„Uczta rodzinna w Pompejach”, przed 79 r. n.e., fresk z Pompejów, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu, wikimedia.org, domena publiczna
Ważne daty
35 p.n.e. – podbój Panonii przez Oktawiana Augusta
176 n.e. – triumf Marka Aureliusza nad Germanami i Sarmatami
1
Scenariusz dla nauczyciela
R8nzThRGv395g
Scenariusz zajęć do pobrania.
Scenariusz zajęć do pobrania.
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń: 2. zna i rozpoznaje następujące zjawiska składniowe z zakresu gramatyki języka łacińskiego: d) następujące konstrukcje składniowe charakterystyczne dla łaciny: coniugatio periphrastica passiva (CPP); 8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii: m) dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie zjawisk składniowych: - przy przekształcaniu zdań zawierających charakterystyczne dla łaciny zjawiska składniowe poprawnie posługuje się następującymi konstrukcjami składniowymi: coniugatio periphrastica passiva (CPP); p) poprawnie tłumaczy charakterystyczne dla łaciny: - zjawiska składniowe: coniugatio periphrastica passiva (CPP).
Nauczysz się
tworzyć formy gramatyczne składni Coniugātiō Periphrastica Passīva;
rozpoznawać w tekście łacińskim składnię Coniugātiō Periphrastica Passīva;
wymieniać co najmniej dwa rodzaje togiToga virilistogi rzymskiej.
Wprowadzenie
R14p3XStYWAHA
Ilustracja interaktywna przedstawia fresk „Uczta rodzinna w Pompejach”. Fresk ukazuje grupę ludzi znajdujących się w pomieszczeniu. Postaci odziane są w lekkie szaty. Kilkoro z nich siedzi, jeden z młodzieńców opiera się o murek. Widoczne są również kilkuletnie dzieci, które bawią się. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Titus, Quīntī frāter minor, iam adulēscēns septendecim ferē annōrum est. Iam eī toga praetexta dēpōnenda et togā virīlis sūmenda fuit., 2. Tytus, młodszy brat Kwintusa, jest już młodzieńcem prawie siedemnastoletnim. Już powinien był zdjąć togę młodzieńczą i włożyć togę męską.
Ilustracja interaktywna przedstawia fresk „Uczta rodzinna w Pompejach”. Fresk ukazuje grupę ludzi znajdujących się w pomieszczeniu. Postaci odziane są w lekkie szaty. Kilkoro z nich siedzi, jeden z młodzieńców opiera się o murek. Widoczne są również kilkuletnie dzieci, które bawią się. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Titus, Quīntī frāter minor, iam adulēscēns septendecim ferē annōrum est. Iam eī toga praetexta dēpōnenda et togā virīlis sūmenda fuit., 2. Tytus, młodszy brat Kwintusa, jest już młodzieńcem prawie siedemnastoletnim. Już powinien był zdjąć togę młodzieńczą i włożyć togę męską.
1
2
1. Titus, Quīntī frāter minor, iam adulēscēns septendecim ferē annōrum est. Iam eī toga praetexta dēpōnenda et togā virīlis sūmenda fuit.
2. Tytus, młodszy brat Kwintusa, jest już młodzieńcem prawie siedemnastoletnim. Już powinien był zdjąć togę młodzieńczą i włożyć togę męską.
„Uczta rodzinna w Pompejach”, przed 79 r. n.e., fresk z Pompejów, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu, wikimedia.org, domena publiczna
Rg3HYycHkwuJw
Ilustracja interaktywna przedstawia historyczną mapę prowincji rzymskiej Pannonia Secunda z zaznaczonymi miastami. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Nunc adulēscentī mīlitandum est. Itaque sūmptā togā virīlī Titus ā patre ad Cn. Octāvium, avunculum missus est, quī in Pannoniā tribūnus mīlitum erat et cum Sarmatīs pugnābat. , 2. Teraz młodzieniec powinien walczyć. Przeto włożywszy togę męską Tytus został wysłany przez ojca do Gnejusza Oktawiusza, swojego wujka, który był trybunem żołnierzy w Pannonii i walczył z Sarmatami.
