowie ma czapkę. Pośrodku znajduje się starszy mężczyzna obserwujący młodzieńca po lewej. Prawą ręką, na której ma podartą rękawiczkę, gestykuluje. Na stole leżą ułożone karty, a w lewym dolnym rogu znajdują się kości do gry. Kolorystyka tła utrzymana jest w brązach i żółcieniach.
Michelangelo Caravaggio, „Szulerzy”, olej na płótnie, ok. 1594, Kimbell Art Museum, Fort Worth, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
R10cIf34t4RoS1
Ilustracja przedstawia obraz „Grający w tryk traka” Pietera de Hoocha. Scena rodzajowa przedstawia trzy osoby we wnętrzu pomieszczenia. Przy stoliku siedzi kobieta w białej koszuli, chuście i patrzy na siedzącego obok mężczyznę w kapeluszu, ubranego w żółty żakiet przepasany czerwonym pasem. Naprzeciw stoi mężczyzna w ciemnym kapeluszu. Pochyla się nad nimi, gestykulując. Ma na sobie długi płaszcz z przełożonym przez ramię pasem i mieczem przy lewym boku. Za sceną znajduje się parawan z przewieszonym materiałem.
Pieter de Hooch, „Grający w tryk traka”, olej na desce, ok. 1652-1654, National Gallery of Ireland, Dublin, Irlandia, wikimedia.org, domena publiczna
classicmobile
Ćwiczenie 7
RxbB9aF8BpZ2l1
Przyporządkuj autorów do dzieł. "Adoracja pasterzy". Możliwe odpowiedzi. 1. Rembrandt Harmenszoon van Rijn, 2. Jan Vermeer van Delft, 3. Michelangelo Caravaggio. "Szulerzy". Możliwe odpowiedzi. 1. Rembrandt Harmenszoon van Rijn, 2. Jan Vermeer van Delft, 3. Michelangelo Caravaggio. "Kobieta czytająca list". Możliwe odpowiedzi. 1. Rembrandt Harmenszoon van Rijn, 2. Jan Vermeer van Delft, 3. Michelangelo Caravaggio.
Przyporządkuj autorów do dzieł. "Adoracja pasterzy". Możliwe odpowiedzi. 1. Rembrandt Harmenszoon van Rijn, 2. Jan Vermeer van Delft, 3. Michelangelo Caravaggio. "Szulerzy". Możliwe odpowiedzi. 1. Rembrandt Harmenszoon van Rijn, 2. Jan Vermeer van Delft, 3. Michelangelo Caravaggio. "Kobieta czytająca list". Możliwe odpowiedzi. 1. Rembrandt Harmenszoon van Rijn, 2. Jan Vermeer van Delft, 3. Michelangelo Caravaggio.
Źródło: UMK.
static
Ćwiczenie 7
Przeciagnij pasujące elementy z dolnej sekcji do górnej.
RdYTc17e1pAfY1
Przeciagnij pasujące elementy z dolnej sekcji do górnej.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Grupa 1 - Scena rodzajowa Grupa 2 - Scena religijna
Grupa 1 : A,B,C
Grupa 2 : D
Zobacz także
Inna wersja zadania
R1XAMY8oHrhbVmbb62a0b223b9fead_00000000000061
Inna wersja zadania
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
Podzielcie się w pary. Każda z par ma za zadanie przygotować krzyżówkę, której hasło powinno brzmieć: Codzienność w dziełach sztuki. Pytania do krzyżówki powinny dotyczyć tematu poruszanego na lekcji. Po wykonaniu polecenia, uczniowie wymieniają się krzyżówką z sąsiednią parą i ją rozwiązują.
O rozkwicie malarstwa rodzajowego w XVII w. dowiesz się z e‑materiału Codzienność w dziełach sztuki – cz. II.
mbb62a0b223b9fead_0000000000005
mbb62a0b223b9fead_0000000000005
Odszukaj na ilustracji 5 rożnych zabaw, w których brali udział Twoi rówieśnicy żyjący prawie 500 lat temu. Być może i Ty lubisz się bawić w ten sposób? Przeciągnij poniższe hasła znajdujące się poniżej ilustracji do odpowiednich pól zaznaczonych na obrazie.
Odpowiedzi: A - Scena rodzajowa B - Scena religijna
Rozwiązanie: 1‑B 2‑A 3‑A 4‑A
mbb62a0b223b9fead_0000000000202
Słownik pojęć
Atrybut
Atrybut
symboliczny przedmiot dodany przedstawianej osobie, związany z jej życiem i pozwalający ją rozpoznać.
