Wprowadzenie

Nawet, jeśli nie gramy na instrumentach, tak czy inaczej rodzimy się z jednym z nich. Umiejętność śpiewu i wydobywania głosu to nasz pierwszy instrument.

Prezentowany materiał zawiera wiele ciekawych treści, które z pewnością sprawią, że chęć sięgnięcia po kolejny instrument i próba zagrania na nim chociaż kilku dźwięków stanie się bliższa.

„Czar dźwięków”, który towarzyszy nam codziennie może nie łapie nas od razu za serce. Ale przychodzi taka chwila - może nią być koncert lub spotkanie z wybitnym muzykiem - która zaczaruje nas i dokona zmiany w podejściu do muzyki instrumentalnej.

Zasób wiedzy w kolejnych rozdziałach dotyczyć będzie prezentacji gry i pokazu artykulacjiArtykulacjaartykulacji na wielu instrumentach. W filmach zobaczycie nie tylko skład i brzmienie orkiestry symfonicznej, ale również ciekawe interpretacje znanych utworów muzycznych oraz sprawdzimy, ile muzyka ma wspólnego z innymi dziedzinami nauki.

W lekcji znajdują się również dwie gry edukacyjne i pomocne ilustracje interaktywne. Finalną częścią jest audiobook [czytaj: audiobuk] o instrumentach strunowych świata, którego ideą jest podróżowanie w czasie i w przestrzeni w poszukiwaniu najróżniejszych brzmień.

Jak grać, by grać dobrze? Rodzaje artykulacji na różnych instrumentach

Gra na instrumentach jest obok śpiewu główną formą kontaktu dzieci i młodzieży z muzyką. Każdy instrument zbudowany jest z innych materiałów, inaczej będziemy go trzymać podczas gry, w różniący się sposób wydobywamy na każdym dźwięki. Skrzypce i rodzina fletów zagra wspólnie mini‑koncert, ale ich pokrewieństwo jest dość dalekie, by nie powiedzieć, że prawie żadne. Tymczasem obój, klarnet z fagotem nawet blisko siebie razem „siedzą” w orkiestrze i dotrzymują sobie towarzystwa podczas koncertowych wykonań. I tym razem nie jest to przypadkowe zestawienie, gdyż należą do jednej rodziny instrumentów dętych drewnianych.

Jednak, by pojąć tak obszerną wiedzę, zapamiętać i dostrzec różnicę nie tylko w brzmieniu, ale i w budowie instrumentów, warto przyjrzeć się pierwszemu z prezentowanych filmów. W nim zostanie zademonstrowany sposób gry i różne rodzaje artykulacji na wielu instrumentach występujących w orkiestrze symfonicznej, to jest na:

• skrzypcach,

• wiolonczeli,

• kontrabasie,

• instrumentach dętych (drewnianych i blaszanych) oraz klawiszowych.

R1ZpAO5rQkZSb

Grafika przedstawia na białym tle ustawione obok siebie instrumenty takie jak skrzypce, kilka gitar, trąbkę, flet oraz keyboard. Dostrzec można także smyczek od skrzypiec, czarny, duży głośnik, a także tak zwany pulpit, który służy do trzymania nut.

Gra edukacyjna

Gra edukacyjna „Kolekcjoner instrumentów” – to kolejna zabawa, polegająca na zbieraniu instrumentów. Aby je zdobyć, trzeba wykazać się wiedzą na ich temat: czasami je rozpoznać po nazwie albo zapamiętać, jak brzmią przedstawione instrumenty. Celem gry jest zebranie wszystkich instrumentów. Miłej zabawy!

Alternatywa aplikacji on‑line

Poniżej przedstawiono alternatywę aplikacji.

Kolekcjoner instrumentów51080Brawo! Udało ci się zaliczyć quizy.Niestety, nie zaliczyłeś quizów. Spróbuj ponownie.

Test

Kolekcjoner instrumentów

Liczba pytań:

5

Limit czasu:

10 min

Pozostało prób:

1/1

Twój ostatni wynik:

-

Uruchom

Kolekcjoner instrumentów

Pytanie 1/5

Pozostało czasu 0:00

Twój ostatni wynik -

Do jakiej grupy instrumentów należy bęben?

Jaki instrument wykonuje linię melodyczną w utworze?

Batuta to atrybut:

Wskaż, który instrument nazywano w Polsce multankami?

Zaznacz, które z instrumentów siedzą obok altówek w dzisiejszej orkiestrze symfonicznej.

Sprawdź

Poprzednie

Dalej

R1EW0ixZY4gqu

Gra edukacyjna składa się z dwóch rund. Runda pierwsza zawiera quiz, który składa się 25 pytań. Ta seria pytań sprawdza wiedzę z zakresu grup instrumentów. Rozwiązanie quizu pozwala na skompletowanie układanki. Runda druga dotyczy budowy instrumentów oraz ich historii. Zawiera 12 pytań. Po każdej odpowiedzi odblokuje się jeden losowy instrument. Celem tej rundy jest zebranie wszystkich instrumentów. Po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie pytania użytkownik przechodzi do podsumowania zadań, w którym może sprawdzić swój wynik oraz dowiedzieć się czy gra została zaliczona.

Gra edukacyjna składa się z dwóch rund. Runda pierwsza zawiera quiz, który składa się 25 pytań. Ta seria pytań sprawdza wiedzę z zakresu grup instrumentów. Rozwiązanie quizu pozwala na skompletowanie układanki. Runda druga dotyczy budowy instrumentów oraz ich historii. Zawiera 12 pytań. Po każdej odpowiedzi odblokuje się jeden losowy instrument. Celem tej rundy jest zebranie wszystkich instrumentów. Po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie pytania użytkownik przechodzi do podsumowania zadań, w którym może sprawdzić swój wynik oraz dowiedzieć się czy gra została zaliczona.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DWbVzRdW1

RUREAvy74UQly

Ćwiczenie 1

Do jakiej grupy instrumentów dętych należą obój, klarnet oraz fagot? Możliwe odpowiedzi: 1. Instrumenty dęte drewniane, 2. Instrumenty dęte blaszane, 3. Instrumenty dęte klawiszowe

R1JNVnpD4foTP

Ćwiczenie 2

Uzupełnij poniższe zdanie. Skrzypce to instrument strunowy, Tu uzupełnij. Jest to Tu uzupełnij instrument z tej grupy. Dźwięki wydobywają się za pomocą Tu uzupełnij smyczkiem o Tu uzupełnij, których są Tu uzupełnij.

Uzupełnij poniższe zdanie. Skrzypce to instrument strunowy, Tu uzupełnij. Jest to Tu uzupełnij instrument z tej grupy. Dźwięki wydobywają się za pomocą Tu uzupełnij smyczkiem o Tu uzupełnij, których są Tu uzupełnij.

RaRSm7ZmtRndq

Ćwiczenie 3

Zaznacz zdania zgodne z prawdą. Możliwe odpowiedzi: 1. Najbardziej podstawową artykulacją na skrzypcach jest legato., 2. Spiccato powstaje przy skróceniu artykulacji., 3. Pizzicato powstaje przy braku użycia smyczka do wydobywania dźwięku., 4. Détaché to technika szarpania palcem.

RbUhyJRHigqQg

Ćwiczenie 4

Uzupełnij poniższy tekst podanymi wyrazami. Flet zbudowany jest z 1. trzech, 2. korpus, 3. główka, 4. stopa części: część pierwsza nazywa się 1. trzech, 2. korpus, 3. główka, 4. stopa, część środkowa nazywa się 1. trzech, 2. korpus, 3. główka, 4. stopa, a ostatnia część nazywa się 1. trzech, 2. korpus, 3. główka, 4. stopa.

Uzupełnij poniższy tekst podanymi wyrazami. Flet zbudowany jest z 1. trzech, 2. korpus, 3. główka, 4. stopa części: część pierwsza nazywa się 1. trzech, 2. korpus, 3. główka, 4. stopa, część środkowa nazywa się 1. trzech, 2. korpus, 3. główka, 4. stopa, a ostatnia część nazywa się 1. trzech, 2. korpus, 3. główka, 4. stopa.

R1bBz6o2W6Ybx

Ćwiczenie 5

Odpowiedz na poniższe pytanie. Jak nazywała się jedna z kreskówek z lat siedemdziesiątych, osiemdziesiątych XX wieku, w której pojawiał się klarnet? Odpowiedź: Tu uzupełnij

Odpowiedz na poniższe pytanie. Jak nazywała się jedna z kreskówek z lat siedemdziesiątych, osiemdziesiątych XX wieku, w której pojawiał się klarnet? Odpowiedź: Tu uzupełnij

R137DIz8tUpRH

Ćwiczenie 6

Połącz w pary instrumenty z ich właściwymi opisami Harfa Możliwe odpowiedzi: 1. Szczyt popularności osiąnął/ęła w baroku., 2. Został/a opatentowany/a na początku XIX wieku, składa się z pudła rezonansowego, kolumny, strun, strunnicy i mechanizmu drobnych dźwigni., 3. Elementem napędzającym tego instrumentu są miechy., 4. Bartolomeo Cristofori był odpowiedzialny za pierwsze próby stworzenia tego instrumentu. Klawesyn Możliwe odpowiedzi: 1. Szczyt popularności osiąnął/ęła w baroku., 2. Został/a opatentowany/a na początku XIX wieku, składa się z pudła rezonansowego, kolumny, strun, strunnicy i mechanizmu drobnych dźwigni., 3. Elementem napędzającym tego instrumentu są miechy., 4. Bartolomeo Cristofori był odpowiedzialny za pierwsze próby stworzenia tego instrumentu. Fortepian Możliwe odpowiedzi: 1. Szczyt popularności osiąnął/ęła w baroku., 2. Został/a opatentowany/a na początku XIX wieku, składa się z pudła rezonansowego, kolumny, strun, strunnicy i mechanizmu drobnych dźwigni., 3. Elementem napędzającym tego instrumentu są miechy., 4. Bartolomeo Cristofori był odpowiedzialny za pierwsze próby stworzenia tego instrumentu. Organy Możliwe odpowiedzi: 1. Szczyt popularności osiąnął/ęła w baroku., 2. Został/a opatentowany/a na początku XIX wieku, składa się z pudła rezonansowego, kolumny, strun, strunnicy i mechanizmu drobnych dźwigni., 3. Elementem napędzającym tego instrumentu są miechy., 4. Bartolomeo Cristofori był odpowiedzialny za pierwsze próby stworzenia tego instrumentu.

Połącz w pary instrumenty z ich właściwymi opisami Harfa Możliwe odpowiedzi: 1. Szczyt popularności osiąnął/ęła w baroku., 2. Został/a opatentowany/a na początku XIX wieku, składa się z pudła rezonansowego, kolumny, strun, strunnicy i mechanizmu drobnych dźwigni., 3. Elementem napędzającym tego instrumentu są miechy., 4. Bartolomeo Cristofori był odpowiedzialny za pierwsze próby stworzenia tego instrumentu. Klawesyn Możliwe odpowiedzi: 1. Szczyt popularności osiąnął/ęła w baroku., 2. Został/a opatentowany/a na początku XIX wieku, składa się z pudła rezonansowego, kolumny, strun, strunnicy i mechanizmu drobnych dźwigni., 3. Elementem napędzającym tego instrumentu są miechy., 4. Bartolomeo Cristofori był odpowiedzialny za pierwsze próby stworzenia tego instrumentu. Fortepian Możliwe odpowiedzi: 1. Szczyt popularności osiąnął/ęła w baroku., 2. Został/a opatentowany/a na początku XIX wieku, składa się z pudła rezonansowego, kolumny, strun, strunnicy i mechanizmu drobnych dźwigni., 3. Elementem napędzającym tego instrumentu są miechy., 4. Bartolomeo Cristofori był odpowiedzialny za pierwsze próby stworzenia tego instrumentu. Organy Możliwe odpowiedzi: 1. Szczyt popularności osiąnął/ęła w baroku., 2. Został/a opatentowany/a na początku XIX wieku, składa się z pudła rezonansowego, kolumny, strun, strunnicy i mechanizmu drobnych dźwigni., 3. Elementem napędzającym tego instrumentu są miechy., 4. Bartolomeo Cristofori był odpowiedzialny za pierwsze próby stworzenia tego instrumentu.

Symfonia dźwięków na kinowym ekranie?

Wszyscy lubimy przeżyć emocje, które towarzyszą nam podczas filmowej projekcji w kinie czy na monitorze lub telewizyjnym ekranie. Dlatego też muzyka filmowaMuzyka filmowamuzyka filmowa – bez której nie można sobie już wyobrazić żadnej prezentacji od dawna cieszy się dużym zainteresowaniem wśród słuchaczy. Rolą muzyki w filmie jest wzmocnienie emocji, spotęgowanie nastroju i podkreślenie samej fabuły.

Dość powszechnie znanym gatunkiem, którego rolę głównego bohatera gra muzyka jest musicalMusicalmusical [czytaj: mjuzikal]. Ale nie jest to pełny obraz tego zagadnienia. Nazwiska wybitnych twórców kina takich jak na przykład: Hans Zimmer [czytaj: hans cimer], Ennio Morricone [czytaj: enio morikone], John Williams [czytaj: dżon łiljams] do tego Krzesimir Dębski, Wojciech Kilar czy A. P. Kaczmarek (Jan Andrzej Paweł Kaczmarek) to „nazwiska‑klucze”, otwierające nam świat wielkich produkcji. W tym miejscu chociaż dla przypomnienia warto wymienić niezapomniane ścieżki dźwiękowe obsypane licznymi nagrodami do takich filmów, jak: Star Wars [czytaj: star łors], Jurassic Park [czytaj: dżurasik park], Król Lew, Harry Potter [czytaj: hary poter], Batman, Piraci z Karaibów, Niesamowity Spider‑Man [czytaj: niesamowity spajder men], czy Ant‑Man [czytaj: ent men].

Kolejny film edukacyjny będzie spojrzeniem z nieco z innej perspektywy na problem muzyki filmowej. Tutaj bowiem zobaczycie moment uchwycenia muzyki filmowej od strony instrumentalisty w orkiestrze. Warto przyjrzeć się, która trąbka lub flet tudzież akompaniament harfy jest „odpowiedzialny” za tak zwane leitmotiv’yLeitmotivleitmotiv’y [czytaj: lajtmotiwy], czyli prowadzenie głównych melodii. Co budzi w nas takie emocje, co sprawia, że zamieramy na chwilę lub mamy „gęsią skórkę”? Co wtedy czuje i jak zapamiętuje to muzyk siedzący przed pulpitemPulpitpulpitem? A w jaki sposób odbiera to widz siedzący w wygodnym fotelu?

„Bajkowe” życie instrumentów sztabkowych

R1b9jCL57w7PO

Na zdjęciu wykonanym w pochmurny dzień, w lesie znajduje się instalacja artystyczna, zrobiona z elementów drewnianych. Zbudowana jest z dwóch kołków na których u góry znajduje się niewielki skośny daszek. Pośrodku jest napis „grające drzewo”, a pod nim ilustracje kilku drzew wraz z opisami. Pod tabliczką zwisają fragmenty drewna, a po lewej stronie przywiązany jest drewniany młotek, dzięki któremu uderzając w zawieszone kawałki drewna można usłyszeć jakie dźwięki każdy z nich z siebie wydobywa.