Ilustracja interaktywna przedstawia historyczną mapę prowincji rzymskiej Pannonia Secunda z zaznaczonymi miastami. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Nunc adulēscentī mīlitandum est. Itaque sūmptā togā virīlī Titus ā patre ad Cn. Octāvium, avunculum missus est, quī in Pannoniā tribūnus mīlitum erat et cum Sarmatīs pugnābat. , 2. Teraz młodzieniec powinien walczyć. Przeto włożywszy togę męską Tytus został wysłany przez ojca do Gnejusza Oktawiusza, swojego wujka, który był trybunem żołnierzy w Pannonii i walczył z Sarmatami.
1
2
1. Nunc adulēscentī mīlitandum est. Itaque sūmptā togā virīlī Titus ā patre ad Cn. Octāvium, avunculum missus est, quī in Pannoniā tribūnus mīlitum erat et cum Sarmatīs pugnābat.
2. Teraz młodzieniec powinien walczyć. Przeto włożywszy togę męską Tytus został wysłany przez ojca do Gnejusza Oktawiusza, swojego wujka, który był trybunem żołnierzy w Pannonii i walczył z Sarmatami.
Historyczna mapa prowincji rzymskiej Pannonia Secunda, IV w. n.e., wikimedia.org, domena publiczna
RmiYwD5dwkCHL
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę „Juliusz Cezar” autorstwa Nicolasa Coustou. Rzeźba ukazuje sylwetkę mężczyzny - Juliusza Cezara. Postać mężczyzny stoi odziany w rzymskie szaty, na ramiona zarzuconą ma pelerynę. Postać na głowę założony ma wieniec laurowy. W prawej dłoni trzyma papirus, lewą dłoń opiera o tarczę postawioną za nim. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Cnaeus sorōris fīlium in castrīs benignē accēpit et ita dīxit: "Sī bonus mīles esse cupis, et corpus tibi exercendum est et animus excolendus. Historia exempla pulchra nōbīs affert. C. Jūlius Caesar, imperātor noster nōbilissimus, quī quīnque ēgit triumphōs, in castrīs nōn sōlum lībrīs legendīs animum alēbat, sed etiam ad commentāriōs scrībendōs tempus adhibēbat.”, 2. Gnejusz łaskawie przyjął syna siostry w obozie i tak powiedział: “Jeśli pragniesz być żołnierzem, powinieneś ćwiczyć ciało i kształcić ducha. Historia przynosi nam piękne przykłady. Gajusz Juliusz Cezar, nasz najszlachetniejszy imperator, który pięć razy triumfował, w obozie nie tylko karmił duszę czytaniem książek, lecz także spędzał czas pisząc pamiętniki.”
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę „Juliusz Cezar” autorstwa Nicolasa Coustou. Rzeźba ukazuje sylwetkę mężczyzny - Juliusza Cezara. Postać mężczyzny stoi odziany w rzymskie szaty, na ramiona zarzuconą ma pelerynę. Postać na głowę założony ma wieniec laurowy. W prawej dłoni trzyma papirus, lewą dłoń opiera o tarczę postawioną za nim. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Cnaeus sorōris fīlium in castrīs benignē accēpit et ita dīxit: "Sī bonus mīles esse cupis, et corpus tibi exercendum est et animus excolendus. Historia exempla pulchra nōbīs affert. C. Jūlius Caesar, imperātor noster nōbilissimus, quī quīnque ēgit triumphōs, in castrīs nōn sōlum lībrīs legendīs animum alēbat, sed etiam ad commentāriōs scrībendōs tempus adhibēbat.”, 2. Gnejusz łaskawie przyjął syna siostry w obozie i tak powiedział: “Jeśli pragniesz być żołnierzem, powinieneś ćwiczyć ciało i kształcić ducha. Historia przynosi nam piękne przykłady. Gajusz Juliusz Cezar, nasz najszlachetniejszy imperator, który pięć razy triumfował, w obozie nie tylko karmił duszę czytaniem książek, lecz także spędzał czas pisząc pamiętniki.”