Karnawał
Karnawał
okres zabaw, który trwał od święta Trzech Króli do Środy Popielcowej. Tradycje karnawałowe mają swoje korzenie w starożytności, ale w Europie osiągnęły pełnię w średniowieczu i czasach nowożytnych. Obfitowały w specyficzne obyczaje, zabawy, gry, pochody i przedstawienia. Do dzisiaj najsłynniejszym karnawałem w Europie jest karnawał w Wenecji.
Kondotier
Kondotier
w XIV‑XVI w. we Włoszech dowódca oddziałów najemnych w służbie miast lub dworów książęcych.
Metryczka
Metryczka
opis podstawowych informacji dotyczących dzieła; pełen opis zawiera następujące dane: imię i nazwisko autora, tytuł dzieła, technikę wykonania (np. malarstwo olejne, akwarela, pastel, grafika itp.), rok powstania (rok, epoka, styl), wymiary pracy, miejsce, gdzie się obecnie znajduje.
Źródło:
encyklopedia.pwn.pl
mbb62a0b223b9fead_0000000000243
Galeria dzieł sztuki
Rud1H8FedwRRP1
Ilustracja przedstawia Nagrobek Menny w Tebach. Na jego ścianach znajdują się malowidła, które mają układ pasowy. Kolejne pasy ukazują: ludzi podczas prac polowych, postacie polujące na dzikie ptactwo, wyprawę łodziami, winobranie, żniwa, połów ryb, a także tańce.
Nagrobek Menny (fragment), 1422-1411 p.n.e., Teby, Egipt, wikimedia.org, CC BY 4.0
RUTp5nSG3TRrn1
Ilustracja przedstawia fragmenty malowideł grobowca Menny w Tebach.
Malowidło ścienne, Nagrobek Menny (fragment), 1422-1411 p.n.e., Teby, Egipt, wikimedia.org, CC BY 4.0
Rv42Ngq2EFtap1
Ilustracja przedstawia fragment malowidła nagrobku Menny, na którym przedstawiono córkę myśliwego ubraną w jasne szaty trzymającą w prawej ręce ptaki. Na głowie ma białą przepaskę. W lewej ręce trzyma sznurki z frędzlami.
Ilustracja przedstawia rzeźbę Apolloniosa z Aten „Odpoczywający pięściarz”. Ukazuje boksera, który siedzi na kamieniu. Na rękach ma zawinięte osłony. Posąg pięściarza został wykonany z brązu. Widoczne są krwawiące rany na twarzy, które bokser odniósł w stoczonej przed chwilą walce, a także złamany nos oraz spuchnięte uszy.
Apollonios z Aten, Odpoczywający pięściarz, rzeźba z brązu, III-II w. p.n.e, Museo Nationale Romano, Rzym, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R12BgNJi48A8J1
lustracja przedstawia fresk Simone Martiniego „Guidoriccio da Fogliano”. Ukazuje mężczyznę jadącego konno w stronę znajdującego się z lewej strony miasteczka Montemassi. Koń przykryty jest brązową narzutą w czarne kara. Strój mężczyzny ma taki sam wzór i kolor. Z prawej strony znajduje się obóz wojsk kondotiera. W oddali usytuowany jest zamek, prawdopodobnie Sassoforte. Nad sceną rozciąga się ciemne niebo.
Simone Martini, „Guidoriccio da Fogliano”, 1328, fresk, Sala del Mappamondo w Palazzo Pubblico w Sienie, Fundazione Musei Senesi, Włochy
R1EdI8IJjIgtF1
Ilustracja przedstawia dzieło René d'Anjou, Barthélemy d'Eyck „Traktat o formach i przepisach turniejowych”. Na ilustracji ukazany jest jeden z ważniejszych momentów podczas turnieju rycerskiego – składanie przyrzeczenia przez rycerstwo. W górnej części umieszczona została loża dla wysoko urodzonych, z lewej - loża obita niebieskim suknem i ozdobiona herbami, w której zasiadają postaci jednakowo ubrane w różowe stroje i czarne kapelusze. Wśród nich znajduje się także organizator turnieju. W loży obok artysta ukazał eleganckie kobiety w wysokich nakryciach głowy oraz z biżuterią ozdabiającą dekolty. Pod lożą widoczni są rycerze bretońscy, którzy złożywszy przyrzeczenie przygotowują się do opuszczenia placu. Z prawej strony nadjeżdża orszak rycerzy.
René d'Anjou, Barthélemy d'Eyck, „Traktat o formach i przepisach turniejowych”, ok. 1460, manuskrypt na pergaminie, Biblioteka Narodowa Francji, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R1WcCQJBQM51k1
Ilustracja przedstawia fragment obrazu Braci Limbourg „Bardzo bogate godzinki księcia de Berry”. Ma półkoliście zamknięty od góry kształt w którym znajduje się postać Boga jadącego w zaprzęgu zaporożców i stwarzającego świat. Poniżej znajduje się zbiorowa scena z królewskim orszakiem.