R6nAhjt7M3MdJ

Ilustracja interaktywna przedstawia dzwonki diatoniczne oraz chromatyczne. Z prawej strony znajduje się panel boczny z zagadnieniami: dzwonki diatoniczne i dzwonki chromatyczne. Po kliknięciu na panelu na dzwonki diatoniczne pojawia się: hasło o instrumencie oraz listą 15 dźwięków. Po kliknięciu na hasło o instrumencie, na grafice podświetlają na kolorowo dzwonki diatoniczne, a dzwonki chromatyczne są wyszarzone. Po kliknięciu w trzy kropki wyświetla się informacja dodatkowa o treści: Dzwonki diatoniczne mają bardzo prostą konstrukcję – zbudowane są z metalowych sztabek lub płytek, osadzonych na drewnianej ramie. Zaliczamy je do grona instrumentów perkusyjnych, ponieważ żeby wydobyć z nich dźwięk, należy uderzyć pałeczką (najczęściej plastikową, drewnianą lub filcową) o wybraną sztabkę, nastrojoną do danego dźwięku. Dzwonki diatoniczne mogą mieć różne skale i różnią się ilością sztabek, a tym samym dźwięków; najbardziej podstawowe z instrumentów składają się z ośmiu płytek, które kolejno tworzą poszczególne dźwięki gamy C‑dur. Dzwonki diatoniczne używane są przede wszystkim w edukacji muzycznej dla dzieci.Poniżej znajduje się lista 15 dźwięków, kolejno są to: G (sol), A (la), H (si), C (do), D (re), E (mi), F (fa), G (sol), A (la), H (si), C (do), D (re), E (mi), F (fa), G (sol). Po kliknięciu na nazwę dźwięku, podświetla się on na kolorowo, a po kliknięciu na trzy kropki znajdujące się przy nazwie dźwięku można odsłuchać, jak brzmi ten dźwięk.Po kliknięciu na panelu na dzwonki chromatyczne pojawia się: hasło o instrumencie oraz listą 27 dźwięków. Po kliknięciu na hasło o instrumencie, na grafice podświetlają dzwonki chromatyczne, a dzwonki diatoniczne są wyszarzone. Po kliknięciu w trzy kropki wyświetla się informacja dodatkowa o treści: Dzwonki chromatyczne mają prostą konstrukcję, jednak różnią się nieco od diatonicznych. Również w przypadku tego instrumentu najważniejszą częścią są metalowe płytki lub sztabki osadzone na drewnianej ramie, jednak przy dzwonkach chromatycznych są one rozłożone w dwóch rzędach, imitując tym samym układ klawiszy na fortepianie. Tak, jak z dzwonkami diatonicznymi, dzwonki chromatyczne zaliczamy do grona instrumentów perkusyjnych, a dźwięk wydobywa się za pomocą uderzeń pałeczką o sztabkę. Dzwonki chromatyczne zazwyczaj mają skalę przynajmniej jednej oktawy, czyli składają się z co najmniej trzynastu płytek. Do standardowych dźwięków gamy C‑dur, które są takie same, jak w przypadku dzwonków diatonicznych, dodany jest drugi rząd płytek – nastrojonych do nut cis/des, dis/es, fis/ges, gis/as, oraz ais/b. Dzwonki chromatyczne używane są przede wszystkim w edukacji muzycznej dla dzieci.Poniżej znajduje się lista 27 dźwięków, kolejno są to: G, Gis (as), A, Ais (b), H, C, Cis (des), D, Dis (es), E, F, Fis (ges), G, Gis (as), A, Ais (b), H, C, Cis (des), D, Dis (es), E, F, Fis (ges), G, Gis (as), A. Dźwięki gamy C‑dur znajdują się na instrumencie w dolnym rzędzie i mają biały kolor. Inne dźwięki znajdują się w górnym rzędzie i mają czarny kolor. Po kliknięciu na trzy kropki znajdujące się przy nazwie dźwięku można odsłuchać, jak brzmi ten dźwięk.

Ilustracja interaktywna przedstawia dzwonki diatoniczne oraz chromatyczne. Z prawej strony znajduje się panel boczny z zagadnieniami: dzwonki diatoniczne i dzwonki chromatyczne. Po kliknięciu na panelu na dzwonki diatoniczne pojawia się: hasło o instrumencie oraz listą 15 dźwięków. Po kliknięciu na hasło o instrumencie, na grafice podświetlają na kolorowo dzwonki diatoniczne, a dzwonki chromatyczne są wyszarzone. Po kliknięciu w trzy kropki wyświetla się informacja dodatkowa o treści: Dzwonki diatoniczne mają bardzo prostą konstrukcję – zbudowane są z metalowych sztabek lub płytek, osadzonych na drewnianej ramie. Zaliczamy je do grona instrumentów perkusyjnych, ponieważ żeby wydobyć z nich dźwięk, należy uderzyć pałeczką (najczęściej plastikową, drewnianą lub filcową) o wybraną sztabkę, nastrojoną do danego dźwięku. Dzwonki diatoniczne mogą mieć różne skale i różnią się ilością sztabek, a tym samym dźwięków; najbardziej podstawowe z instrumentów składają się z ośmiu płytek, które kolejno tworzą poszczególne dźwięki gamy C‑dur. Dzwonki diatoniczne używane są przede wszystkim w edukacji muzycznej dla dzieci.Poniżej znajduje się lista 15 dźwięków, kolejno są to: G (sol), A (la), H (si), C (do), D (re), E (mi), F (fa), G (sol), A (la), H (si), C (do), D (re), E (mi), F (fa), G (sol). Po kliknięciu na nazwę dźwięku, podświetla się on na kolorowo, a po kliknięciu na trzy kropki znajdujące się przy nazwie dźwięku można odsłuchać, jak brzmi ten dźwięk.Po kliknięciu na panelu na dzwonki chromatyczne pojawia się: hasło o instrumencie oraz listą 27 dźwięków. Po kliknięciu na hasło o instrumencie, na grafice podświetlają dzwonki chromatyczne, a dzwonki diatoniczne są wyszarzone. Po kliknięciu w trzy kropki wyświetla się informacja dodatkowa o treści: Dzwonki chromatyczne mają prostą konstrukcję, jednak różnią się nieco od diatonicznych. Również w przypadku tego instrumentu najważniejszą częścią są metalowe płytki lub sztabki osadzone na drewnianej ramie, jednak przy dzwonkach chromatycznych są one rozłożone w dwóch rzędach, imitując tym samym układ klawiszy na fortepianie. Tak, jak z dzwonkami diatonicznymi, dzwonki chromatyczne zaliczamy do grona instrumentów perkusyjnych, a dźwięk wydobywa się za pomocą uderzeń pałeczką o sztabkę. Dzwonki chromatyczne zazwyczaj mają skalę przynajmniej jednej oktawy, czyli składają się z co najmniej trzynastu płytek. Do standardowych dźwięków gamy C‑dur, które są takie same, jak w przypadku dzwonków diatonicznych, dodany jest drugi rząd płytek – nastrojonych do nut cis/des, dis/es, fis/ges, gis/as, oraz ais/b. Dzwonki chromatyczne używane są przede wszystkim w edukacji muzycznej dla dzieci.Poniżej znajduje się lista 27 dźwięków, kolejno są to: G, Gis (as), A, Ais (b), H, C, Cis (des), D, Dis (es), E, F, Fis (ges), G, Gis (as), A, Ais (b), H, C, Cis (des), D, Dis (es), E, F, Fis (ges), G, Gis (as), A. Dźwięki gamy C‑dur znajdują się na instrumencie w dolnym rzędzie i mają biały kolor. Inne dźwięki znajdują się w górnym rzędzie i mają czarny kolor. Po kliknięciu na trzy kropki znajdujące się przy nazwie dźwięku można odsłuchać, jak brzmi ten dźwięk.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DWbVzRdW1

W samej nazwie „perkusja” z łacińskiego słowa percussio [czytaj: perkusjo], które oznacza „uderzenie”, zawarta jest istota sprawy, czyli sposób wydobywania dźwięku. Głównym podziałem rodziny instrumentów perkusyjnych jest fakt, że można określić wysokość wydawanego dźwięku lub też nie. Wśród najpopularniejszych instrumentów perkusyjnych o określonej wysokości dźwięków zaliczanych do grona perkusyjnych sztabkowych znajdziemy:

• marimbę,

• ksylofon,

• wibrafon,

• dzwonki diatoniczneDzwonki diatonicznedzwonki diatoniczne,

• dzwonki chromatyczneDzwonki chromatycznedzwonki chromatyczne.

Nieprzypadkowo znalazły się wyróżnione w tej części lekcji, bowiem ich barwa dźwięku wykorzystywana jest dość często w utworach z repertuaru rozrywkowego, melodiach z gier lub bajek.

Marimba to instrument podobny do ksylofonu, ale ma szersze i cieńsze niż ksylofon drewniane sztabki oraz niższy rejestr gry. Brzmienie marimby w przeciwieństwie do ksylofonu jest miękkie i bogate w tony harmoniczne.

Dzwonki są również zbliżone do budowy małego ksylofonu. Ale w przeciwieństwie do niego są wykonane ze stalowych sztabek. Są dwie najpopularniejsze odmiany dzwonków:

• diatoniczne – na tonach jednej skali (zazwyczaj gamy C‑dur) i nie mają możliwości podwyższania i obniżania tonów;

• chromatyczne – podobne do układu dźwięków na klawiaturze fortepianu.

Instrument ten wydaje dźwięki wysokie i o jasnej barwie, wykorzystywane niemal we wszystkich rodzajach muzyki, od hip hopu po jazz [czytaj: dżez].

Bardziej skomplikowaną odmianą dzwonków jest wibrafon. To dość sporych rozmiarów konstrukcja oparta na solidnym stojaku, składająca się z metalowych (najczęściej aluminiowych) płytek, ułożonych w dwóch rzędach. Uderza się w nie jedną, dwiema lub czterema (po dwie w każdej ręce) pałeczkami o główkach obciągniętych filcem, gumą lub włóczką. Pod każdą płytką zawieszona jest rura rezonatoraRezonatoryrezonatora (jak w ksylofonie). Przy jej górnym końcu umocowane jest „skrzydełko”, wprowadzane w ruch obrotowy za pomocą małego silniczka elektrycznego. Dzięki temu powstają charakterystyczne, wibrujące dźwięki, od których wzięła się nazwa instrumentu.

Ksylofon do orkiestry trafił po raz pierwszy w XIX wieku, wcześniej był używany przede wszystkim jako instrument ludowy. Jego nazwa pochodzi z greki i oznacza „dźwięk drzewa”.

Sztabki wykorzystane w instrumencie wykonane są z twardego drewna o różnej długości i ułożone kolejno na metalowej ramie od najdłuższych do najkrótszych, albo też w dwóch rzędach, na kształt klawiatury fortepianu. Większość ksylofonów posiada jeszcze poniżej każdej sztabki specjalne rezonatoryRezonatoryrezonatory, które wzmacniają głośność dźwięku. Sztabki robi się zwykle z drewna różanego lub palisandrowego. Uderzanie ich za pomocą twardych młoteczków powoduje wydobycie bardzo krótkiego dźwięku o charakterystycznej, łatwej do rozpoznania barwie.

Flet (nie taki prosty)

Pojawia się w naszym życiu zazwyczaj w początkowych klasach szkoły podstawowej. Gra na flecie prostym solowo i zespołowo dodaje kolorytu lekcji muzyki. Jednak kiedy przyjrzymy się bliżej temu instrumentowi okaże się, jak bogatą historię i jak wielką różnorodność nam przedstawia. Należy do instrumentów dętych drewnianych i występuje w klasycznej wersji jako pusta cienka rurka z otworami (lub klapami). Po raz kolejny rodzina fletów zespoli się z naszym głosem chociażby przy podziale na flet sopranowy, altowy, tenorowy czy basowy. Nazwy te dopasowane są do skali wydobywanych dźwięków.

R1CNschd3lsL6

Na wykonanym zdjęciu z góry, zaprezentowane zostały dwa instrumenty, jakimi są flety proste. Jeden z nich jest dużych rozmiarów, natomiast drugi jest o wiele mniejszy. Oba flety są wykonane w przewadze koloru brązowego, a ich ustniki i nieliczne fragmenty są w beżowym kolorze.

Współczesne flety występują zarówno w wersji plastikowego jak i wykonanego z drewna instrumentu. Kolorystyka ich brzmienia różni się w zależności od wielkości, materiału oraz stopnia zaawansowania gry muzyka na tym instrumencie.

Kolejny materiał filmowy przybliży nam szerokie możliwości wykonawcze oraz mistrzowskie nagrania wykonane na flecie.

Fortepian, a fizyka – zbieg okoliczności czy nieodłączni towarzysze?

12000 części w tym 100 to ruchome, 220 - 230 strun, każdy dźwięk z orkiestry jest możliwy do wykonania na fortepianie, a łączne napięcie strun w tym instrumencie to od 15 ton w fortepianach gabinetowych po 30 ton w koncertowych egzemplarzach.

Ufff… do tego przydałaby się powtórka z wiersza o „Lokomotywie” Juliana Tuwima, w której fortepian również odgrywa istotna rolę.

RDOpnRFJEFzPA

Grafika przedstawia fragment fortepianu. W górnej części ilustracji umieszczono następujący tekst: „Środek klawiatury fortepianu znajduje się pomiędzy dźwiękiem e1 a f1 w oktawie razkreślnej”. Większe klawisze są wykonane w kolorze białym, jedynie dwa z nich, czyli E i F, są zaznaczone na beżowy kolor, a mniejsze klawisze są czarne. Na kilku z białych klawiszy pojawiły się litery, zaczynając od lewej strony są to: C, D, E, F, G, A.

R11nljbJwnbte

Na grafice przedstawione zostały drgania struny. Na białym tle narysowane są trzy schematy, jeden pod drugim. Na pierwszym od góry narysowana została poziomo czarna kreska na której obu końcach znalazły się duże czarne kropki. Zarówno nad, jak i pod czarną kreską znalazły się lekko wygięte, w symetryczny sposób niebieskie kreski. Nad pierwszym schematem umieszczono tekst: lambda podzielić na dwa. Na drugim schemacie również jest pozioma, czarna kreska na której obu końcach znalazły się duże czarne kropki, jednakże tutaj pośrodku jest jeszcze jedna, trzecia kropka, a między nimi przeplatają się w symetryczny sposób niebieskie kreski. Ostatni schemat wygląda bardzo podobnie, ale zamiast dwóch, czy trzech kropek, jest ich cztery. Tutaj także przeplatają się niebieskie kreski. Kropka została podpisana nazwą „węzeł”, a przestrzeń pomiędzy niebieskimi kreskami nazwana jest „strzałką”. Pod ostatnim schematem znajduje się słowo: harmoniczne.

Na powyższej ilustracji przedstawiono schemat drgania struny. Każdy z dźwięków zagranych na instrumencie to tak zwany dźwięk złożony, który składa się z dźwięków prostych, nazywanych też alikwotami lub tonami podstawowymi.

Na samej górze, na pierwszym obrazku widać uderzoną strunę. Wyobraźmy sobie pustą strunę gitary, która zostaje nastrojona do dźwięku C. Dźwięk C jest podstawowym dźwiękiem w tym układzie. Kiedy struna drga, słychać kilkanaście alikwotów (czyli wspomnianych dźwięków prostych), które współbrzmiąc razem tworzą dźwięk podstawowy, czyli C. Można wyodrębnić każdy z alikwotów, nazywanych też składowymi harmonicznymi (bo wchodzą w skład dźwięku podstawowego), dzieląc strunę na poszczególne fragmenty. Jeśli strunę podzielimy na równe dwie części, uzyskamy dźwięk c oktawę wyższy od dźwięku podstawowego (taki podział jest przedstawiony na drugim obrazku). Dzieląc strunę na trzy części (jak na obrazku trzecim), otrzymamy dźwięk g, który jest wyższy o kwintę czystą od dźwięku poprzedniego. Dalszy podział struny pozwoli na odkrycie kolejnych dźwięków składowych: c, e, g oraz innych. Takich dźwięków jest kilkanaście.

Na trzecim z obrazków przedstawiono węzeł oraz strzałkę. Każda fala ma swoją amplitudę, czyli maksymalne wychylenie z równowagi. Węzeł fali to miejsce zerowej amplitudy (czyli na strunie gitarowej może to być miejsce dociśnięcia palcem na progu, na mostku albo na siodełku gryfu); w tym miejscu fala (a więc w tym przypadku struna) nie drga. Strzałka to przeciwieństwo węzła – jest to miejsce maksymalnej amplitudy (czyli w przypadku zagrania pustej struny na gitarze, byłaby to przestrzeń nad dwunastym progiem).

RODJKPqPyLS8o

Grafika przedstawia wzór częstotliwości harmonicznej, wykonanej na białym tle, czarnymi pogrubionymi literami, liczbami oraz znakami. Wzór brzmi następująco: f z literą n w indeksie dolnym równa się n razy f z cyfrą 0 w indeksie dolnym (n=1,2,3,4…).

Powyższy wzór to wzór częstotliwości harmonicznej. Częstotliwość n obliczyć można, mnożąc liczbę n (która jest liczbą naturalną) przez częstotliwość dźwięku podstawowego (składowego). Dla przykładu, dźwięk a1 (czyli a w oktawie razkreślnej) ma częstotliwość 440Hz. Jeśli chcemy policzyć częstotliwość tzw. drugiej składowej harmonicznej, czyli pierwszego z dźwięków prostych w szeregu alikwotów, to należałoby pomnożyć częstotliwość dźwięku podstawowego/składowego (czyli 440Hz) razy dwa (bo liczymy drugą składową harmoniczną). Dzięki temu wiemy, że druga składowa harmoniczna ma częstotliwość 880Hz, co odpowiada dźwiękowi a o oktawę wyższemu od podstawowego (składowego), a więc jest to dźwięk a2 (a w oktawie dwukreślnej). Aby policzyć częstotliwość kolejnego dźwięku, czyli trzeciego, należałoby dźwięk podstawowy pomnożyć razy trzy; dałoby to częstotliwość 1320Hz, a więc e3 (e w oktawie trzykreślnej).