Nicolas Coustou, „Juliusz Cezar”, 1696 r., Muzeum Luwr, Paryż, Wikimedia.org, domena publiczna
RIFZa0r1JT3tG
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę „Pretorianie”. Rzeźba ukazuje postaci kilku żołnierzy ubranych w zbroje oraz hełmy. W lewych dłoniach postaci trzymają tarcze obronne. Mężczyźni spoglądają na siebie nawzajem. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Ars vincendī nōn est facilis; sed sī mīlitēs fortēs in disciplīnā mīlitārī exercuerīmus et ducēs bonōs arte bellicā īnstituerīmus, nōn sōlum Sarmātēs, sed etiam Germānōs et Parthōs vincēmus.; 2. Sztuka zwyciężania nie jest łatwa; lecz jeśli żołnierzy silnych wyćwiczymy w dyscyplinie żołnierskiej, nie tylko Sarmatów, lecz także Germanów i Partów zwyciężymy.
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę „Pretorianie”. Rzeźba ukazuje postaci kilku żołnierzy ubranych w zbroje oraz hełmy. W lewych dłoniach postaci trzymają tarcze obronne. Mężczyźni spoglądają na siebie nawzajem. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Ars vincendī nōn est facilis; sed sī mīlitēs fortēs in disciplīnā mīlitārī exercuerīmus et ducēs bonōs arte bellicā īnstituerīmus, nōn sōlum Sarmātēs, sed etiam Germānōs et Parthōs vincēmus.; 2. Sztuka zwyciężania nie jest łatwa; lecz jeśli żołnierzy silnych wyćwiczymy w dyscyplinie żołnierskiej, nie tylko Sarmatów, lecz także Germanów i Partów zwyciężymy.
1
2
1. Ars vincendī nōn est facilis; sed sī mīlitēs fortēs in disciplīnā mīlitārī exercuerīmus et ducēs bonōs arte bellicā īnstituerīmus, nōn sōlum Sarmātēs, sed etiam Germānōs et Parthōs vincēmus.
2. Sztuka zwyciężania nie jest łatwa; lecz jeśli żołnierzy silnych wyćwiczymy w dyscyplinie żołnierskiej, nie tylko Sarmatów, lecz także Germanów i Partów zwyciężymy.
„Pretorianie”, ok. 50 r. n.e., Muzeum Louvre‑Lens, Francja, wikimedia.org, GFDL 1.2
R1ayMjEQIPdGs
Ilustracja interaktywna przedstawia model „Rekonstrukcja rzymskiego legionisty”. Model przedstawia postać mężczyzny stworzonego na wzór rzymskiego legionisty. Postać ma czerwone ubranie, zbroję oraz hełm. W prawej dłoni trzyma włócznię, a lewą opiera o tarczę. Na stopach mężczyzna ma skórzane sandały. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. "Gaudeō - respondet Titus - quod tē duce stīpendia merēbō, nam nōmen tuum hostibus terribile esse sciō. Nunc armīs utī mihi discendum est. Dīligenter exercendō operam dabō.", 2. "Cieszę się - odpowiada Tytus - że będę służył pod twoim dowództwem, albowiem wiem, że twoje imię jest przerażające dla wrogów. Teraz muszę się nauczyć używać broń. Chętnie przyłożę się do ćwiczeń.”
Ilustracja interaktywna przedstawia model „Rekonstrukcja rzymskiego legionisty”. Model przedstawia postać mężczyzny stworzonego na wzór rzymskiego legionisty. Postać ma czerwone ubranie, zbroję oraz hełm. W prawej dłoni trzyma włócznię, a lewą opiera o tarczę. Na stopach mężczyzna ma skórzane sandały. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. "Gaudeō - respondet Titus - quod tē duce stīpendia merēbō, nam nōmen tuum hostibus terribile esse sciō. Nunc armīs utī mihi discendum est. Dīligenter exercendō operam dabō.", 2. "Cieszę się - odpowiada Tytus - że będę służył pod twoim dowództwem, albowiem wiem, że twoje imię jest przerażające dla wrogów. Teraz muszę się nauczyć używać broń. Chętnie przyłożę się do ćwiczeń.”
1
2
1. "Gaudeō - respondet Titus - quod tē duce stīpendia merēbō, nam nōmen tuum hostibus terribile esse sciō. Nunc armīs utī mihi discendum est. Dīligenter exercendō operam dabō."
2. "Cieszę się - odpowiada Tytus - że będę służył pod twoim dowództwem, albowiem wiem, że twoje imię jest przerażające dla wrogów. Teraz muszę się nauczyć używać broń. Chętnie przyłożę się do ćwiczeń.”