Bracia Limbourg, „Bardzo bogate godzinki księcia de Berry” (fragment), XV w., pergamin, Condé Museum, Chantilly, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R1a6zWIK9XEiZ1
Ilustracja przedstawia obraz Jacoba Cornelisza van Oostsanena „Śmiejący się błazen”. Postać ubrana jest w żółto-pomarańczowy strój z kapturem, na którym znajdują się zwierzęce uszy i ząbki pośrodku. Błazen śmieje się zasłaniając twarz lewą dłonią. W prawej dłoni trzyma binokle. O postać oparty jest długi kostur zakończony twarzą.
Jacob Cornelisz van Oostsanen, „Śmiejący się błazen”, XV w., olej na desce, Davis Museum at Wellesleyy, Massachusetts, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
RqI0nnSZM0H6p1
. Ilustracja przedstawia obraz „Walka karnawału z postem” Pietera Bruegela. Lewa strona obrazu to Karnawał, a prawa - Post. Na pierwszym planie znajdują się dwie postacie: jedna otyła siedząca na beczce i trzymająca w prawej ręce rożen z głową prosięcia, pieczoną kaczką i kiełbasą. Po przeciwnej stronie znajduje się wychudzona postać - uosobienie Postu. Siedzi on na tronie na czerwonym suknie, na którym porozrzucane są suchary i precle. W prawej ręce trzyma łopatę piekarską, na której leżą dwa śledzie. Ubrany jest w szary habit, przepasany różańcem, a na głowie ma ul. Każdej z postaci towarzyszy grono zwolenników. W centralnej części obrazu znajdują się dwie postacie grające w kości. Przy karczmie kłębi się wielu ludzi. Po stronie Postu znajdują się postacie z klekotkami. Nieco powyżej ukazany jest człowiek bez nogi, a nad nim krzycząca kobieta. W koszyku na plecach ma małpkę. Z kościoła bocznymi drzwiami wychodzi tłum pokutników. W centrum obrazu błazen z pochodnią prowadzi parę poważnych przechodniów. Obraz jest zatłoczony i bardzo dynamiczny.
Pieter Bruegel Starszy, „Walka karnawału z postem”, olej na desce, 1559, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, Austria, wikimedia.org, domena publiczna
R1DVmKcz1I74n1
Ilustracja przedstawia obraz Pietera Bruegela Starszego „Taniec chłopski". Po lewej stronie obrazu znajduje się grajek z dudami. Towarzyszy mu postać z dzbanem wina. U jego boku tańczy kobieta z dziewczynką. Za nimi, przy stole chłopi żywo rozmawiają przy kuflach. Po prawej stronie postacie są większe, tańczą trzymając się za ręce. W tle wszyscy się bawią. Przy ulicy stoją wiejskie domy, a na horyzoncie widnieje kościół z wieżą.
Pieter Bruegel Starszy, „Chłopski taniec” (fragment), olej na desce, 1568, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, Austria, wikimedia.org, domena publiczna
RFt7hMxFqmNbQ1
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Zabawy dziecięce” autorstwa Pietera Bruegela Starszego. Na obrazie została przedstawiona scena, w której dzieci bawią się na miejskim placu a do zabawy wykorzystują różne przedmioty m.in. kawałki drewna, kości, obręcze, beczki. W tle znajduje się budynek z drewnianym gankiem od czoła i arkadami. Z budynku po lewej stronie wyglądają gapie. Zabawy ciągną się wgłąb ulicy zajmującej prawą część obrazu.
Pieter Bruegel Starszy, „Zabawy dziecięce”, olej na desce, 1560, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, Wiedeń, Austria, wikimedia.org, domena publiczna
RKFVpc12Ojbqp1
Ilustracja przedstawia obraz Jana Matejki „Stańczyk”. Ukazuje siedzącego na fotelu mężczyznę z założonymi na brzuchu rękoma i nogami wyciągniętymi do przodu. Tytułowy Stańczyk ma na sobie czerwony strój błazna, lekko pochyloną głowę. Po lewej stronie stoi stolik nakryty ciężkim obrusem, na nim leżą dokumenty. W tle wisi udrapowana, ciemna kotara Z prawej strony znajdują się drzwi do Sali balowej – widać w niej tańczące osoby.
Jan Matejko, „Stańczyk”, olej na płótnie, 1862, Muzeum Narodowe, Warszawa, wikimedia.org, domena publiczna
RHNkrxg6aLUxJ1
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Śmiejący się błazen” nieznanego autorstwa. Postać jest ubrana w żółto-pomarańczowy strój z charakterystycznym nakryciem głowy w prawej dłoni błazen trzyma nożyczki oraz charakterystyczne berło z wyrzeźbioną na końcu głową, natomiast lewą dłonią zakrywa część twarzy.