Nie tylko przy fortepianie można opowiadać o fizyce. W każdym instrumencie bowiem drzemią siły tego przedmiotu, które odpowiednio nazwane stanowią osobny dział nauki. Dla spragnionych uzupełnienia wiedzy połączenia muzyki z przedmiotem fizyką odsyłam do ciekawego artykułu stroicieli instrumentów, którzy na co dzień zmagają się z pięknem dźwięku tego instrumentu i sztuką poszukiwania perfekcyjnego brzmienia. (Fizyka drgań strun i wpływ budowy fortepianu na powszechną akceptację stroju równomiernie temperowanego na stronie stroiciele.pl)

Mistrz fortepianu i kompan poeta

Przy fortepianie nie można pominąć postaci symbolicznej zjednanej z tym instrumentem dla polskiej historii muzyki. To urodzony w Żelazowej Woli w dniu 1 marca lub – jak w metryce chrztu podano 22 lutego 1810 roku wybitny polski pianista i kompozytor Fryderyk Chopin [czytaj: szopen].

R3ElbO3Uil3AA

Na zdjęciu wykonanym w słoneczny dzień, spomiędzy ogromnych, liściastych drzew, wyłania się dużych rozmiarów, szeroki dom jednopiętrowy, który wykonany został w białym kolorze, a jego dachówka umieszczona na skośnym dachu została wykonana w ciemnym kolorze. Do budynku prowadzi szeroki podjazd, a pośrodku niego rośnie niski żywopłot, przy którym ustawione zostały ledwo zauważalne ławki.

R1WgMtJrEadUC

Na zdjęciu przedstawiony został jednopoziomowy, zadbany dom w białym kolorze, ze skośnym dachem o ciemnej dachówce. Okna budynku posiadają w górnej części łuki, a niektóre są całe okrągłe. Plac przed domem wyłożony jest ciemną kostką brukową. Dookoła znajduje się wiele roślinności, na przykład trawa, niski żywopłot, czy też drzewa o szerokich koronach, które porastają intensywnie zielone liście.

RIJ9OPuKGYz8X

Ilustracja interaktywna przedstawia prawidłowe rozłożenie palców dłoni na klawiaturze fortepianu. Na ilustracji widoczne są szare grafiki; prawa i lewa dłoń z kolejno ponumerowanymi palcami: gdzie kciuk ma numer 1, a mały palec numer 5 oraz dwie klawiatury fortepianu. Z prawej strony znajduje się panel boczny z hasłami: ułożenie palców prawej dłoni na klawiaturze fortepianu oraz ułożenie palców lewej dłoni na klawiaturze fortepianu. Po kliknięciu w tekst ułożenie palców prawej dłoni na klawiaturze fortepianu, na grafice podświetla się prawa dłoń oraz 5 klawiszy na klawiaturze, na których zaznaczone są ślady palców, wskazujące na odpowiednie ich ułożenie. Palce ułożone są w taki sposób, że palec środkowy znajduje się najwyżej, a kolejne palce sąsiadujące ułożone są odpowiednio niżej, na sąsiadujących klawiszach. Po kliknięciu na tekst ułożenie palców lewej dłoni na klawiaturze fortepianu, na grafice podświetla się lewa dłoń oraz 5 klawiszy na klawiaturze, na których zaznaczone są ślady palców, wskazujące na odpowiednie ich ułożenie. Palce ułożone są w taki sposób, że palec środkowy znajduje się najwyżej, a kolejne palce sąsiadujące ułożone są odpowiednio niżej, na sąsiadujących klawiszach. Ponadto, w prawym, górnym rogu umieszczono czarny rysunek dłoni z kolejno ponumerowanymi palcami: gdzie kciuk ma numer 1, a mały palec numer 5, a nad nim umieszczono fragment klawiatury fortepianu. Ułożenie palców wskazuje na zagranie kciukiem dźwięku c1, palcem wskazującym dźwięku d1, palcem środkowym dźwięku e1, palcem serdecznym dźwięku f1 oraz małym palcem dźwięku g1. Nad klawiaturą fortepianu przedstawiono te dźwięki na pięciolinii.

Ilustracja interaktywna przedstawia prawidłowe rozłożenie palców dłoni na klawiaturze fortepianu. Na ilustracji widoczne są szare grafiki; prawa i lewa dłoń z kolejno ponumerowanymi palcami: gdzie kciuk ma numer 1, a mały palec numer 5 oraz dwie klawiatury fortepianu. Z prawej strony znajduje się panel boczny z hasłami: ułożenie palców prawej dłoni na klawiaturze fortepianu oraz ułożenie palców lewej dłoni na klawiaturze fortepianu. Po kliknięciu w tekst ułożenie palców prawej dłoni na klawiaturze fortepianu, na grafice podświetla się prawa dłoń oraz 5 klawiszy na klawiaturze, na których zaznaczone są ślady palców, wskazujące na odpowiednie ich ułożenie. Palce ułożone są w taki sposób, że palec środkowy znajduje się najwyżej, a kolejne palce sąsiadujące ułożone są odpowiednio niżej, na sąsiadujących klawiszach. Po kliknięciu na tekst ułożenie palców lewej dłoni na klawiaturze fortepianu, na grafice podświetla się lewa dłoń oraz 5 klawiszy na klawiaturze, na których zaznaczone są ślady palców, wskazujące na odpowiednie ich ułożenie. Palce ułożone są w taki sposób, że palec środkowy znajduje się najwyżej, a kolejne palce sąsiadujące ułożone są odpowiednio niżej, na sąsiadujących klawiszach. Ponadto, w prawym, górnym rogu umieszczono czarny rysunek dłoni z kolejno ponumerowanymi palcami: gdzie kciuk ma numer 1, a mały palec numer 5, a nad nim umieszczono fragment klawiatury fortepianu. Ułożenie palców wskazuje na zagranie kciukiem dźwięku c1, palcem wskazującym dźwięku d1, palcem środkowym dźwięku e1, palcem serdecznym dźwięku f1 oraz małym palcem dźwięku g1. Nad klawiaturą fortepianu przedstawiono te dźwięki na pięciolinii.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DWbVzRdW1

R1e33BQloZQvf

Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Wlazł kotek na płotek - film instruktażowy”.

Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Wlazł kotek na płotek - film instruktażowy”.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1e33BQloZQvf

Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Wlazł kotek na płotek - film instruktażowy”.

Duszniki Zdrój to nie jedyne miejsce, w którym pamięć o wielkim pianiście kultywowana jest aż do dzisiaj. Podkreślaniem walorów dźwiękowych i możliwości technicznych samego fortepianu są liczne konkursy pianistyczne organizowane na całym świecie. Do najważniejszych o międzynarodowej sławie należą m. in. takie jak: im. Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w Warszawie, im. Piotra Czajkowskiego w Moskwie, Królowej Elżbiety w Brukseli czy im. F. Liszta w Budapeszcie.

Jednym z niezapomnianych polskich zwycięzców XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] (2005) jest Rafał Blechacz, który prócz tego tytułu został w tym samym roku laureatem nagrody Paszport „Polityki” w kategorii „Muzyka poważna”.

R1Zes4ILa57OH

Na zdjęciu, na białym tle ściany zaprezentowane zostało urządzenie służące do podawania tempa utworów muzycznych. Przyrząd jest w kolorze czarnym, o kształcie zbliżonym do prostokąta, jednak patrząc od dołu do góry przedmiot zaczyna się zwężać. Są na nim napisane w złotym kolorze fachowe wskaźniki, a z samego przodu zamontowane jest wahadło, które kiwa się od lewej strony do prawej. Na tym cienkim fragmencie umieszczony został element, który można przesuwać od góry do dołu, tym samym przyspieszając bądź zwalniając jego ruch.

Uhonorowaniem twórczości Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] jest bardzo znany wiersz ostatniego z wielkich romantyków Cypriana Kamila Norwida zatytułowany Fortepian Szopena. W czasach kiedy ten instrument przeżywał największy rozkwit warto zapamiętać, jak sam Chopin [czytaj: szopen] odnosił się do fortepianu.

R1bQdQp8nDIdd

Na zdjęciu przedstawiony został skan jednej strony poematu Cypriana Kamila Norwida zatytułowanego „Fortepian Szopena” z 1933 roku. Słowa z kartki brzmią następująco: „Ten! Co Polskę głosił, od zenitu Wszechdoskonałości dziejów Wziętą, hymnem zachwytu – Polskę przemienionych kołodziejów, Ten sam – runął – na bruki z granitu! I oto, jak zacna myśl człowieka, Poterany jest gniewami ludzi, LUB JAK – OD WIEKA WIEKÓW – WSZYSKO< CO ZBUDZI ! I oto, jak ciało Orfeja, Tysiąc pasyj rozdziera go w części; A każda wyje :> nie ja! <… > nie ja! < zębami chrzęści… Lecz ty? Lecz ja? – uderzymy w sądne pienie, Nawołując :> CIESZ SIĘ, PÓŹNY WNUKU! JĘKŁY GŁUCHE KAMIENIE: IDEAŁ SIĘGNĄŁ BRUKU<”.

Zebraniem faktów na temat budowy fortepianu, sposobu powstawania dźwięku oraz jego możliwości wykonawczych będzie poniżej przedstawiony film. W jego treściach znajdziecie również inne ciekawostki łączące wątki przedmiotowe z treściami z fizyki.

Alternatywa aplikacji on‑line

Poniżej przedstawiono alternatywę aplikacji.

Czar instrumentów51080Brawo! Udało ci się zaliczyć quizy.Niestety, nie zaliczyłeś quizów. Spróbuj ponownie.

Test

Czar instrumentów

Liczba pytań:

5

Limit czasu:

10 min

Pozostało prób:

1/1

Twój ostatni wynik:

-

Uruchom

Czar instrumentów

Pytanie 1/5

Pozostało czasu 0:00

Twój ostatni wynik -

Zaznacz miejsce, w ktorym urodził się Fryderyk Chopin.

W którym wieku żył fryderyk Chopin?

Ile lat miał młody Fryderyk, gdy rozpoczął lekcje gry na fortepianie?

Co był oprzyczyną śmierci Fryderyka Chopna?

Dlaczego rok 2010 został nazwany „Rokiem Chopinowskim”?

Sprawdź

Poprzednie

Dalej

RTXk0nTP6kWdk

Gra edukacyjna zawiera dwie rundy. Pierwsza poświęcona jest życiu i twórczości Fryderyka Chopina. Runda druga skupia się na sprawdzeniu wiedzy z zakresu informacji o fortepianie. Każda kolejna runda ma wyższy stopień trudności. Aby zaliczyć grę, należy uzyskać 60 procent możliwych do zdobycia punktów. Runda pierwsza składa się z 5 zadań. Runda druga zawiera 11 pytań, po każdej odpowiedzi odblokowuje się jedna część fortepianu.

Gra edukacyjna zawiera dwie rundy. Pierwsza poświęcona jest życiu i twórczości Fryderyka Chopina. Runda druga skupia się na sprawdzeniu wiedzy z zakresu informacji o fortepianie. Każda kolejna runda ma wyższy stopień trudności. Aby zaliczyć grę, należy uzyskać 60 procent możliwych do zdobycia punktów. Runda pierwsza składa się z 5 zadań. Runda druga zawiera 11 pytań, po każdej odpowiedzi odblokowuje się jedna część fortepianu.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DWbVzRdW1

Polecenie 25

Odpowiedz na pytanie. Które z przedstawionych pytań sprawiło Ci najwięcej trudności, a która odpowiedź najbardziej Cię zaskoczyła? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

RI4QcICww57XK

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Wybierz dowolne pytanie i odpowiedź z gry edukacyjnej.

Pokaż odpowiedź

Największą trudność przysporzyło mi pytanie na temat... ponieważ ... . Najbardziej zaskoczyła mnie odpowiedź ... ponieważ ... .

Polecenie 26

Odpowiedz na pytanie. Wiedząc, że Fryderyk Chopin [czytaj: szopen] miał trzy siostry, wskaż imię tej, która po jego śmierci przywiozła do Polski jego serce? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

R6fe8Wtvb7zkz

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Pomyśl o słynnym kompozytorze Fryderyku Chopinie [czytaj: szopenie] i spróbuj zidentyfikować jego siostrę, która odegrała ważną rolę po jego śmierci, przewożąc jego serce do Polski.

Pokaż odpowiedź

Siostra Fryderyka Chopina, która po jego śmierci przywiozła do Polski jego serce, miała na imię Ludwika.

Polecenie 27

Odpowiedz na pytanie. Skąd się wzięła nazwa fortepian? Co oznaczają pojęcia forte i piano? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

R9oVb3ncH5etL

Uzupełnij.

Pokaż podpowiedź

Zastanów się, co mogą oznaczać włoskie słowa „forte” i „piano” w kontekście muzyki.

Pokaż odpowiedź

Nazwa „fortepian” pochodzi od dwóch włoskich słów: „forte”, co oznacza głośno, i „piano”, co oznacza cicho. Ta nazwa odnosi się do możliwości regulowania siły uderzenia klawiszy, co umożliwia graczowi kontrolowanie głośności dźwięku instrumentu.

Współczesne fortepiany potrafią… same grać bez siedzącego przy nim instrumentalisty! Tak zaawansowaną technologię posiada firma Yamaha [czytaj: jamaha] specjalizująca się od ponad 100 lat w budowie i ulepszaniu tych instrumentów. Disklavier ENSPIRE [czytaj: disklawir enspajer] pozwala się cieszyć muzyką dopasowaną do każdego nastroju. Wmontowana technologia i zaawansowany interfejs zapewnia dostęp do ponad 500 wbudowanych utworów i 6.000 nagrań, które z łatwością możną pobrać na stronach pl.yamaha.com.

Klasyczna, akustyczna czy elektryczna? Którą gitarę wybrać?

Takie pytanie zadaje sobie każdy poczatkujący gitarzysta, a tak naprawdę należy zadać je samemu sobie. Opinie internetowe nie zawsze sprzyjają naszym wyobrażeniom o samym instrumencie. Często myśląc o gitarze elektrycznej odpycha nas jej wysoka cena, dodatkowo trzeba do niej dokupić jeszcze wzmacniacz. Dochodzi do tego jeszcze technika gry mówiąca o tym, że bardziej na niej słychać potknięcia, nie można sobie na niej wyrobić opuszków, przez co kontakt z inną gitarą będzie bolesny i że nie jest to raczej instrument do przyśpiewek przy ognisku. Niestety nie sprawdza się ta teorii w przypadku prawdziwego „fascynata” gitary elektrycznej, który wie, że ONA jest stworzona, ponieważ taką muzykę czuje, takich ma idoli i nie chce się męczyć z nauką „tradycyjnego” stylu grania.

Zatem wybór gitary każdej jest raczej kwestią wyboru każdego indywidualnie zależną od wieku, talentu, zasobów finansowych i przede wszystkim motywacji- jak zresztą przy każdym innym instrumencie. Bez większego zastanowienia każdy jednak dostrzeże różnice pomiędzy gitarą elektryczną, klasycznym instrumentem, a gitarą akustyczną. Każda z posiada nieco inną skalę barw i brzmień i oferują bardzo szeroką gamę efektów do różnego rodzaju muzyki. Dla zupełnie początkujących ze względu na lżejsze brzmienie, brak dodatkowych akcesoriów i nabieranie poprawnych nawyków gry polecane są gitary klasyczne i akustyczne. Kilka dni nauki wymaga fakt zagrania prostego utworu co przynosi satysfakcję i zadowolenie. Brzmienie gitary klasycznej łatwo rozróżnić od akustycznej, gdyż ta pierwsza ma ciepłe, miękkie brzmienie co innego przy metalicznych dźwiękach w gitarze akustycznej. To odczucie przynoszą materiały, z których wykonane są zazwyczaj struny: metalowe w akustycznej i nylonowe w „klasyku”.

Rodzaje muzyki gitarowej i jej legendy

RiqCyB3yOM8Sf

Na zaprezentowanym, starym , czarno białym zdjęciu przedstawiony został czarnoskóry muzyk. Mężczyzna stoi na scenie na której pod ścianą znajduje się krzesło, walizki i gitara. Artysta ubrany jest w długie spodnie w pionowe paski, wzorzystą jasną koszulę o długich rękawach oraz ciemną kamizelkę. Podczas swojego występu muzyk gra na gitarze elektrycznej, a jej gryf przełożył sobie pod ugiętym kolanem.