Rekonstrukcja rzymskiego legionisty, Museum Valkofa Nijmegen, Holandia, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.0
Źródło: Ignacy Lewandowski, Jan Wikarjak Elementa Sermonis Latini, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983 r.
Tłumaczenie Autor opracowania
RG4KlvhIRYSIS
Ćwiczenie 1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem lekcji.
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem lekcji.
Połącz w pary wyrażenia występujące w przeczytanym tekście z ich graficzną reprezentacją:
C. Jūlius Caesar in castrīs nōn sōlum lībrīs legendīs animum alēbat, sed etiam ad commentāriōs scrībendōs tempus adhibēbat., Titus togā virīlis sūmenda fuit., Avunculus Titī in Pannoniā tribūnus mīlitum erat et cum Sarmatīs pugnābat.
.................
.................
.................
Rcevwke7EObKu
Ćwiczenie 2
Uporządkuj fragmenty tekstu tak, by utworzyły spójną całość. Elementy do uszeregowania: 1. "Gaudeō - respondet Titus - quod tē duce stīpendia merēbō, nam nōmen tuum hostibus terribile esse sciō. Nunc armīs utī mihi discendum est. Dīligenter exercendō operam dabō.", 2. Titus, Quīntī frāter minor, iam adulēscēns septendecim ferē annōrum est. Iam eī toga praetexta dēpōnenda et togā virīlis sūmenda fuit., 3. Nunc adulēscentī mīlitandum est. Itaque sūmptā togā virīlī Titus ā patre ad Cn. Octāvium, avunculum missus est, quī in Pannoniā tribūnus mīlitum erat et cum Sarmatīs pugnābat., 4. Cnaeus sorōris fīlium in castrīs benignē accēpit et ita dīxit: "Sī bonus mīles esse cupis, et corpus tibi exercendum est et animus excolendus. Historia exempla pulchra nōbīs affert. C. Jūlius Caesar, imperātor noster nōbilissimus, quī quīnque ēgit triumphōs, in castrīs nōn sōlum lībrīs legendīs animum alēbat, sed etiam ad commentāriōs scrībendōs tempus adhibēbat.”, 5. “Ars vincendī nōn est facilis; sed sī mīlitēs fortēs in disciplīnā mīlitārī exercuerīmus et ducēs bonōs arte bellicā īnstituerīmus, nōn sōlum Sarmātēs, sed etiam Germānōs et Parthōs vincēmus."
Uporządkuj fragmenty tekstu tak, by utworzyły spójną całość. Elementy do uszeregowania: 1. "Gaudeō - respondet Titus - quod tē duce stīpendia merēbō, nam nōmen tuum hostibus terribile esse sciō. Nunc armīs utī mihi discendum est. Dīligenter exercendō operam dabō.", 2. Titus, Quīntī frāter minor, iam adulēscēns septendecim ferē annōrum est. Iam eī toga praetexta dēpōnenda et togā virīlis sūmenda fuit., 3. Nunc adulēscentī mīlitandum est. Itaque sūmptā togā virīlī Titus ā patre ad Cn. Octāvium, avunculum missus est, quī in Pannoniā tribūnus mīlitum erat et cum Sarmatīs pugnābat., 4. Cnaeus sorōris fīlium in castrīs benignē accēpit et ita dīxit: "Sī bonus mīles esse cupis, et corpus tibi exercendum est et animus excolendus. Historia exempla pulchra nōbīs affert. C. Jūlius Caesar, imperātor noster nōbilissimus, quī quīnque ēgit triumphōs, in castrīs nōn sōlum lībrīs legendīs animum alēbat, sed etiam ad commentāriōs scrībendōs tempus adhibēbat.”, 5. “Ars vincendī nōn est facilis; sed sī mīlitēs fortēs in disciplīnā mīlitārī exercuerīmus et ducēs bonōs arte bellicā īnstituerīmus, nōn sōlum Sarmātēs, sed etiam Germānōs et Parthōs vincēmus."
Coniugātiō Periphrastica Passīva
Coniugātiō Periphrastica Passīva - to połączenie participium futūrī passīvī z formami słowa posiłkowego esse. Znaczenie konstrukcji - należy wykonać jakąś czynność np.
Legendum est. - Należy czytać.