Autor nieznany, „Śmiejący się błazen”, XV w., olej na desce, Art museum, Sztokholm, Szwecja, wikimedia.org, domena publiczna
R1ZLCVeW3mEKB1
Ilustracja ukazuje obraz Leona Wyczółkowskiego „Stańczyk”. Przedstawia wnętrze pomieszczenia, w którym po lewej stronie siedzi Stańczyk. Ubrany jest w błazeński strój w kolorze czerwonym. Siedzi zmartwiony, twarz zakrywa dłonią. Za nim znajduje się półka, na której ustawione są figurki, reprezentujące postacie pochodzące z różnych grup społecznych.
Leon Wyczółkowski, „Stańczyk”, olej na płótnie, 1898, Muzeum Narodowe, Kraków, wikimedia.org, domena publiczna
R15x7EcwX0xB31
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Maria Magdalena Pokutująca”. Na obrazie widoczna jest medytująca kobieta, która siedzi po ciemku w pomieszczeniu. Obok kobiety na komodzie znajduje się zapalony świecznik a przy nim lustro, w którym odbijają się płomienie świecy. Kobieta ubrana jest w białą bluzę.
Georges de La Tour, „Maria Magdalena Pokutująca”, olej na płótnie, 1625-1650, The Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
R1ORUIxiSIQNl1
Ilustracja przedstawia obraz „Adoracja pasterzy” autorstwa Rembrandta van Rijna. Obraz ukazuje przybycie pasterzy do szopy, w której narodził się Chrystus. Po prawej stronie znajduje się święta rodzina. Maria i Józef pochylają się nad Jezusem, na którego pada światło. Przy żłobie i w tle Dzieciątku oddają cześć pasterze. Tło jest bardzo ciemne. Od Chrystusa odbija się światło, padając na twarze zebranych.
Rembrandt Harmenszoon van Rijn, „Adoracja pasterzy”, olej na płótnie, 1646, Stara Pinakoteka, Monachium, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna
R1555GccSdc4l1
Ilustracja przedstawia obraz „Kobieta czytająca list” autorstwa Jana Vermeera van Delfta. Ukazuje wnętrze w którym znajdują się stół i dwa krzesła, a na ścianie wisi stara mapa. Pośrodku znajduje się kobieta ujęta z profilu, trzymająca w rękach list. Prawdopodobnie jest ciężarna. Ma na sobie niebieskawy kaftan i żółtą, długą suknie. Światło pada z lewej strony.
Jan Vermeer van Delft, „Kobieta czytająca list”, olej na płótnie, 1662-1663, Rijksmuseum, Amsterdam, Holandia, wikimedia.org, domena publiczna
RL4VRdcfLCV701
Ilustracja przedstawia obraz Caravaggia „Szulerzy”. Ukazuje trzech mężczyzn grających w karty. Wśród nich znajduje się oszust karciany, który ubrany jest w elegancki strój i kapelusz z piórem. Lewą ręką podpiera się o stół w prawej trzyma schowane za sobą karty. Po lewej stronie siedzi mężczyzna, który również trzyma w dłoniach karty. Ma na sobie brązowy strój, spod którego wystają białe mankiety i kołnierz. Na głowie ma czapkę. Pośrodku znajduje się starszy mężczyzna obserwujący młodzieńca po lewej. Prawą ręką, na której ma podartą rękawiczkę, gestykuluje. Na stole leżą ułożone karty, a w lewym dolnym rogu znajdują się kości do gry. Kolorystyka tła utrzymana jest w brązach i żółcieniach.
Michelangelo Caravaggio, „Szulerzy”, olej na płótnie, ok. 1594, Kimbell Art Museum, Fort Worth, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
R10cIf34t4RoS1
Ilustracja przedstawia obraz „Grający w tryk traka” Pietera de Hoocha. Scena rodzajowa przedstawia trzy osoby we wnętrzu pomieszczenia. Przy stoliku siedzi kobieta w białej koszuli, chuście i patrzy na siedzącego obok mężczyznę w kapeluszu, ubranego w żółty żakiet przepasany czerwonym pasem. Naprzeciw stoi mężczyzna w ciemnym kapeluszu. Pochyla się nad nimi, gestykulując. Ma na sobie długi płaszcz z przełożonym przez ramię pasem i mieczem przy lewym boku. Za sceną znajduje się parawan z przewieszonym materiałem.
Pieter de Hooch, „Grający w tryk traka”, olej na desce, ok. 1652-1654, National Gallery of Ireland, Dublin, Irlandia, wikimedia.org, domena publiczna