Pod koniec lat 60 XX wieku (1976 r.) zostaje wydany album z jego muzyką The Jimi Hendrix Experience [czytaj: de dżimi hendriks eksperjens], który po latach zostanie uznany za najlepszy debiut i album rockowy. Sposób aranżowania i klarowność, pomijając niedościgłą technikę gry Hendrixa [czytaj: hendriksa] zostaje uznana wraz z całym towarzyszącym mu zespołem.

O swoim połączeniu z gitarą pisał tak:

Do dzisiaj jest idolem i uwielbieniem każdego gitarzysty. Z tej okazji na początku maja we Wrocławiu odbywa się doroczna impreza o nazwie „Gitarowy Rekord Guinnessa” [czytaj: ginesa], w której uczestniczą gitarzyści, którzy wspólnie wykonują utwór Jimiego Hendrixa [czytaj: dżimiego hendriksa] Hey Joe [czytaj: hej dżoł]. Pomysłodawcą imprezy, która zatacza coraz większe kręgi jest Leszek Cichoński.

R1HQ0BF6EPx1s

Grafika przedstawia plakat w przewadze żółtego koloru, na którym widnieją napisy w czerwonym kolorze zawiadamiające o próbie pobicia rekordu świata w graniu na gitarze. Rysunek zawiera informacje dotyczące daty oraz godziny i innych detali. Na samym dole zilustrowane zostały dziesiątki gitar w różnych kolorach, a z prawej strony od góry leci mały samolot, który ciągnie za sobą transparent, w którym zawarte są podziękowania.

Aby sprawdzić, ile w gitarze jest zagadek, jak wybrzmiewa w niej muzyka klasyczna, flamenco [czytaj: flamenko] czy muzyka pop wszystko to zobaczycie na poniższym filmie.

A dodatkowy audiobook [czytaj: audiobuk] podsumuje wasze wiadomości o instrumentach strunowych na świecie.

Instrumenty perkusyjne i strunowe? A może „zrób je sam”?!

RSCuMgJ9GbVF6

Na zdjęciu młody, łysy mężczyzna o ciemnej brodzie, siedzący na kostce brukowej po turecku, który został otoczony przez tłum gapiów. Mężczyzna który znalazł się w centrum uwagi jest artystą ulicznym i jest w trakcie odbywania występu. Gra pałeczkami na bębnie, ale część z jego instrumentów stanowi przedmioty kuchenne, na przykład garnki, talerze oraz woki. Część z obserwujących stoi, część siedzi na krawężniku, niektórzy robią zdjęcia.

Instrumenty perkusyjne można bardzo łatwo „wykonać” tak właściwie ze wszystkiego co nas otacza. Każdy szmer, szelest, stukot czy uderzenie jest powodem, by nazwać źródło dźwięku rodzajem „instrumentu” perkusyjnego. Można je podzielić według tradycyjnego uszeregowania na te o określonej wysokości dźwięku i te, których możemy powtórzyć jedynie rytm, w którym „grają”- czyli o nieokreślonej wysokości dźwięku.

Profesjonalny budowniczy instrumentów muzycznych nazywany jest lutnikiem. Ale trudną sztukę budowania instrumentów z przedmiotów i rzeczy, które nas otaczają, warto rozpocząć od najmłodszych lat. Jest to nie tylko świetna zabawa, ale sposób rozwijający w nas zmysł koncentracji, wyobraźni przestrzennej, zdolności manualnych, nie mówiąc już o efektach takiej pracy chociażby w postaci gry na wyprodukowanych przez siebie instrumentach.

Kolejny film uzupełni ten temat pokazując jednocześnie, jak wiele związków muzyka może mieć z innymi przedmiotami takimi jak: plastyka czy technika. Znajdziecie w nim pokazane sposoby, jak zbudować z ogólnodostępnych materiałów własny, prosty instrument strunowy oraz nietypowe instrumenty perkusyjne.

Ale co dalej? Zobaczcie sami…

Zapoznaj się z ilustracją interaktywną, na której widoczny jest podział instrumentów strunowych na smyczkowe i szarpane. 

RfRjpZZu3KwQ6

Ilustracja interaktywna przedstawia podział instrumentów strunowych na: instrumenty strunowe smyczkowe i instrumenty strunowe szarpane. Do instrumentów strunowych smyczkowych zaliczamy: Viola d’amore, Viola da gamba, skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas. Do instrumentów strunowych szarpanych zaliczamy: harfę, cymbały, cytrę, banjo, bałałajkę, mandolinę, lutnię, gitarę akustyczną i gitarę elektryczną. Z prawej strony znajduje się panel boczny, po kliknięciu na nazwę instrumentu wyświetla się informacja dodatkowa, zdjęcie muzyka grającego na tym instrumencie oraz wybrzmiewa dźwięk instrumentu. Poniżej wypisane zostały informacje dodatkowe do kolejnych instrumentów. Viola d’amore, treść informacji dodatkowej: [wł.], altówka miłosna, zwana amorką, instrument muzyczny, chordofon smyczkowy wielkości altówki, o 5 – 7 strunach melodycznych i 7 – 14 rezonansowych, używany w XVII – XVIII wieku. Źródło: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/viola‑d-amore;3992901.html

Viola da gamba, treść informacji dodatkowej: [wł.], dawny instrument muzyczny, chordofon smyczkowy podobny do powyżej opisywanego instrumentu. Różni się nieco wielkością i brzmieniem, technika gry podobna. Ten podobny do wiolonczeli instrument smyczkowy pojawił się w Europie w późnym XV wieku, a w okresie renesansu i baroku zyskał wielką popularność, podczas gry trzymano ją pionowo na kolanie lub między kolanami, co tłumaczy nazwę instrumentu (po włosku gamba znaczy noga). O życiu Marina Marais („król gambistów” na dworze Ludwika XIV) opowiada film Alaina Corneau pt. Wszystkie poranki świata (1991).

Skrzypce, treść informacji dodatkowej: Najmniejszy i najwyżej brzmiący instrument smyczkowy. W orkiestrze skrzypce są największą grupą instrumentów. Posiadają 4 struny i można na nich grać zarówno stojąc jak i siedząc np. na krześle. Dźwięk, jak w każdym powyżej opisywanym instrumencie powstaje przez pocieranie smyczkiem o struny.

Altówka, treść informacji dodatkowej: Większa siostra skrzypiec. Zresztą w orkiestrze sekcja altówek siedzi między II skrzypcami a wiolonczelami. Mimo również 4 strun, ma cieplejsze, niższe brzmienie. Jest pięknym wypełnieniem dźwiękowym orkiestry.

Wiolonczela, treść informacji dodatkowej: To instrument dużo większy od skrzypiec. Brzmi jeszcze niżej niż altówki. Trzyma się ją podczas gry między nogami.

Kontrabas, treść informacji dodatkowej: Największy instrument smyczkowy w orkiestrze. Stanowi podstawę harmoniczną i rytmiczną w orkiestrze. podobny jest do budowy wiolonczeli. Jest jednak znacznie od niej cięższy i wyższy, dlatego gra się na nim zwykle na stojąco lub siedząc na wysokim stołku.

Harfa, treść informacji dodatkowej: Harfa to jeden z najstarszych instrumentów muzycznych, znana była już w starożytnym Egipcie, Sumerze i Babilonii. Na harfie gra się na siedząco, trzymając nogi i ręce po obu stronach instrumentu. Opiera się ją lekko na prawym ramieniu i szarpie struny za pomocą opuszków palców i kciuka. Stanowi rodzaj odwróconego trójkąta na którym zamontowane na Kołakach są struny. Obecna koncertowa harfa posiada 7 pedałów do przestrajania strun podczas gry.

Cymbały, treść informacji dodatkowej: W metalowe struny biegnące wzdłuż pudła rezonansowego o kształcie przypominającym trapez uderza się drewnianymi pałeczkami zwanymi palcatkami. Wielkość pudła rezonansowego instrumentu oraz liczba strun nie są sztywno ustalone. Często instrument kojarzony z muzyka ludową, Na ziemiach polskich – dokąd przywędrował wraz z muzykami romskimi i żydowskimi – obecny jest co najmniej od XVII wieku.

Cytra, treść informacji dodatkowej: (z gr. kitara, z łac. Cithara, współcześnie - giara) – instrument składający się z płaskiego pudła rezonansowego z napiętymi strunami w ilości nawet do 50 strun. Gra się na nim szarpiąc palcami.

Banjo, treść informacji dodatkowej: Instrument szarpany prawdopodobnie pochodzenia afrykańskiego.

Bałałajka, treść informacji dodatkowej: Bałałajka jest tradycyjnym instrumentem muzycznym popularnym w Europie Wschodniej, zwłaszcza w Rosji i na Ukrainie. Jej korpus ma charakterystyczny trójkątny kształt. Gra na niej polega na szarpaniu strun palcami prawej dłoni. Źródło: https://etnomuzeum.eu/zbiory/balalajka‑1

Mandolina, treść informacji dodatkowej: Jest to mały instrument strunowy z rodziny lutni.

Lutnia, treść informacji dodatkowej: Lutnia cała grupa instrumentów strunowych, szarpanych lub smyczkowych, w których struny naciągnięte są równolegle do pudła rezonansowego, posiadających tzw. szyjkę. W takim sensie lutniami są i hinduskie sitary, i europejskie gitary oraz skrzypce (budowniczych skrzypiec nazywa się lutnikami).

Gitara akustyczna, treść informacji dodatkowej: Gitara akustyczna różni się od gitary klasycznej m. in. większym, inaczej wyprofilowanym pudłem rezonansowym, posiadającym płaską (ang. flat top) lub wypukłą (ang. arch top) płytę wierzchnią, węższym gryfem, a przede wszystkim – metalowymi strunami, którymi zastąpiono wykorzystywane w gitarze klasycznej struny jelitowe (koniec XIX w.) i nylonowe (współcześnie).

Gitara elektryczna, treść informacji dodatkowej: Pierwszą na świecie gitarę elektryczną zaprezentowała w 1931 r. firma Rickenbacker. W porównaniu z gitarą klasyczną ta rózni się tym, że pod struną umieszczany jest przetwornik elektromechaniczny (pot. przystawka) i drgania struny wzbudzają w nim drgania elektryczne.

Ilustracja interaktywna przedstawia podział instrumentów strunowych na: instrumenty strunowe smyczkowe i instrumenty strunowe szarpane. Do instrumentów strunowych smyczkowych zaliczamy: Viola d’amore, Viola da gamba, skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas. Do instrumentów strunowych szarpanych zaliczamy: harfę, cymbały, cytrę, banjo, bałałajkę, mandolinę, lutnię, gitarę akustyczną i gitarę elektryczną. Z prawej strony znajduje się panel boczny, po kliknięciu na nazwę instrumentu wyświetla się informacja dodatkowa, zdjęcie muzyka grającego na tym instrumencie oraz wybrzmiewa dźwięk instrumentu. Poniżej wypisane zostały informacje dodatkowe do kolejnych instrumentów. Viola d’amore, treść informacji dodatkowej: [wł.], altówka miłosna, zwana amorką, instrument muzyczny, chordofon smyczkowy wielkości altówki, o 5 – 7 strunach melodycznych i 7 – 14 rezonansowych, używany w XVII – XVIII wieku. Źródło: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/viola‑d-amore;3992901.html

Viola da gamba, treść informacji dodatkowej: [wł.], dawny instrument muzyczny, chordofon smyczkowy podobny do powyżej opisywanego instrumentu. Różni się nieco wielkością i brzmieniem, technika gry podobna. Ten podobny do wiolonczeli instrument smyczkowy pojawił się w Europie w późnym XV wieku, a w okresie renesansu i baroku zyskał wielką popularność, podczas gry trzymano ją pionowo na kolanie lub między kolanami, co tłumaczy nazwę instrumentu (po włosku gamba znaczy noga). O życiu Marina Marais („król gambistów” na dworze Ludwika XIV) opowiada film Alaina Corneau pt. Wszystkie poranki świata (1991).

Skrzypce, treść informacji dodatkowej: Najmniejszy i najwyżej brzmiący instrument smyczkowy. W orkiestrze skrzypce są największą grupą instrumentów. Posiadają 4 struny i można na nich grać zarówno stojąc jak i siedząc np. na krześle. Dźwięk, jak w każdym powyżej opisywanym instrumencie powstaje przez pocieranie smyczkiem o struny.

Altówka, treść informacji dodatkowej: Większa siostra skrzypiec. Zresztą w orkiestrze sekcja altówek siedzi między II skrzypcami a wiolonczelami. Mimo również 4 strun, ma cieplejsze, niższe brzmienie. Jest pięknym wypełnieniem dźwiękowym orkiestry.

Wiolonczela, treść informacji dodatkowej: To instrument dużo większy od skrzypiec. Brzmi jeszcze niżej niż altówki. Trzyma się ją podczas gry między nogami.

Kontrabas, treść informacji dodatkowej: Największy instrument smyczkowy w orkiestrze. Stanowi podstawę harmoniczną i rytmiczną w orkiestrze. podobny jest do budowy wiolonczeli. Jest jednak znacznie od niej cięższy i wyższy, dlatego gra się na nim zwykle na stojąco lub siedząc na wysokim stołku.

Harfa, treść informacji dodatkowej: Harfa to jeden z najstarszych instrumentów muzycznych, znana była już w starożytnym Egipcie, Sumerze i Babilonii. Na harfie gra się na siedząco, trzymając nogi i ręce po obu stronach instrumentu. Opiera się ją lekko na prawym ramieniu i szarpie struny za pomocą opuszków palców i kciuka. Stanowi rodzaj odwróconego trójkąta na którym zamontowane na Kołakach są struny. Obecna koncertowa harfa posiada 7 pedałów do przestrajania strun podczas gry.

Cymbały, treść informacji dodatkowej: W metalowe struny biegnące wzdłuż pudła rezonansowego o kształcie przypominającym trapez uderza się drewnianymi pałeczkami zwanymi palcatkami. Wielkość pudła rezonansowego instrumentu oraz liczba strun nie są sztywno ustalone. Często instrument kojarzony z muzyka ludową, Na ziemiach polskich – dokąd przywędrował wraz z muzykami romskimi i żydowskimi – obecny jest co najmniej od XVII wieku.

Cytra, treść informacji dodatkowej: (z gr. kitara, z łac. Cithara, współcześnie - giara) – instrument składający się z płaskiego pudła rezonansowego z napiętymi strunami w ilości nawet do 50 strun. Gra się na nim szarpiąc palcami.

Banjo, treść informacji dodatkowej: Instrument szarpany prawdopodobnie pochodzenia afrykańskiego.

Bałałajka, treść informacji dodatkowej: Bałałajka jest tradycyjnym instrumentem muzycznym popularnym w Europie Wschodniej, zwłaszcza w Rosji i na Ukrainie. Jej korpus ma charakterystyczny trójkątny kształt. Gra na niej polega na szarpaniu strun palcami prawej dłoni. Źródło: https://etnomuzeum.eu/zbiory/balalajka‑1

Mandolina, treść informacji dodatkowej: Jest to mały instrument strunowy z rodziny lutni.

Lutnia, treść informacji dodatkowej: Lutnia cała grupa instrumentów strunowych, szarpanych lub smyczkowych, w których struny naciągnięte są równolegle do pudła rezonansowego, posiadających tzw. szyjkę. W takim sensie lutniami są i hinduskie sitary, i europejskie gitary oraz skrzypce (budowniczych skrzypiec nazywa się lutnikami).

Gitara akustyczna, treść informacji dodatkowej: Gitara akustyczna różni się od gitary klasycznej m. in. większym, inaczej wyprofilowanym pudłem rezonansowym, posiadającym płaską (ang. flat top) lub wypukłą (ang. arch top) płytę wierzchnią, węższym gryfem, a przede wszystkim – metalowymi strunami, którymi zastąpiono wykorzystywane w gitarze klasycznej struny jelitowe (koniec XIX w.) i nylonowe (współcześnie).

Gitara elektryczna, treść informacji dodatkowej: Pierwszą na świecie gitarę elektryczną zaprezentowała w 1931 r. firma Rickenbacker. W porównaniu z gitarą klasyczną ta rózni się tym, że pod struną umieszczany jest przetwornik elektromechaniczny (pot. przystawka) i drgania struny wzbudzają w nim drgania elektryczne.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DWbVzRdW1

Organy

Instrument tak stary, jak dzieje muzyki. Jednym z dowodów na to jest poniższy relief ukazujący organy wodne (hydraulis) oraz po bokach gladiatorów w trakcie walki.