Osobę, która powinna czynność wykonać, wyraża się przez dativus (datīvus auctōris), np.
Mihi legendum est. - Ja powinienem czytać.
RHHVauIiU6etb
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Triumf cesarza Marka Aureliusza”. Rzeźba ukazuje rydwan konny, na którym jedzie Cesarz Marek Aureliusz. Postać na dłuższe, kręcone włosy oraz bujny zarost. Nad postacią unosi się Anioł. W tle widoczne są inne rydwany konne, trębacz oraz antyczne budynki.
„Triumf cesarza Marka Aureliusza”, II w. n.e., Muzeum Kapitolińskie w Rzymie, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
R165j1yOR5Gb2
Ćwiczenie 3
Legendum est oznacza w języku polskim: 1. Ja powinienem czytać., 2. Należy czytać., 3. Czas na czytanie.
Legendum est oznacza w języku polskim: 1. Ja powinienem czytać., 2. Należy czytać., 3. Czas na czytanie.
RnCJPyYkB6J6r
Ćwiczenie 4
Połącz w pary zdania w składni Coniugātiō Periphrastica Passīva z ich tłumaczeniem. Zdania: 1. toga virīlis sūmenda fuit, 2. adulēscentī mīlitandum est, 3. corpus tibi exercendum est, 4. armīs utī mihi discendum est, 5. tibi animus excolendus est. Tłumaczenia: 1. młodzieniec powinien walczyć, 2. powinieneś kształcić ducha, 3. powinienem się uczyć używać broni, 4. należało włożyć togę męską, 5. powinieneś ćwiczyć ciało.
Połącz w pary zdania w składni Coniugātiō Periphrastica Passīva z ich tłumaczeniem. Zdania: 1. toga virīlis sūmenda fuit, 2. adulēscentī mīlitandum est, 3. corpus tibi exercendum est, 4. armīs utī mihi discendum est, 5. tibi animus excolendus est. Tłumaczenia: 1. młodzieniec powinien walczyć, 2. powinieneś kształcić ducha, 3. powinienem się uczyć używać broni, 4. należało włożyć togę męską, 5. powinieneś ćwiczyć ciało.
Połącz w pary zdania w składni Coniugātiō Periphrastica Passīva z ich tłumaczeniem:
powinienem się uczyć używać broni, młodzieniec powinien walczyć, powinieneś ćwiczyć ciało, należało włożyć togę męską, powinieneś kształcić ducha
toga virīlis sūmenda fuit
adulēscentī mīlitandum est
corpus tibi exercendum est
armīs utī mihi discendum est
tibi animus excolendus est
RQ7jvYvKifI7E
Ćwiczenie 5
Uzupełnij zdania właściwymi formami: Mihi discendum 1. est, 2. Discipulo, 3. fugiendum.
1. est, 2. Discipulo, 3. fugiendum legendum est.
Nōbīs 1. est, 2. Discipulo, 3. fugiendum erat.
Uzupełnij zdania właściwymi formami: Mihi discendum 1. est, 2. Discipulo, 3. fugiendum.
1. est, 2. Discipulo, 3. fugiendum legendum est.
Nōbīs 1. est, 2. Discipulo, 3. fugiendum erat.
Uzupełnij zdania właściwymi formami:
est, Discipulo, fugiendum
Mihi discendum ...................
.................. legendum est.
Nōbīs .................. erat.
Rodzaje Coniugātiō Periphrastica Passīva
1. z podmiotem gramatycznym w nominatiwie, np.
Toga virīlisToga virilisToga virīlis sūmenda est. - Trzeba włożyć togę męską.
Titōtoga virīlisToga virilistoga virīlis sūmenda est. - Tytus powinien włożyć togę męską.
2. bez podmiotu gramatycznego
Discendum est. - Należy się uczyć. Titō discendum est. - Tytus powinien się uczyć.
