Cyrk przyjechał!

Carlo Collodi Pinokio

Rozdział 33

Pinokia, który stał się prawdziwym osłem, prowadzą na targ, gdzie kupuje go dyrektor cyrku z zamiarem nauczenia go tańców i skoków przez kółko; pewnego jednak wieczoru osioł okulał i dyrektor odsprzedaje go na skórę do obicia bębna.

Widząc, że drzwi się nie otwierają, tłusty człowieczek wyważył je silnym kopnięciem, a wszedłszy do pokoju odezwał się do Pinokia i Knota ze zwykłym swoim uśmieszkiem: 

— Brawo, chłopcy! Doskonale ryczycie, zaraz was poznałem po głosie. I dlatego właśnie przyszedłem. 

Słysząc te słowa, osiołki posmutniały i, wziąwszy ogony pod siebie, stały ze spuszczonymi głowami i uszami. Zrazu mały woźnica zaczął je klepać, głaskać i pieścić, po czym wyciągnąwszy zgrzebło zabrał się do czesania. A kiedy już wyczesał je tak dokładnie, że sierść ich lśniła jak lustro, wówczas nałożył im uździenice i zaprowadził na plac targowy w nadziei, że je sprzeda i dobrze się przy tym obłowi.

Istotnie, nie trzeba było długo czekać na kupców. Knota kupił pewien wieśniak, któremu właśnie poprzedniego dnia zdechł osioł, a Pinokia nabył dyrektor trupy pajaców i linoskoczków, który postanowił wyuczyć go skakać i tańczyć razem z innymi zwierzętami swego cyrku. [...]

– Kupiłem cię po to, żebyś pracował i żebym zarobił na tobie dużo pieniędzy. Chodź ze mną do cyrku, nauczę cię skakać przez kółka, przebijać głową obręcze papierowe, tańczyć walca i polkę stojąc prosto na tylnych nogach.

Biedny Pinokio, chcąc nie chcąc, musiał się nauczyć tych pięknych sztuczek. Nauka ta wymagała trzech miesięcy ciężkiej pracy, wielu bolesnych razów, tak ostrych, że aż sierść fruwała.

Nadszedł wreszcie dzień, w którym dyrektor mógł obwieścić przedstawienie naprawdę nadzwyczajne. Różnokolorowe afisze rozlepione na rogach ulic zapowiadały:

R1LWDdYKbMdFM

Na kolorowej ilustracji znajduje się afisz cyrkowy z następującym tekstem: Wielkie przedstawienie galowe, dziś wieczorem wykonany zostanie wspaniały program, udział biorą wszyscy artyści obojga płci, ponadto wielka sensacja, po raz pierwszy wystąpi fenomenalny osioł Pinokio zwany „Gwiazdą tańca”, teatr będzie oświetlony a giorno . W centrum afisza znajduje się rysunek szarego osła z ogonem obwiązanym kolorowymi wstążkami. Wokół tułowia ma założony szeroki pas z żółtym wzorem. Do grzywy ma przyczepione czerwone pompony.

Jak sobie możecie wyobrazić, tego wieczoru na godzinę przed przedstawieniem cyrk był już przepełniony. [...]

Przemówienie dyrektora przyjęte zostało wielkimi wybuchami śmiechu i wielkimi oklaskami, ale oklaski wzmogły się i przeszły w istny huragan, kiedy na arenie cyrku ukazał się osiołek Pinokio, wystrojony jak na paradę. Miał nowiutką uzdeczkę ze świecącej skóry z mosiężnymi sprzączkami i okuciami, a za uszami dwie białe kamelie. Grzywa jego podzielona była na małe loczki, wiązane czerwonymi, jedwabnymi wstążkami i kutasami; przepasany był wpół szerokim, złotosrebrnym pasem, a cały ogon miał zapleciony amarantowymi i niebieskimi aksamitkami. Słowem, osiołek po prostu do zakochania.

Przedstawiając go publiczności dyrektor dodał:

„Czcigodni słuchacze! Nie będę was okłamywał, opowiadając o wielkich trudnościach, jakie musiałem pokonać, aby zrozumieć i ujarzmić tego ssaka, gdy pasał się swobodnie na górach i szerokich równinach gorących stref. Zauważcie, proszę, jaka dzikość błyszczy w jego oczach, toteż zważywszy, że wszystkie środki przyzwyczajenia go do sposobu życia przyzwoitych czworonogów okazały się płonne, musiałem często uciekać się do przekonywającej mowy bicza. Ale cała moja uprzedzająca grzeczność, zamiast obłaskawić go, wpłynęła jeszcze bardziej ujemnie na jego usposobienie. Niemniej, kierując się systemem Gailesa, znalazłem w jego czaszce małą narośl kartagińską, którą Fakultet Medyczny w Paryżu rozpoznał jako odżywczą cebulkę włosów i tańca doryckiego. I dlatego chciałem wyćwiczyć go w tańcu, a także w skokach przez kółka i obręcze zalepione papierem. Podziwiajcie go, a potem wydajcie sąd! Zanim jednakże pożegnam się z wami, pozwólcie, szanowni państwo, że was zaproszę na dzienne przedstawienie jutro wieczorem, ale gdyby, dajmy na to, deszczowa pogoda zapowiadała ulewę, wówczas, zamiast jutro wieczorem, przedstawienie odbędzie się pojutrze o jedenastej, przed południem tegoż popołudnia”.

Dyrektor złożył drugi głęboki ukłon, po czym zwrócił się do Pinokia i rzekł: 

— Dalejże, Pinokio! Zanim przystąpisz do popisywania się swoimi sztukami, ukłoń się szanownej publiczności, paniom, panom i młodzieży!

Pinokio posłusznie zgiął oba przednie kolana do samej ziemi i pozostał na klęczkach aż do chwili, kiedy dyrektor, trzaskając biczem, zawołał:

— Stępa!

A wtedy osiołek zerwał się na cztery nogi i zaczął okrążać arenę, idąc stępa.

Po chwili dyrektor krzyknął: 

— Kłusem!... — a Pinokio, posłuszny komendzie, zmienił stępa na kłus.

— Galopem! — i Pinokio puścił się galopem.

— Cwałem! — i Pinokio zaczai wyścig cwałem.

A kiedy tak galopował jak koń berberyjski, dyrektor podniósł rękę i wypalił z pistoletu. Na ten strzał osiołek, udając, że jest ranny, upadł na arenę, jak gdyby naprawdę konał. [...]

— Dalejże, Pinokio! Pokaż szanownym państwu, z jakim wdziękiem umiesz skakać przez kółka.

Pinokio próbował dwa czy trzy razy, ale stanąwszy przed kółkiem nie przeskakiwał go, tylko wygodnie przechodził dołem. Nareszcie wziął rozmach i przeskoczył, ale na nieszczęście tylne nogi zaplątały mu się w kółko i runął na ziemię jak długi. Kiedy się podniósł, był kulawy i z wielkim trudem zdołał powrócić do stajni.

unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Carlo Collodi, Pinokio, tłum. Patrycja Jabłońska, Kraków 2014.