R1IypVOp1jXxs

Na zdjęciu zaprezentowany został fragment kamienia w beżowym kolorze, w którym to wyrzeźbione zostały dwie postacie o zamazanych konturach, a pośrodku nich wykute zostały organy wodne dużych rozmiarów, zbliżone wielkością do ludzi.

Jak wiele inspiracji istnieje, których tematem są organy jako instrument w dziejach ludzkości świadczy również ta poniżej prezentowana i jedna z nowocześniejszych budowli - mianowicie wodne organy w Zadarze (Chorwacja). Przypływy i odpływy wody wraz z podmuchami morskiego powietrza powodują powstawanie dźwięków.

RVeysEgKWO15B

Na zdjęciu wykonanym w słoneczny, prawie bezchmurny dzień dostrzec można lekko pofalowaną wodę, przy której prowadzi wybudowana z białego kamienia droga. Gdzieniegdzie znalazły się schody prowadzące wprost do wody. W tle wzrastają liczne, liściaste drzewa, a na dalszym planie dostrzegalne są zza drzew budynki, mury oraz kościół. Po drodze przechadzają się turyści.

Skoro największe organy świata mogą posiadać nawet 32 000 piszczałek (USA – Atlantic City Convention Hall) [czytaj: usa- atlentik siti konwenszyn hol] nie licząc pozostałych elementów można je śmiało porównać do organów ludzkiego ciała. Pierwowzorem instrumentu zakwalifikowanego do grupy dętych klawiszowych, czyli organów uznaje się między innymi fletnię Pana (w Polsce multanki), ludowy instrument zwany dudami oraz pochodzący sprzed 5 tysięcy lat, chiński instrument nazywany czeng, który składał się z bambusowych piszczałek ustawionych na wiatrownicy. Podstawowe elementy, z których składają się obecne organy to: manuałManuałmanuał, pedał, prospektProspektprospekt, miechMiechmiech, piszczałkiPiszczałkipiszczałki, stół gry zwany kontuaremKontuarkontuarem.

Materiał filmowy przybliży Wam sposób gry na tym największych instrumencie i pokaże jego elementy wraz z pięknym brzmieniem.

Rzecz o akordeonie

R1OJQ5FnqXSic

Zdjęcie przedstawia mężczyznę w średnim wieku grającego na akordeonie. Jest pokazany od pasa w górę. Ubrany w sweter i płaszcz. Ma krótkie kręcone włosy. Po jego prawej stronie stoi bałwan. W tle jest drewniana ściana.

Wiele nazw m. in. takich jak: cyjaCyjacyja, bajanBajanbajan, harmoniaHarmoniaharmonia, pajan, harmoszkaHarmoszkaharmoszka, concertina [czytaj: koncertina], heligonka często również mylony z bandoneonemBandoneonbandoneonem wskazuje na bogatą genezę tego instrumentu. Wszystkie należą do rodziny instrumentów dętych klawiszowych. Mimo, że badacze tego instrumentu nie są zgodni co do rodzimego kraju pochodzenia, jednak Niemcy uznaje się za „ojczyznę” akordeonu. Tam w 1822 roku Christian Buschmann [czytaj: kristian buszman] opatentował eolinę ręczną (Handeolinę) [czytaj: hendeoline] – rodzaj harmonijki ustnej ze stroikami przelotowymi wyposażoną w miech. Chociaż najdroższe obecnie akordeony (bo wykonywane często ręcznie, mogą kosztować nawet 140 000 zł) pochodzą z Włoch inna teoria wskazuje, że prototypem tego instrumentu zajął się również w 1829 r. niejaki Cyrill Demian [czytaj: syril demian] z Wiednia.

W Polsce akordeon zwłaszcza na Śląsku Cieszyńskim i Żywiecczyźnie nazywany jest heligonką i dość dobrze spopularyzował go w swojej twórczości zespół Golec uOrkiestra. Akordeon posiada klawiaturę podobnie jak w fortepianie. Różni się jedynie w wersji tzw. akordeonu guzikowego (zamiast klawiszy są guziki czarno‑białe), a w przypadku tak zwanej harmonii polskiej – klawisze posiadają postać kwadratów i prostokątów ułożonych w kilku rzędach.

Rj2ZVl5RRmidV

Zdjęcie przedstawia mały akordeon - Concertina. Jest cały czarny z białymi guzikami na prawym boku.

Ze względu na łatwość przenoszenia go w różne miejsce i akompaniatorski charakter akordeon wtórował podczas wielu uroczystości, przez co niechlubnie przypisano mu łatkę instrumentu ludowego, przeznaczonego wyłącznie do wykonywania muzyki rozrywkowej i biesiadnej.

Obecnie instrument ten jest wykorzystywany do gry solowej i zespołowej oraz koncertowej, a tacy muzycy, jak Polak – Marcin Wyrostek robią zawrotne kariery sceniczne.

RrBSmGzGpAUUb

Na zdjęciu łysy, uśmiechnięty mężczyzna grający na akordeonie, który zasłania cały jego tułów. Widoczny jest od pasa w górę. Za nim jest ściana i lampa dająca niebieskie światło.

Jak wygląda gra na akordeonie solo i w zespole oraz czy akordeon ma swoje granice technicznej wytrzymałości sprawdzicie oglądając kolejny film.

Instrumenty perkusyjne w różnych typach orkiestr

Orkiestra symfoniczna jest jak duża rodzina. Pomieści wszystkich wraz z całym zestawem akcesoriów perkusyjnych. Jeśli powyższe wiadomości o tych instrumentach niezbyt zapadły Ci w pamięć, przypatrz się kolejnej tabeli, potem zakryj ją i wypisz te instrumenty perkusyjne, które zapamiętałeś?

RJH1NBGEYIn5N

Grafika przedstawia liczne instrumenty ułożone obok siebie, zaprezentowane na białym tle. Każdy z instrumentów został podpisany, zaczynając od góry z lewej strony są to: mały bęben, wielki bęben, dzwonki pałeczkowe, ksylofon, czelesta, dzwony rurowe, bęben podłużny, miotełka, tamburyn, pałeczki, dzwonki klawiszowe, trójkąt, kastaniety, talerze, gong, tam‑tam, kocioł obrotowy, kocioł pedałowy, wibrafon, pudełeczka i komplet jazzowy.

Jak wielką rolę odgrywa perkusjaPerkusjaperkusja w muzyce nie trzeba nikogo przekonywać. Jeśli sprawdziliście już swoją umiejętność nazywania poszczególnych instrumentów z pamięci czas na ich rozpoznawanie ze słuchu.

Wykonując muzykę klasyczną mamy w głowach obraz orkiestry symfonicznej, w której perkusjaPerkusjaperkusja będzie inaczej potraktowana aniżeli w big bandzie rozrywkowym czy jazzowym. Perkusyjne instrumenty należeć będą do rodziny idiofonów o określonej lub nieokreślonej wysokości brzmienia. Do pozornie najłatwiejszego i zarazem najmniejszego instrumentu będzie należał trójkąt. W tej samej grupie będą również talerze i gong. Zastosowanie znajduje również szereg innych instrumentów perkusyjnych typu chimes, czy tamburyna.

RaFGvtX7M8DFc

Ilustracja interaktywna przedstawia podział instrumentów perkusyjnych na: instrumenty o określonej wysokości dźwięku instrumenty o nieokreślonej wysokości dźwięku. Do instrumentów perkusyjnych o określonej wysokości dźwięku zaliczamy: marimbę, ksylofon, wibrafon, dzwony rurowe, dzwonki. Do instrumentów perkusyjnych o nieokreślonej wysokości dźwięku zaliczamy: werbel, bęben wielki, kotły, tamburyn, trójkąt, marakasy, kastaniety, talerze, tam tam. Z prawej strony znajduje się panel boczny, po kliknięciu na nazwę instrumentu wyświetla się informacja dodatkowa, zdjęcie osoby grającej na tym instrumencie oraz wybrzmiewa dźwięk instrumentu. Poniżej wypisano informacje dodatkowe o kolejnych instrumentach. Marimba, treść informacji dodatkowej: Jest to instrument podobny do ksylofonu, posiada jednak szersze i cieńsze niż ksylofon drewniane sztabki oraz niższy rejestr gry. W przeciwieństwie do ksylofonu brzmienie marimby jest miękkie i bogate w tony harmoniczne. W nowoczesnej marimbie do drewnianych sztabek podłączone są metalowe rezonatory wzmacniające drgania. Gra się na niej pałkami, często trzymając po dwie w każdej ręce, co pozwala wydobyć jednocześnie cztery dźwięki.

Ksylofon, treść informacji dodatkowej: Jest instrumentem zbudowanym ze sztabek wykonanych z twardego drewna o różnej długości. Są one ułożone kolejno na metalowej ramie od najdłuższych do najkrótszych, albo też w dwóch rzędach, na kształt klawiatury fortepianu. Większość ksylofonów posiada jeszcze poniżej każdej sztabki specjalne rezonatory, które wzmacniają głośność dźwięku. Sztabki robi się zwykle z drewna różanego lub palisandrowego. Uderzanie ich za pomocą twardych młoteczków powoduje wydobycie bardzo krótkiego dźwięku o charakterystycznej, łatwej do rozpoznania barwie.

Wibrafon, treść informacji dodatkowej: To większa i bardziej skomplikowana odmiana dzwonków. Wibrafon skonstruowany jest z metalowych (najczęściej aluminiowych) płytek, ułożonych w dwóch rzędach na metalowym stojaku. Uderza się w nie jedną, dwiema lub czterema (po dwie w każdej ręce) pałeczkami o główkach obciągniętych filcem, gumą lub włóczką. Pod każdą płytką zawieszona jest rura rezonatora (jak w ksylofonie). Przy jej górnym końcu umocowane jest „skrzydełko”, wprowadzane w ruch obrotowy za pomocą małego silniczka elektrycznego. Dzięki temu powstają charakterystyczne, wibrujące dźwięki, od których wzięła się nazwa instrumentu.

Dzwony rurowe, treść informacji dodatkowej: Zbudowano je na przełomie XIX i XX wieku, chcąc wymyślić zastępnik dla dzwonów kościelnych. Jest to instrument zbudowany z 18 – 20 lekkich rur miedzianych. Rury zawieszone są na ramie w dwóch rzędach, w układzie klawiatury fortepianu. Różne długości rur odpowiadają dźwiękom skali chromatycznej w obrębie ok. 1,5 oktawy. Dzwony posiadają tłumiki, które uruchamia się za pomocą pedału. Gra się na tym instrumencie specjalnym drewnianym młotkiem, a jego brzmienie bardzo przypomina dźwięk prawdziwego dzwonu.

Dzwonki, treść informacji dodatkowej: Nazywane są dzwonkami orkiestrowymi, ale ich pełna nazwa to z niemieckiego Glockenspiel, co oznacza „grę dzwonów”. Instrument ten przypomina mały ksylofon, ale zrobiony jest nie z drewna, lecz ze stalowych sztabek. Gra się na nim za pomocą drewnianych lub plastikowych młoteczków, które dają dźwięki wysokie i o jasnej barwie. Sztabki ułożone są na kształt klawiatury fortepianu, w dwóch rzędach, a każda z nich nastrojona jest w odległości półtonu od kolejnej. Dzwonki wykorzystywane są niemal we wszystkich rodzajach muzyki, od hip hopu do jazzu.

Werbel, treść informacji dodatkowej: Bęben znacznie mniejszy od wielkiego. Wraz z bębnem wielkim tworzy podstawową część zespołu perkusyjnego. Ma dwie membrany z zamocowanymi na spodzie kilkoma dodatkowymi strunami, zrobionymi z drutu lub zwierzęcego jelita. Struny te współgrają z membraną i przedłużają jej drgania. Efektem jest powstanie charakterystycznego dźwięku o nieokreślonej wysokości. Werbel używany jest do trzymania rytmu i wydobywania specjalnych efektów warkoczących. Można na nim grać za pomocą pałeczek, młoteczków lub miotełek.

Bęben wielki, treść informacji dodatkowej: Wraz z werblem tworzy podstawę rytmu i jest największym bębnem w zespole perkusyjnym. To instrument zbudowany z walcowatego korpusu o około metrowej średnicy, na który z obu stron naciągnięta jest membrana, napięta za pomocą śrub. Korpus instrumentu wykonuje się z laminowanego drewna lub metalu, a główki drewnianych pałek, za pomocą których dźwięk jest wydobywany, obciągnięte są filcem lub owczą skórą. Można uderzać pałeczkami po obu stronach instrumentu. W orkiestrze używany jest do akcentowania pewnych momentów muzyki i często łączony z uderzeniem talerzy.

Kotły, treść informacji dodatkowej: Najważniejszy element w rodzinie orkiestrowych instrumentów perkusyjnych. Pozwalają trzymać rytm, wspierają melodię i harmonię. To instrument łatwy do rozpoznania, gdyż wygląda jak duże, błyszczące naczynie albo właśnie kociołek. Nazwy instrumentu używa się zwykle w liczbie mnogiej, gdyż kotły w orkiestrze występują najczęściej parami, a czasem jest ich nawet 3 lub 4. Korpus instrumentu zwykle robi się z miedzi lub mosiądzu. Na nim rozpięta jest membrana - błona zrobiona ze skóry bydlęcej lub z plastiku. Kotły są instrumentem strojonym, co oznacza, że mogą grać dźwięki o określonej wysokości. Tę wysokość można jeszcze dodatkowo zmieniać poprzez zmianę napięcia membrany, używając do tego celu specjalnego pedału. W ten sposób na jednym kotle można zagrać spory zakres różnych dźwięków. Robi się to uderzając w membranę filcowymi lub drewnianymi pałeczkami. Kotły są najważniejszym elementem w rodzinie orkiestrowych instrumentów perkusyjnych. Pozwalają trzymać rytm, wspierają melodię i harmonię.

Tamburyn, treść informacji dodatkowej: Sporadycznie pojawia się w orkiestrze symfonicznej, jest natomiast popularnym instrumentem ludowym, pojawia się też w orkiestrach wojskowych. Zwany też bębenkiem baskijskim, to mały bęben obręczowy z jedną membraną. Na obręczy wykonanej z drewna lub plastiku dodatkowo zamontowane są metalowe brzękadełka. Gdy uderzamy dłonią o membranę lub potrząsamy instrumentem, wydobywamy z tamburyna dźwięki o nieokreślonej wysokości.

Trójkąt, treść informacji dodatkowej: Wchodzi w skład sekcji instrumentów perkusyjnych orkiestry symfonicznej. Trójkąt zrobiony jest z metalowego pręta wygiętego na kształt trójkąta – stąd nazwa instrumentu. Trójkąt ten ma wszystkie boki równe, a jeden jego dolny róg jest otwarty. Dźwięk wytwarza się uderzając metalowym pręcikiem na zewnątrz lub w środku trójkąta. Ważne jest, by ręce grającego nie dotykały instrumentu, gdyż wibracje zostaną stłumione. Dlatego trójkąt wiesza się na sznureczku lub jakimś innym zaczepie.

Marakasy, treść informacji dodatkowej: Instrument wykonany zazwyczaj ze skorupy orzecha kokosowego lub tykwy, wypełniony kamyczkami lub osadzony na drewnianej rączce; używany w zespołach jazzowych; często w parze, trzymany oburącz.

Kastaniety, treść informacji dodatkowej: Dwa przymocowane do palców dłoni muszelki drewniane, uderzane o siebie; narodowy instrument hiszpański, kastaniety orkiestrowe są osadzone na drewnianej rączce.

Talerze, treść informacji dodatkowej: Najczęściej wykonane są z brązu, czyli stopu miedzi i cyny, a brzmienie zależy od ich rozmiaru. Nie można na nich zagrać dźwięków o określonej wysokości, w orkiestrze używane są do podkreślenia rytmu i w celu osiągnięcia efektów dramatycznych. Gra się na nich uderzając jednym talerzem o drugi, czasem także za pomocą specjalnych pałeczek lub miotełek. Jest to bardzo stary instrument, używany już w czasach starożytnych do celów rytualnych.

Tam tam, treść informacji dodatkowej: Afrykański instrument wykonany z wydrążonych kloców drewna, z wyciętą szczeliną w bocznej ściance; uderzając pałkami w krawędzie szczeliny, uzyskuje się 2 donośne dźwięki, wyższy i niższy, których kombinacje umożliwiają przekazywanie sygnałów na odległość, w orkiestrach symfonicznych stanowi odmiana gongu.