1. Librī nōbīs ................ sunt.
2. Epistulae mihi ................ erant.
3. Puellīs et puerīs ................ est.
4. Tabula vōbīs ................ est.
5. Libellus tribūnō ................ erat.
R1270LSuzGBTW
Ćwiczenie 7
Które cechy NIE są charakterystyczne dla triumfu w starożytnym Rzymie: Możliwe odpowiedzi: 1. najwyższe wyróżnienie wojskowe w Rzymie., 2. przywilej dla wodza, który powiększył granice państwa o zdobyte terytoria., 3. tytuł przywódców trzech najstarszych tribus rzymskich
Które cechy NIE są charakterystyczne dla triumfu w starożytnym Rzymie: Możliwe odpowiedzi: 1. najwyższe wyróżnienie wojskowe w Rzymie., 2. przywilej dla wodza, który powiększył granice państwa o zdobyte terytoria., 3. tytuł przywódców trzech najstarszych tribus rzymskich
Które cechy NIE są charakterystyczne dla triumfu w starożytnym Rzymie:
najwyższe wyróżnienie wojskowe w Rzymie.
przywilej dla wodza, który powiększył granice państwa o zdobyte terytoria.
tytuł przywódców trzech najstarszych tribus rzymskich
Słowniki
Słownik pojęć
Toga praetexta
Toga praetexta
toga bramowana, noszona przez wyższych urzędników i dzieci przed osiągnięciem pełnoletności.
Toga virilis
Toga virilis
toga męska (gładka).
Triumf
Triumf
najwyższe wyróżnienie wojskowe w Rzymie, przyznawane przez senat wyposażonemu w imperium wodzowi, który wygrał wojnę wypowiedzianą wrogowi zgodnie z przyjętym rytuałem i powiększył granice państwa o zdobyte terytoria.
Trybun
Trybun
pierwotnie tytuł przywódców trzech najstarszych tribus rzymskich; tribuni militum, oficerowie, których comitia tributa wybierały po sześciu na każdy legion: dwu z nich dowodziło na zmianę legionem, czterech innych odbywało służbę przy wodzu naczelnym.
Słownik łacińsko‑polski
R1CMxltiqjSVo
Słownik łacińsko-polski.
Słownik łacińsko-polski.
Galeria dzieł sztuki
RzAM6nuTymFLQ
Ilustracja przedstawia fresk „Uczta rodzinna w Pompejach”. Fresk ukazuje grupę ludzi znajdujących się w pomieszczeniu. Postaci odziane są w lekkie szaty. Kilkoro z nich siedzi, jeden z młodzieńców opiera się o murek. Widoczne są również kilkuletnie dzieci, które bawią się.
„Uczta rodzinna w Pompejach”, przed 79 r. n.e., fresk z Pompejów, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu, wikimedia.org, domena publiczna
RxpS4ElvhZhVa
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Juliusz Cezar” autorstwa Nicolasa Coustou. Rzeźba ukazuje sylwetkę mężczyzny - Juliusza Cezara. Postać mężczyzny stoi odziany w rzymskie szaty, na ramiona zarzuconą ma pelerynę. Postać na głowę założony ma laurowy wianek. W prawej dłoni trzyma papirus, lewą dłoń opiera o tarczę postawioną za nim.
Nicolas Coustou, „Juliusz Cezar”, 1696 r., Muzeum Luwr, Paryż, Wikimedia.org, domena publiczna
R1AHunRzROLF0
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Pretorianie”. Rzeźba ukazuje postaci kilku żołnierzy ubranych w zbroje oraz hełmy. W lewych dłoniach postaci trzymają tarcze obronne. Mężczyźni spoglądają na siebie nawzajem.
„Pretorianie”, ok. 50 r. n.e., Muzeum Louvre-Lens, Francja, wikimedia.org, GFDL 1.2
R1bM57uezvZLK
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Triumf cesarza Marka Aureliusza”. Rzeźba ukazuje rydwan konny, na którym jedzie Cesarz Marek Aureliusz. Postać na dłuższe, kręcone włosy oraz bujny zarost. Nad postacią unosi się Anioł. W tle widoczne są inne rydwany konne, trębacz oraz antyczne budynki.
„Triumf cesarza Marka Aureliusza”, II w. n.e., Muzeum Kapitolińskie w Rzymie, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
Bibliografia
J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 1978.
O. Jurewicz, L. Winniczuk, J. Żuławska, Język łaciński. Podręcznik dla lektoratów szkół wyższych., Warszawa 2012.
I. Lewandowski, J. Wikarjak, Elementa Sermonis Latini, Warszawa 1983.
Mała Encyklopedia Kultury Antycznej, Warszawa 1990.