Ilustracja interaktywna przedstawia podział instrumentów perkusyjnych na: instrumenty o określonej wysokości dźwięku instrumenty o nieokreślonej wysokości dźwięku. Do instrumentów perkusyjnych o określonej wysokości dźwięku zaliczamy: marimbę, ksylofon, wibrafon, dzwony rurowe, dzwonki. Do instrumentów perkusyjnych o nieokreślonej wysokości dźwięku zaliczamy: werbel, bęben wielki, kotły, tamburyn, trójkąt, marakasy, kastaniety, talerze, tam tam. Z prawej strony znajduje się panel boczny, po kliknięciu na nazwę instrumentu wyświetla się informacja dodatkowa, zdjęcie osoby grającej na tym instrumencie oraz wybrzmiewa dźwięk instrumentu. Poniżej wypisano informacje dodatkowe o kolejnych instrumentach. Marimba, treść informacji dodatkowej: Jest to instrument podobny do ksylofonu, posiada jednak szersze i cieńsze niż ksylofon drewniane sztabki oraz niższy rejestr gry. W przeciwieństwie do ksylofonu brzmienie marimby jest miękkie i bogate w tony harmoniczne. W nowoczesnej marimbie do drewnianych sztabek podłączone są metalowe rezonatory wzmacniające drgania. Gra się na niej pałkami, często trzymając po dwie w każdej ręce, co pozwala wydobyć jednocześnie cztery dźwięki.

Ksylofon, treść informacji dodatkowej: Jest instrumentem zbudowanym ze sztabek wykonanych z twardego drewna o różnej długości. Są one ułożone kolejno na metalowej ramie od najdłuższych do najkrótszych, albo też w dwóch rzędach, na kształt klawiatury fortepianu. Większość ksylofonów posiada jeszcze poniżej każdej sztabki specjalne rezonatory, które wzmacniają głośność dźwięku. Sztabki robi się zwykle z drewna różanego lub palisandrowego. Uderzanie ich za pomocą twardych młoteczków powoduje wydobycie bardzo krótkiego dźwięku o charakterystycznej, łatwej do rozpoznania barwie.

Wibrafon, treść informacji dodatkowej: To większa i bardziej skomplikowana odmiana dzwonków. Wibrafon skonstruowany jest z metalowych (najczęściej aluminiowych) płytek, ułożonych w dwóch rzędach na metalowym stojaku. Uderza się w nie jedną, dwiema lub czterema (po dwie w każdej ręce) pałeczkami o główkach obciągniętych filcem, gumą lub włóczką. Pod każdą płytką zawieszona jest rura rezonatora (jak w ksylofonie). Przy jej górnym końcu umocowane jest „skrzydełko”, wprowadzane w ruch obrotowy za pomocą małego silniczka elektrycznego. Dzięki temu powstają charakterystyczne, wibrujące dźwięki, od których wzięła się nazwa instrumentu.

Dzwony rurowe, treść informacji dodatkowej: Zbudowano je na przełomie XIX i XX wieku, chcąc wymyślić zastępnik dla dzwonów kościelnych. Jest to instrument zbudowany z 18 – 20 lekkich rur miedzianych. Rury zawieszone są na ramie w dwóch rzędach, w układzie klawiatury fortepianu. Różne długości rur odpowiadają dźwiękom skali chromatycznej w obrębie ok. 1,5 oktawy. Dzwony posiadają tłumiki, które uruchamia się za pomocą pedału. Gra się na tym instrumencie specjalnym drewnianym młotkiem, a jego brzmienie bardzo przypomina dźwięk prawdziwego dzwonu.

Dzwonki, treść informacji dodatkowej: Nazywane są dzwonkami orkiestrowymi, ale ich pełna nazwa to z niemieckiego Glockenspiel, co oznacza „grę dzwonów”. Instrument ten przypomina mały ksylofon, ale zrobiony jest nie z drewna, lecz ze stalowych sztabek. Gra się na nim za pomocą drewnianych lub plastikowych młoteczków, które dają dźwięki wysokie i o jasnej barwie. Sztabki ułożone są na kształt klawiatury fortepianu, w dwóch rzędach, a każda z nich nastrojona jest w odległości półtonu od kolejnej. Dzwonki wykorzystywane są niemal we wszystkich rodzajach muzyki, od hip hopu do jazzu.

Werbel, treść informacji dodatkowej: Bęben znacznie mniejszy od wielkiego. Wraz z bębnem wielkim tworzy podstawową część zespołu perkusyjnego. Ma dwie membrany z zamocowanymi na spodzie kilkoma dodatkowymi strunami, zrobionymi z drutu lub zwierzęcego jelita. Struny te współgrają z membraną i przedłużają jej drgania. Efektem jest powstanie charakterystycznego dźwięku o nieokreślonej wysokości. Werbel używany jest do trzymania rytmu i wydobywania specjalnych efektów warkoczących. Można na nim grać za pomocą pałeczek, młoteczków lub miotełek.

Bęben wielki, treść informacji dodatkowej: Wraz z werblem tworzy podstawę rytmu i jest największym bębnem w zespole perkusyjnym. To instrument zbudowany z walcowatego korpusu o około metrowej średnicy, na który z obu stron naciągnięta jest membrana, napięta za pomocą śrub. Korpus instrumentu wykonuje się z laminowanego drewna lub metalu, a główki drewnianych pałek, za pomocą których dźwięk jest wydobywany, obciągnięte są filcem lub owczą skórą. Można uderzać pałeczkami po obu stronach instrumentu. W orkiestrze używany jest do akcentowania pewnych momentów muzyki i często łączony z uderzeniem talerzy.

Kotły, treść informacji dodatkowej: Najważniejszy element w rodzinie orkiestrowych instrumentów perkusyjnych. Pozwalają trzymać rytm, wspierają melodię i harmonię. To instrument łatwy do rozpoznania, gdyż wygląda jak duże, błyszczące naczynie albo właśnie kociołek. Nazwy instrumentu używa się zwykle w liczbie mnogiej, gdyż kotły w orkiestrze występują najczęściej parami, a czasem jest ich nawet 3 lub 4. Korpus instrumentu zwykle robi się z miedzi lub mosiądzu. Na nim rozpięta jest membrana - błona zrobiona ze skóry bydlęcej lub z plastiku. Kotły są instrumentem strojonym, co oznacza, że mogą grać dźwięki o określonej wysokości. Tę wysokość można jeszcze dodatkowo zmieniać poprzez zmianę napięcia membrany, używając do tego celu specjalnego pedału. W ten sposób na jednym kotle można zagrać spory zakres różnych dźwięków. Robi się to uderzając w membranę filcowymi lub drewnianymi pałeczkami. Kotły są najważniejszym elementem w rodzinie orkiestrowych instrumentów perkusyjnych. Pozwalają trzymać rytm, wspierają melodię i harmonię.

Tamburyn, treść informacji dodatkowej: Sporadycznie pojawia się w orkiestrze symfonicznej, jest natomiast popularnym instrumentem ludowym, pojawia się też w orkiestrach wojskowych. Zwany też bębenkiem baskijskim, to mały bęben obręczowy z jedną membraną. Na obręczy wykonanej z drewna lub plastiku dodatkowo zamontowane są metalowe brzękadełka. Gdy uderzamy dłonią o membranę lub potrząsamy instrumentem, wydobywamy z tamburyna dźwięki o nieokreślonej wysokości.

Trójkąt, treść informacji dodatkowej: Wchodzi w skład sekcji instrumentów perkusyjnych orkiestry symfonicznej. Trójkąt zrobiony jest z metalowego pręta wygiętego na kształt trójkąta – stąd nazwa instrumentu. Trójkąt ten ma wszystkie boki równe, a jeden jego dolny róg jest otwarty. Dźwięk wytwarza się uderzając metalowym pręcikiem na zewnątrz lub w środku trójkąta. Ważne jest, by ręce grającego nie dotykały instrumentu, gdyż wibracje zostaną stłumione. Dlatego trójkąt wiesza się na sznureczku lub jakimś innym zaczepie.

Marakasy, treść informacji dodatkowej: Instrument wykonany zazwyczaj ze skorupy orzecha kokosowego lub tykwy, wypełniony kamyczkami lub osadzony na drewnianej rączce; używany w zespołach jazzowych; często w parze, trzymany oburącz.

Kastaniety, treść informacji dodatkowej: Dwa przymocowane do palców dłoni muszelki drewniane, uderzane o siebie; narodowy instrument hiszpański, kastaniety orkiestrowe są osadzone na drewnianej rączce.

Talerze, treść informacji dodatkowej: Najczęściej wykonane są z brązu, czyli stopu miedzi i cyny, a brzmienie zależy od ich rozmiaru. Nie można na nich zagrać dźwięków o określonej wysokości, w orkiestrze używane są do podkreślenia rytmu i w celu osiągnięcia efektów dramatycznych. Gra się na nich uderzając jednym talerzem o drugi, czasem także za pomocą specjalnych pałeczek lub miotełek. Jest to bardzo stary instrument, używany już w czasach starożytnych do celów rytualnych.

Tam tam, treść informacji dodatkowej: Afrykański instrument wykonany z wydrążonych kloców drewna, z wyciętą szczeliną w bocznej ściance; uderzając pałkami w krawędzie szczeliny, uzyskuje się 2 donośne dźwięki, wyższy i niższy, których kombinacje umożliwiają przekazywanie sygnałów na odległość, w orkiestrach symfonicznych stanowi odmiana gongu.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DWbVzRdW1

Takie instrumenty jak kongi czy bongosy można spotkać w orkiestrach o charakterze bardziej rozrywkowym. Duży bęben i werbel jest niezastąpiony w orkiestrach wojskowych, nadając puls podczas marszu i prezentacji.

Wniosek jest jeden: zmieniająca się stylistyka muzyczna wymusza niejako zestawy perkusyjne odpowiednio dobierane do wykonywanych utworów.

Mnogość instrumentów perkusyjnych wymaga osobnego opracowania, ale ciekawe jest czy fani sagi o Harrym Potterze wiedzą, że słynny temat przypisany sowie Hedwidze (Hedwig's Theme) [czytaj: hedłigs fim] rozpoczyna czelestaCzelestaczelesta, która również należy do tej grupy? Tylko powierzchowny ogląd tego instrumentu przypomina nam do złudzenia pianino. Ale to tylko „maska”, pod którą kryje się iście perkusyjny mechanizm - młoteczki uderzają w metalowe płytki, które wydają dźwięk podobny do dzwonków.

Dalsze oczarowanie instrumentami perkusyjnymi zobaczycie w krótkim filmie.

Jest w orkiestrach dętych jakaś siła...

Zapoznaj się z fragmentem utworu „Orkiestry dęte” w niezapomnianej interpretacji Haliny Kunickiej.

Pomiędzy niezapomnianą piosenką Haliny Kunickiej pt. „Orkiestra Dęta”, a rekordowym pod każdym względem koncertem Dawida Podsiadło na chorzowskim Stadionie Śląskim jest ponad 52 lata różnicy scala je jedno – docenienie wielkości instrumentów dętych.

Zawinięte rurki i klapy budzą nasz podziw i uznanie, a już sam sposób zadęcia w poszczególne instrumenty wygląda na dość skomplikowane zajęcie. Instrumenty dęte to mnóstwo skojarzeń: muzyka marszowa, jazzowa, popularna, blues, sekcja „dętej blachy”, nie do „przebicia” w największym forte w całej orkiestrze. Ryszard Wagner - XIX wieczny niemiecki kompozytor‑specjalnie do swoich utworów dokonał modyfikacji większości instrumentów dętych blaszanych, zwłaszcza tub (tzw. tuby wagnerowskie). Potęgę tej mocy słychać w poniżej przypomnianym utworze, który wielokrotnie wykorzystywany jest m. in. w filmach i grach komputerowych.

Saksofon, flet i klarnet należą do rodziny dętych drewnianych i z pewnością potrafią pokazać bardziej subtelną stronę tej grupy instrumentów.

Poniższa ilustracja zapozna Was z brzmieniem instrumentów oraz podstawowymi wiadomościami na ich temat.

RdSSr9cRxsTWZ

Ilustracja interaktywna przedstawia podział instrumentów dętych na: instrumenty dęte blaszane, instrumenty dęte drewniane, instrumenty dęte miechowe. Do instrumentów dętych blaszanych zaliczamy: puzon, trąbkę, tubę, waltornię. Do instrumentów dętych drewnianych zaliczamy: saksofon, obój, flet poprzeczny, flet prosty, flet piccolo, kontrafagot, klarnet, fagot, rożek angielski. Do instrumentów dętych miechowych zaliczamy: akordeon, organy, concertina, heligonka. Z prawej strony znajduje się panel boczny, po kliknięciu na nazwę instrumentu wyświetla się informacja dodatkowa, zdjęcie osoby grającej na tym instrumencie oraz wybrzmiewa dźwięk instrumentu. Poniżej wypisano informacje dodatkowe. Puzon, treść informacji dodatkowej: Instrument muzyczny z rodziny dętych blaszanych. Ma cylindryczny otwór i używa suwaka do zmiany skoku. Gra polega na wciskaniu ust w ustnik w kształcie miseczki i naciskaniu zaworów lub klawiszy w celu zmiany wysokości dźwięku. Puzony są powszechnie używane w orkiestrach, zespołach i zespołach jazzowych. Występują w różnych rozmiarach, w tym puzony altowe, tenorowe i basowe.

Trąbka, treść informacji dodatkowej: Instrument ten zbudowany jest z metalowej rury, zwiniętej na kształt prostokąta i zakończonej czarą głosową. Trąbka wyposażona jest w trzy wentyle, dzięki którym można wydobywać pełną skalę dźwięków. Wentyle to specjalne zawory, które włączają lub wyłączają w instrumencie dodatkowe rurki przedłużające słup powietrza. W orkiestrze są zwykle 2‑4 trąbki. Instrument ten jest także powszechnie stosowany w orkiestrach dętych i w jazzie.

Tuba, treść informacji dodatkowej: Największy i najniżej brzmiący instrument w orkiestrowej rodzinie dętych blaszanych. Tuba składa się z długiej metalowej (zazwyczaj mosiężnej) rury wielokrotnie zwiniętej w pętlę, zakończonej na końcach ustnikiem i szeroką czarą głosową. Tuby mają ustniki w kształcie filiżanki i zwykle cztery wentyle. Czasami dodaje się piąty i szósty wentyl, by pomóc muzykowi w kontrolowaniu intonacji.

Waltornia, treść informacji dodatkowej: Inaczej zwana rogiem, zbudowana jest z wąskiej metalowej rurki, trzykrotnie zwiniętej w spiralę i z jednej strony zakończonej lejkowatym ustnikiem a z drugiej szeroką czarą głosową. Wewnątrz spirali znajdują się dodatkowe trzy rurki połączone z wentylami, które pomagają w wydobywaniu pełnej skali dźwięków. W orkiestrze symfonicznej są zwykle cztery rogi.

Saksofon, treść informacji dodatkowej: Został zbudowany w 1840 roku przez belgijskiego konstruktora Adolfa Saxa i opatentowany w roku 1846. Instrument ten zyskał wkrótce wielką popularność w Francji, a potem w Ameryce Północnej. Saksofon składa się z metalowej rury w kształcie fajki (w przypadku saksofonu sopranowego - prostej), wyposażony jest w klapy i pojedynczy stroik, jak w klarnecie. Obecnie buduje się saksofony w siedmiu wielkościach: kontrabasowy, basowy, barytonowy, tenorowy, altowy i dwa sopranowe.

Obój, treść informacji dodatkowej: To instrument o wyjątkowo pięknym brzmieniu. Buduje się go najczęściej z drewna różanego albo afrykańskiego drzewa zwanego grenadillą, dzięki któremu ma charakterystyczny czarny kolor, choć może być także zrobiony z ebonitu i plastiku. Złożony jest z kanału z 16‑20 otworami kontrolowanymi za pomocą systemu metalowych klap służących do zmiany wysokości dźwięku. Wyposażony jest w podwójny stroik, czyli dwa kawałki trzciny, które wyglądają jak spłaszczony kawałek słomy. Precyzyjnie wycięte i złożone ze sobą, drgają wprawiając w ruch słup powietrza znajdujący się we wnętrzu instrumentu. Stroiki oboiści przygotowują najczęściej samodzielnie.

Flet poprzeczny, treść informacji dodatkowej: Jest najsprawniejszym technicznie instrumentem dętym orkiestry, jest też często wykorzystywany jako instrument solowy. To rodzaj rury metalowej lub drewnianej, posiadającej przy jednym z końców otwór wargowy służący do zadęcia. Ma też szereg bocznych otworów wyposażonych w klapy, które służą do zmiany wysokości dźwięku. Instrument składa się z trzech części: głowy, części środkowej – korpusu oraz stopki. Najmniejszą wersją fletu poprzecznego jest flet piccolo, na którym można wykonywać bardzo wysokie dźwięki. Współczesne flety poprzeczne, mimo, że należą do grupy instrumentów dętych drewnianych, wykonuje się z metalu, najczęściej ze srebra, choć niektórzy fleciści używają zbudowanych ze złota i platyny, by osiągnąć piękniejszy dźwięk.

Flet prosty, treść informacji dodatkowej: Zwany również podłużnym albo blokowym jest rurką z bocznymi otworami, które mogą być zakrywane bezpośrednio opuszkami palców lub klapkami. W czasie gry trzyma się go pionowo (z góry do dołu). Dźwięk powstaje, gdy strumień powietrza kierowany jest na ostrą krawędź, gdzie tworzy zawirowania. Część wpadająca do wnętrza instrumentu pobudza do rezonansu zamknięty w kanale słup powietrza. Obecnie flet prosty jest instrumentem stosowanym przez zespoły grające muzykę dawną, w szkołach lub przez muzyków amatorów.

Flet piccolo, treść informacji dodatkowej: To najmniejsza odmiana fletu poprzecznego zaliczający się do instrumentów dętych drewnianych. Pojawił się na początku XIX wieku.

Kontrafagot, treść informacji dodatkowej: To najniżej brzmiący instrument w orkiestrze. Kontrafagot składa się z długiej, prawie pięciometrowej, podłużnej rury, poczwórnie złożonej. Zbliżony do oboju pod względem budowy strika (podwójny).

Klarnet, treść informacji dodatkowej: Jest czarną, cylindryczną rurą zakończoną nieco rozszerzoną czarą głosową. Tak jak obój, wyposażony jest w metalowe klapki, ale posiada inny niż w oboju stroik, umieszczony w płasko ściętym ustniku za pomocą metalowej obręczy zwanej ligaturą. Jest nim pojedynczy kawałek trzciny, którego drgania powodują powstawanie dźwięku. Klarnet podzielony jest na 5 części: ustnik, baryłkę, górną i dolną część korpusu oraz czarę głosową. Klarnet występuje w różnych wielkościach i strojach, a obecnie najbardziej popularny jest klarnet w stroju B. W orkiestrze symfonicznej są zwykle 2 - 4 klarnety.

Fagot, treść informacji dodatkowej: Instrument składający się z dwóch różnej długości drewnianych rur połączonych u dołu kolankiem; łączna długość wynosi ok. 250 cm, dzięki czemu fagot, a zwłaszcza jego basowa odmiana, kontrafagot, jest w orkiestrze najniżej strojącym instrumentem dętym drewnianym; liczne otwory boczne są zamykane za pomocą klap; występował już na początku XVII w. Obecny kształt nadali mu konstruktorzy niemieccy i  francuscy na początku XIX w. źródło: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/fagot;3899602.html

Rożek angielski, treść informacji dodatkowej: Instrument o podwójnym stroiku. Choć bardzo przypomina obój, jest od niego większy i brzmi znacznie niżej. Rożek angielski od oboju różni się też tym, że jego czara głosowa ma kształt gruszki. Podobnie jak obój wyposażony jest w otwory i klapki, dzięki którym można wydobywać różnorodne dźwięki o nosowej, ciepłej barwie. Instrument pochodzi ze Śląska i najprawdopodobniej powstał przez dodanie gruszkowatej czary głosowej do oboju da caccia.

Akordeon, treść informacji dodatkowej: Ten nietuzinkowy instrument stanowi od lat przedmiot sporu instrumentoznawców i autorów rozmaitych leksykonów, którzy nie mogą się zgodzić, czy akordeon należy do instrumentów stroikowych dętych (czyli aerofonów), czy perkusyjnych (idiofonów) – kwestia ta budzi liczne emocje, jak widać choćby w bardzo popularnym Słowniczku muzycznym Jerzego Habeli (1991 r.), gdzie w haśle „akordeon” autor z pasją podkreśla wykrzyknikiem, że jest to instrument „perkusyjny (nie dęty!)”. Mimo wszystko mechanizm działania akordeonu każe zaliczać go do aerofonów: po obydwu stronach, pod prawą i lewą ręką, znajdują się chromatyczne klawiatury (pod prawą ręką spotyka się równie często klawisze, jak w fortepianie, i klawiaturę guzikową, pod lewą ręką zaś zawsze są guziki) – obie klawiatury łączy miech, którego składanie i rozkładanie wywołuje przepływ powietrza, poruszającego umieszczone wewnątrz instrumentu stroiki. Poruszanie miecha z różną siłą pozwala regulować natężenie dźwięku. Nad klawiaturą prawej ręki oraz u góry instrumentu znajdują się przyciski poszczególnych rejestrów – dzięki nim podobnie jak w organach możliwe jest wydobywanie dźwięków o różnej barwie – które akordeonista w trakcie gry może przełączać brodą. Ciężki, ważący nawet 17 kilogramów instrument, przytrzymują na ramionach muzyka specjalne pasy.

Organy, treść informacji dodatkowej: Kiedy organista naciska klawisze organów, otwiera dopływ powietrza do odpowiadającej danemu klawiszowi piszczałki, dzięki czemu wydobywa z instrumentu najróżniejsze dźwięki. Wydaje się to proste, ale organy są najbardziej skomplikowanym i rozbudowanym instrumentem muzycznym, nazywanym ich „królem”. Organy składają się z pięciu części: szafy organowej, umieszczonych w niej piszczałek, traktury, stołu gry i systemu doprowadzającego powietrze. Wynalazcą organów był Ktesibios, matematyk żyjący w Aleksandrii w III wieku p.n.e, który stworzył tzw. organy wodne, nazwane tak dlatego, że ciśnienie powietrza regulowane było w nich za pomocą zbiornika z wodą. W chorwackim Zadarze całkiem niedawno je zrekonstruowali i są niebywała atrakcja turystyczną ze względu na wydobywające się z morskiej toni dźwięki.

Concertina, treść informacji dodatkowej: Koncertyna to instrument dęty klawiszowy, odmiana harmonii ręcznej guzikowej z klawiaturą guzikową dla obu rąk.

Heligonka, treść informacji dodatkowej: Rodzaj akordeonu bardzo popularny w muzyce ludowej zwłaszcza po stronie naszych sąsiadów z Czech, Słowacji oraz polskich górali. To diatoniczny akordeon guzikowy różniący się od innych typów akordeonów guzikowych tym, że posiada uzupełnioną i wzmocnioną partię basu.

Ilustracja interaktywna przedstawia podział instrumentów dętych na: instrumenty dęte blaszane, instrumenty dęte drewniane, instrumenty dęte miechowe. Do instrumentów dętych blaszanych zaliczamy: puzon, trąbkę, tubę, waltornię. Do instrumentów dętych drewnianych zaliczamy: saksofon, obój, flet poprzeczny, flet prosty, flet piccolo, kontrafagot, klarnet, fagot, rożek angielski. Do instrumentów dętych miechowych zaliczamy: akordeon, organy, concertina, heligonka. Z prawej strony znajduje się panel boczny, po kliknięciu na nazwę instrumentu wyświetla się informacja dodatkowa, zdjęcie osoby grającej na tym instrumencie oraz wybrzmiewa dźwięk instrumentu. Poniżej wypisano informacje dodatkowe. Puzon, treść informacji dodatkowej: Instrument muzyczny z rodziny dętych blaszanych. Ma cylindryczny otwór i używa suwaka do zmiany skoku. Gra polega na wciskaniu ust w ustnik w kształcie miseczki i naciskaniu zaworów lub klawiszy w celu zmiany wysokości dźwięku. Puzony są powszechnie używane w orkiestrach, zespołach i zespołach jazzowych. Występują w różnych rozmiarach, w tym puzony altowe, tenorowe i basowe.

Trąbka, treść informacji dodatkowej: Instrument ten zbudowany jest z metalowej rury, zwiniętej na kształt prostokąta i zakończonej czarą głosową. Trąbka wyposażona jest w trzy wentyle, dzięki którym można wydobywać pełną skalę dźwięków. Wentyle to specjalne zawory, które włączają lub wyłączają w instrumencie dodatkowe rurki przedłużające słup powietrza. W orkiestrze są zwykle 2‑4 trąbki. Instrument ten jest także powszechnie stosowany w orkiestrach dętych i w jazzie.

Tuba, treść informacji dodatkowej: Największy i najniżej brzmiący instrument w orkiestrowej rodzinie dętych blaszanych. Tuba składa się z długiej metalowej (zazwyczaj mosiężnej) rury wielokrotnie zwiniętej w pętlę, zakończonej na końcach ustnikiem i szeroką czarą głosową. Tuby mają ustniki w kształcie filiżanki i zwykle cztery wentyle. Czasami dodaje się piąty i szósty wentyl, by pomóc muzykowi w kontrolowaniu intonacji.

Waltornia, treść informacji dodatkowej: Inaczej zwana rogiem, zbudowana jest z wąskiej metalowej rurki, trzykrotnie zwiniętej w spiralę i z jednej strony zakończonej lejkowatym ustnikiem a z drugiej szeroką czarą głosową. Wewnątrz spirali znajdują się dodatkowe trzy rurki połączone z wentylami, które pomagają w wydobywaniu pełnej skali dźwięków. W orkiestrze symfonicznej są zwykle cztery rogi.

Saksofon, treść informacji dodatkowej: Został zbudowany w 1840 roku przez belgijskiego konstruktora Adolfa Saxa i opatentowany w roku 1846. Instrument ten zyskał wkrótce wielką popularność w Francji, a potem w Ameryce Północnej. Saksofon składa się z metalowej rury w kształcie fajki (w przypadku saksofonu sopranowego - prostej), wyposażony jest w klapy i pojedynczy stroik, jak w klarnecie. Obecnie buduje się saksofony w siedmiu wielkościach: kontrabasowy, basowy, barytonowy, tenorowy, altowy i dwa sopranowe.

Obój, treść informacji dodatkowej: To instrument o wyjątkowo pięknym brzmieniu. Buduje się go najczęściej z drewna różanego albo afrykańskiego drzewa zwanego grenadillą, dzięki któremu ma charakterystyczny czarny kolor, choć może być także zrobiony z ebonitu i plastiku. Złożony jest z kanału z 16‑20 otworami kontrolowanymi za pomocą systemu metalowych klap służących do zmiany wysokości dźwięku. Wyposażony jest w podwójny stroik, czyli dwa kawałki trzciny, które wyglądają jak spłaszczony kawałek słomy. Precyzyjnie wycięte i złożone ze sobą, drgają wprawiając w ruch słup powietrza znajdujący się we wnętrzu instrumentu. Stroiki oboiści przygotowują najczęściej samodzielnie.

Flet poprzeczny, treść informacji dodatkowej: Jest najsprawniejszym technicznie instrumentem dętym orkiestry, jest też często wykorzystywany jako instrument solowy. To rodzaj rury metalowej lub drewnianej, posiadającej przy jednym z końców otwór wargowy służący do zadęcia. Ma też szereg bocznych otworów wyposażonych w klapy, które służą do zmiany wysokości dźwięku. Instrument składa się z trzech części: głowy, części środkowej – korpusu oraz stopki. Najmniejszą wersją fletu poprzecznego jest flet piccolo, na którym można wykonywać bardzo wysokie dźwięki. Współczesne flety poprzeczne, mimo, że należą do grupy instrumentów dętych drewnianych, wykonuje się z metalu, najczęściej ze srebra, choć niektórzy fleciści używają zbudowanych ze złota i platyny, by osiągnąć piękniejszy dźwięk.

Flet prosty, treść informacji dodatkowej: Zwany również podłużnym albo blokowym jest rurką z bocznymi otworami, które mogą być zakrywane bezpośrednio opuszkami palców lub klapkami. W czasie gry trzyma się go pionowo (z góry do dołu). Dźwięk powstaje, gdy strumień powietrza kierowany jest na ostrą krawędź, gdzie tworzy zawirowania. Część wpadająca do wnętrza instrumentu pobudza do rezonansu zamknięty w kanale słup powietrza. Obecnie flet prosty jest instrumentem stosowanym przez zespoły grające muzykę dawną, w szkołach lub przez muzyków amatorów.

Flet piccolo, treść informacji dodatkowej: To najmniejsza odmiana fletu poprzecznego zaliczający się do instrumentów dętych drewnianych. Pojawił się na początku XIX wieku.

Kontrafagot, treść informacji dodatkowej: To najniżej brzmiący instrument w orkiestrze. Kontrafagot składa się z długiej, prawie pięciometrowej, podłużnej rury, poczwórnie złożonej. Zbliżony do oboju pod względem budowy strika (podwójny).

Klarnet, treść informacji dodatkowej: Jest czarną, cylindryczną rurą zakończoną nieco rozszerzoną czarą głosową. Tak jak obój, wyposażony jest w metalowe klapki, ale posiada inny niż w oboju stroik, umieszczony w płasko ściętym ustniku za pomocą metalowej obręczy zwanej ligaturą. Jest nim pojedynczy kawałek trzciny, którego drgania powodują powstawanie dźwięku. Klarnet podzielony jest na 5 części: ustnik, baryłkę, górną i dolną część korpusu oraz czarę głosową. Klarnet występuje w różnych wielkościach i strojach, a obecnie najbardziej popularny jest klarnet w stroju B. W orkiestrze symfonicznej są zwykle 2 - 4 klarnety.

Fagot, treść informacji dodatkowej: Instrument składający się z dwóch różnej długości drewnianych rur połączonych u dołu kolankiem; łączna długość wynosi ok. 250 cm, dzięki czemu fagot, a zwłaszcza jego basowa odmiana, kontrafagot, jest w orkiestrze najniżej strojącym instrumentem dętym drewnianym; liczne otwory boczne są zamykane za pomocą klap; występował już na początku XVII w. Obecny kształt nadali mu konstruktorzy niemieccy i  francuscy na początku XIX w. źródło: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/fagot;3899602.html

Rożek angielski, treść informacji dodatkowej: Instrument o podwójnym stroiku. Choć bardzo przypomina obój, jest od niego większy i brzmi znacznie niżej. Rożek angielski od oboju różni się też tym, że jego czara głosowa ma kształt gruszki. Podobnie jak obój wyposażony jest w otwory i klapki, dzięki którym można wydobywać różnorodne dźwięki o nosowej, ciepłej barwie. Instrument pochodzi ze Śląska i najprawdopodobniej powstał przez dodanie gruszkowatej czary głosowej do oboju da caccia.

Akordeon, treść informacji dodatkowej: Ten nietuzinkowy instrument stanowi od lat przedmiot sporu instrumentoznawców i autorów rozmaitych leksykonów, którzy nie mogą się zgodzić, czy akordeon należy do instrumentów stroikowych dętych (czyli aerofonów), czy perkusyjnych (idiofonów) – kwestia ta budzi liczne emocje, jak widać choćby w bardzo popularnym Słowniczku muzycznym Jerzego Habeli (1991 r.), gdzie w haśle „akordeon” autor z pasją podkreśla wykrzyknikiem, że jest to instrument „perkusyjny (nie dęty!)”. Mimo wszystko mechanizm działania akordeonu każe zaliczać go do aerofonów: po obydwu stronach, pod prawą i lewą ręką, znajdują się chromatyczne klawiatury (pod prawą ręką spotyka się równie często klawisze, jak w fortepianie, i klawiaturę guzikową, pod lewą ręką zaś zawsze są guziki) – obie klawiatury łączy miech, którego składanie i rozkładanie wywołuje przepływ powietrza, poruszającego umieszczone wewnątrz instrumentu stroiki. Poruszanie miecha z różną siłą pozwala regulować natężenie dźwięku. Nad klawiaturą prawej ręki oraz u góry instrumentu znajdują się przyciski poszczególnych rejestrów – dzięki nim podobnie jak w organach możliwe jest wydobywanie dźwięków o różnej barwie – które akordeonista w trakcie gry może przełączać brodą. Ciężki, ważący nawet 17 kilogramów instrument, przytrzymują na ramionach muzyka specjalne pasy.

Organy, treść informacji dodatkowej: Kiedy organista naciska klawisze organów, otwiera dopływ powietrza do odpowiadającej danemu klawiszowi piszczałki, dzięki czemu wydobywa z instrumentu najróżniejsze dźwięki. Wydaje się to proste, ale organy są najbardziej skomplikowanym i rozbudowanym instrumentem muzycznym, nazywanym ich „królem”. Organy składają się z pięciu części: szafy organowej, umieszczonych w niej piszczałek, traktury, stołu gry i systemu doprowadzającego powietrze. Wynalazcą organów był Ktesibios, matematyk żyjący w Aleksandrii w III wieku p.n.e, który stworzył tzw. organy wodne, nazwane tak dlatego, że ciśnienie powietrza regulowane było w nich za pomocą zbiornika z wodą. W chorwackim Zadarze całkiem niedawno je zrekonstruowali i są niebywała atrakcja turystyczną ze względu na wydobywające się z morskiej toni dźwięki.

Concertina, treść informacji dodatkowej: Koncertyna to instrument dęty klawiszowy, odmiana harmonii ręcznej guzikowej z klawiaturą guzikową dla obu rąk.

Heligonka, treść informacji dodatkowej: Rodzaj akordeonu bardzo popularny w muzyce ludowej zwłaszcza po stronie naszych sąsiadów z Czech, Słowacji oraz polskich górali. To diatoniczny akordeon guzikowy różniący się od innych typów akordeonów guzikowych tym, że posiada uzupełnioną i wzmocnioną partię basu.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DWbVzRdW1

Co stanowi granicę pomiędzy instrumentami dętymi drewnianymi i blaszanymi? Dlaczego flet wykonany z metalu nadal należy do dętych drewnianych? A z pozoru prosty klarnet potrafi wydobyć brzmienia od ciepłego po piskliwe i przeraźliwe tony?

Sprawdźmy to w kolejnym filmie, który nam przybliży odpowiedź na te pytania i da pewność, że kryterium przynależności instrumentów do poszczególnych grup nie będzie już problemem.

Podsumowanie

Złap oddech i posłuchaj muzyki. Zanurz się w jej brzmieniu. Wsłuchaj się w najbardziej nietypowe jej niuanse. Zapytaj sam siebie: Kto to gra?

Teraz po takiej dawce wiedzy, ciekawostek, przykładów: jak grać, czego słuchać, jak rozpoznawać i na co zwracać uwagę kiedy trwa utwór, pozwoli każdemu otworzyć nowe przestrzenie i ułożyć język dla „swojej muzyki”.

Czar dźwięków, który nas otacza nie zawsze musi być zdefiniowany, bowiem właśnie na tym polega piękno muzyki: że niby w niej już wszystko było, a ciągle nas porywa i wprawia w zachwyt.

Ćwiczenia

2

Ćwiczenie 13

Określ do jakiej grupy: instrumentów strunowych smyczkowych, instrumentów dętych blaszanych czy instrumentów dętych drewnianych zaliczają się wskazane instrumenty: Kontrabas, flet poprzeczny, waltornia, skrzypce, altówka, fagot, wiolonczela, klarnet.

R1MpywqvjMNov

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

W poleceniu mamy instrumenty dęte oraz strunowe.

Pokaż odpowiedź

Od lewej mamy: Kontrabas, flet poprzeczny, waltornię, skrzypce/altówkę, fagot, wiolonczelę, klarnet.

Kontrabas, wiolonczela, skrzypce i altówka to instrumenty strunowe z grupy smyczkowych.

Flet poprzeczny, klarnet to instrumenty dęte drewniane.

Waltornia to instrument dęty blaszany.

2

Ćwiczenie 13

Przyjrzyj się ilustracji i wypisz widoczne na niej instrumenty. Określ do jakich grup się one zaliczają.

R1OxXOOXj5H0S

Ilustracja przedstawia grupę muzyków - trzech mężczyzn oraz cztery kobiety. Mężczyźni ubrani są w niebieskie marynarki i białe spodnie, kobiety ubrane są w niebieskie sukienki. Każdy z muzyków gra na innym instrumencie: Od lewej: Muzyk grający na kontrabasie, następnie muzykantka grająca na flecie poprzecznym, muzyk grający na waltorni, kobietę grającą na skrzypcach/altówce, mężczyznę grającego na fagocie, kobietę grającą na wiolonczeli oraz kobietę grającą na klarnecie.

RCsQzaJ40bMlE

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Na tej ilustracji widoczne są instrumenty dęte oraz strunowe.

Pokaż odpowiedź

Od lewej mamy: Kontrabas, flet poprzeczny, waltornię, skrzypce/altówkę, fagot, wiolonczelę, klarnet.

Kontrabas, wiolonczela, skrzypce i altówka to instrumenty strunowe z grupy smyczkowych.

Flet poprzeczny, klarnet to instrumenty dęte drewniane.

Waltornia to instrument dęty blaszany.

Słownik pojęć

Encyklopedia PWN – wydanie internetowe.

Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, PWM, Kraków 1983.

Słownik Języka Polskiego – wydanie internetowe.

Notatki ucznia

Galeria

R1ZpAO5rQkZSb

Grafika przedstawia na białym tle ustawione obok siebie instrumenty takie jak skrzypce, kilka gitar, trąbkę, flet oraz keyboard. Dostrzec można także smyczek od skrzypiec, czarny, duży głośnik, a także tak zwany pulpit, który służy do trzymania nut.

R1b9jCL57w7PO

Na zdjęciu wykonanym w pochmurny dzień, w lesie znajduje się instalacja artystyczna, zrobiona z elementów drewnianych. Zbudowana jest z dwóch kołków na których u góry znajduje się niewielki skośny daszek. Pośrodku jest napis „grające drzewo”, a pod nim ilustracje kilku drzew wraz z opisami. Pod tabliczką zwisają fragmenty drewna, a po lewej stronie przywiązany jest drewniany młotek, dzięki któremu uderzając w zawieszone kawałki drewna można usłyszeć jakie dźwięki każdy z nich z siebie wydobywa.

RJH1NBGEYIn5N

Grafika przedstawia liczne instrumenty ułożone obok siebie, zaprezentowane na białym tle. Każdy z instrumentów został podpisany, zaczynając od góry z lewej strony są to: mały bęben, wielki bęben, dzwonki pałeczkowe, ksylofon, czelesta, dzwony rurowe, bęben podłużny, miotełka, tamburyn, pałeczki, dzwonki klawiszowe, trójkąt, kastaniety, talerze, gong, tam‑tam, kocioł obrotowy, kocioł pedałowy, wibrafon, pudełeczka i komplet jazzowy.

R1CNschd3lsL6

Na wykonanym zdjęciu z góry, zaprezentowane zostały dwa instrumenty, jakimi są flety proste. Jeden z nich jest dużych rozmiarów, natomiast drugi jest o wiele mniejszy. Oba flety są wykonane w przewadze koloru brązowego, a ich ustniki i nieliczne fragmenty są w beżowym kolorze.

RDOpnRFJEFzPA

Grafika przedstawia fragment fortepianu. W górnej części ilustracji umieszczono następujący tekst: „Środek klawiatury fortepianu znajduje się pomiędzy dźwiękiem e1 a f1 w oktawie razkreślnej”. Większe klawisze są wykonane w kolorze białym, jedynie dwa z nich, czyli E i F, są zaznaczone na beżowy kolor, a mniejsze klawisze są czarne. Na kilku z białych klawiszy pojawiły się litery, zaczynając od lewej strony są to: C, D, E, F, G, A.

R11nljbJwnbte

Na grafice przedstawione zostały drgania struny. Na białym tle narysowane są trzy schematy, jeden pod drugim. Na pierwszym od góry narysowana została poziomo czarna kreska na której obu końcach znalazły się duże czarne kropki. Zarówno nad, jak i pod czarną kreską znalazły się lekko wygięte, w symetryczny sposób niebieskie kreski. Nad pierwszym schematem umieszczono tekst: lambda podzielić na dwa. Na drugim schemacie również jest pozioma, czarna kreska na której obu końcach znalazły się duże czarne kropki, jednakże tutaj pośrodku jest jeszcze jedna, trzecia kropka, a między nimi przeplatają się w symetryczny sposób niebieskie kreski. Ostatni schemat wygląda bardzo podobnie, ale zamiast dwóch, czy trzech kropek, jest ich cztery. Tutaj także przeplatają się niebieskie kreski. Kropka została podpisana nazwą „węzeł”, a przestrzeń pomiędzy niebieskimi kreskami nazwana jest „strzałką”. Pod ostatnim schematem znajduje się słowo: harmoniczne.

RODJKPqPyLS8o

Grafika przedstawia wzór częstotliwości harmonicznej, wykonanej na białym tle, czarnymi pogrubionymi literami, liczbami oraz znakami. Wzór brzmi następująco: f z literą n w indeksie dolnym równa się n razy f z cyfrą 0 w indeksie dolnym (n=1,2,3,4…).

R3ElbO3Uil3AA

Na zdjęciu wykonanym w słoneczny dzień, spomiędzy ogromnych, liściastych drzew, wyłania się dużych rozmiarów, szeroki dom jednopiętrowy, który wykonany został w białym kolorze, a jego dachówka umieszczona na skośnym dachu została wykonana w ciemnym kolorze. Do budynku prowadzi szeroki podjazd, a pośrodku niego rośnie niski żywopłot, przy którym ustawione zostały ledwo zauważalne ławki.

R1WgMtJrEadUC

Na zdjęciu przedstawiony został jednopoziomowy, zadbany dom w białym kolorze, ze skośnym dachem o ciemnej dachówce. Okna budynku posiadają w górnej części łuki, a niektóre są całe okrągłe. Plac przed domem wyłożony jest ciemną kostką brukową. Dookoła znajduje się wiele roślinności, na przykład trawa, niski żywopłot, czy też drzewa o szerokich koronach, które porastają intensywnie zielone liście.

R1Zes4ILa57OH

Na zdjęciu, na białym tle ściany zaprezentowane zostało urządzenie służące do podawania tempa utworów muzycznych. Przyrząd jest w kolorze czarnym, o kształcie zbliżonym do prostokąta, jednak patrząc od dołu do góry przedmiot zaczyna się zwężać. Są na nim napisane w złotym kolorze fachowe wskaźniki, a z samego przodu zamontowane jest wahadło, które kiwa się od lewej strony do prawej. Na tym cienkim fragmencie umieszczony został element, który można przesuwać od góry do dołu, tym samym przyspieszając bądź zwalniając jego ruch.

R1bQdQp8nDIdd

Na zdjęciu przedstawiony został skan jednej strony poematu Cypriana Kamila Norwida zatytułowanego „Fortepian Szopena” z 1933 roku. Słowa z kartki brzmią następująco: „Ten! Co Polskę głosił, od zenitu Wszechdoskonałości dziejów Wziętą, hymnem zachwytu – Polskę przemienionych kołodziejów, Ten sam – runął – na bruki z granitu! I oto, jak zacna myśl człowieka, Poterany jest gniewami ludzi, LUB JAK – OD WIEKA WIEKÓW – WSZYSKO< CO ZBUDZI ! I oto, jak ciało Orfeja, Tysiąc pasyj rozdziera go w części; A każda wyje :> nie ja! <… > nie ja! < zębami chrzęści… Lecz ty? Lecz ja? – uderzymy w sądne pienie, Nawołując :> CIESZ SIĘ, PÓŹNY WNUKU! JĘKŁY GŁUCHE KAMIENIE: IDEAŁ SIĘGNĄŁ BRUKU<”.

RiqCyB3yOM8Sf

Na zaprezentowanym, starym , czarno białym zdjęciu przedstawiony został czarnoskóry muzyk. Mężczyzna stoi na scenie na której pod ścianą znajduje się krzesło, walizki i gitara. Artysta ubrany jest w długie spodnie w pionowe paski, wzorzystą jasną koszulę o długich rękawach oraz ciemną kamizelkę. Podczas swojego występu muzyk gra na gitarze elektrycznej, a jej gryf przełożył sobie pod ugiętym kolanem.

R1HQ0BF6EPx1s

Grafika przedstawia plakat w przewadze żółtego koloru, na którym widnieją napisy w czerwonym kolorze zawiadamiające o próbie pobicia rekordu świata w graniu na gitarze. Rysunek zawiera informacje dotyczące daty oraz godziny i innych detali. Na samym dole zilustrowane zostały dziesiątki gitar w różnych kolorach, a z prawej strony od góry leci mały samolot, który ciągnie za sobą transparent, w którym zawarte są podziękowania.

RSCuMgJ9GbVF6

Na zdjęciu młody, łysy mężczyzna o ciemnej brodzie, siedzący na kostce brukowej po turecku, który został otoczony przez tłum gapiów. Mężczyzna który znalazł się w centrum uwagi jest artystą ulicznym i jest w trakcie odbywania występu. Gra pałeczkami na bębnie, ale część z jego instrumentów stanowi przedmioty kuchenne, na przykład garnki, talerze oraz woki. Część z obserwujących stoi, część siedzi na krawężniku, niektórzy robią zdjęcia.

R1IypVOp1jXxs

Na zdjęciu zaprezentowany został fragment kamienia w beżowym kolorze, w którym to wyrzeźbione zostały dwie postacie o zamazanych konturach, a pośrodku nich wykute zostały organy wodne dużych rozmiarów, zbliżone wielkością do ludzi.

RVeysEgKWO15B

Na zdjęciu wykonanym w słoneczny, prawie bezchmurny dzień dostrzec można lekko pofalowaną wodę, przy której prowadzi wybudowana z białego kamienia droga. Gdzieniegdzie znalazły się schody prowadzące wprost do wody. W tle wzrastają liczne, liściaste drzewa, a na dalszym planie dostrzegalne są zza drzew budynki, mury oraz kościół. Po drodze przechadzają się turyści.

R1OJQ5FnqXSic

Zdjęcie przedstawia mężczyznę w średnim wieku grającego na akordeonie. Jest pokazany od pasa w górę. Ubrany w sweter i płaszcz. Ma krótkie kręcone włosy. Po jego prawej stronie stoi bałwan. W tle jest drewniana ściana.

Rj2ZVl5RRmidV

Zdjęcie przedstawia mały akordeon - Concertina. Jest cały czarny z białymi guzikami na prawym boku.

RrBSmGzGpAUUb

Na zdjęciu łysy, uśmiechnięty mężczyzna grający na akordeonie, który zasłania cały jego tułów. Widoczny jest od pasa w górę. Za nim jest ściana i lampa dająca niebieskie światło.

RJH1NBGEYIn5N

Grafika przedstawia liczne instrumenty ułożone obok siebie, zaprezentowane na białym tle. Każdy z instrumentów został podpisany, zaczynając od góry z lewej strony są to: mały bęben, wielki bęben, dzwonki pałeczkowe, ksylofon, czelesta, dzwony rurowe, bęben podłużny, miotełka, tamburyn, pałeczki, dzwonki klawiszowe, trójkąt, kastaniety, talerze, gong, tam‑tam, kocioł obrotowy, kocioł pedałowy, wibrafon, pudełeczka i komplet jazzowy.

Biblioteka audio

Bibliografia

• Habela J., Słowniczek muzyczny, PWM, Kraków 1983.

• Bądź uczniem … poznajemy INSTRUMENTY PERKUSYJNE, [w:] https://psmrybnik.pl/index.php/poznajemy-instrumenty-perkusyjne/ [dostep: 29.08.2022 r.].

• Bicie Gitarowego Rekordu Guinnessa [w:] https://swietochlowice.pl/wydarzenie/bicie-gitarowego-rekordu-guinnessa/ [dostęp: 29.08.2022 r.].

• Dobieszewska A., TOP 7 najdroższych gitar świata [w:] https://rockradio.tuba.pl/RockRadio/56,136360,26803478,top-7-najdrozszych-gitar-swiata.html [29.08.2022 r.].

• Dyonizy M., 11 niesamowitych faktów o fortepianie [w:] http://www.pianotea.com/11-niesamowitych-faktow-o-fortepianie/ [dostęp: 29.08.2022 r.].

• Dyonizy M., Najważniejsze konkursy pianistyczne w kraju i za granicą [w:] http://www.pianotea.com/najwazniejsze-konkursy-pianistyczne-w-kraju-i-za-granica/ [dostęp: 29.08.2022 r.].

• Flety proste i więcej. Nowości. 180 lat innowacji. Dla instrumentalistów początkujących i zawodowych [w:] https://docplayer.pl/12505868-Flety-proste-i-wiecej-nowosci-180-lat-innowacji-dla-instrumentalistow-poczatkujacych-i-zawodowych.html [dostęp: 29.08.2022 r.].

• Instrumenty perkusyjne [w:] https://muzykotekaszkolna.pl/nauka/scenariusze-lekcji/instrumenty-perkusyjne/ [dostęp: 29.08.2022 r.].

• Muzeum Organów Śląskich [w:] https://am.katowice.pl/?a=315_muzeum-organow-slaskich [dostęp: 29.08.2022 r.].

• Organy [w:] https://muzykotekaszkolna.pl/wiedza/instrumenty/organy [dostęp: 29.08.2022 r.].

• Viola da Gamba [w:] https://muzykotekaszkolna.pl/wiedza/instrumenty/viola-da-gamba/ [dostęp: 29.08.2022 r.].