REpbDQW390tmY
Zdjęcie. Widoczne są szczyty turbin wiatrowych, a więc fragmenty białych słupów i znajdująca się na szczycie każdego z nich gondola z trzema łopatami.

Czy energia odnawialna może zaspokoić potrzeby świata?

Źródło: Brett Sayles, dostępny w internecie: https://www.pexels.com/, domena publiczna.

Z pojęciem ekologii i życiem ekologicznym spotykasz się już od przedszkola. Wiesz, jak segregować śmieci, jak oszczędzać energię i jak dbać o środowisko, aby go nie zanieczyszczać. Na wycieczkach, nie tylko szkolnych, na pewno zaobserwowałeś zmiany jakie ostatnimi laty zachodzą w Polsce, w zakresie energii odnawialnych, które stanowią podstawę ekologii. Coraz większe farmy słonecznefarma słonecznafarmy słoneczne, czy wiatrowefarma wiatrowawiatrowe pojawiają się w różnych rejonach kraju. W ten sposób dołączamy do światowych organizacji dbających o naszą Ziemię. Chcemy zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, stosując nowoczesne metody, dla ratowania planety. Czy jednak to wystarczy? Czy energia odnawialna jest w stanie zaspokoić potrzeby świata? W tym materiale poszukamy odpowiedzi na te pytania.

Twoje cele
  • uporządkujesz informacje dotyczące znanych rodzajów odnawialnych źródeł energii;

  • wyszczególnisz zalety i wady odnawialnych źródeł energii;

  • porównasz procentowe wykorzystanie poszczególnych źródeł w Polsce i na świecie.

Odnawialne źródła energii

W materiale Odnawialne i nieodnawialne źródła energii i jej oszczędzanieP5aCyRPZXOdnawialne i nieodnawialne źródła energii i jej oszczędzanie możesz dowiedzieć się, że OZE (Odnawialne źródła energii) to „energia, do uzyskania której wykorzystano zasoby przyrody, które nie ulegają wyczerpaniu”. Czy pamiętasz, jakie to zasoby? Poniższa grafika pozwoli Ci przypomnieć sobie te źródła.

RvTU44Xzj1CIP
Ilustracja interaktywna, na której znajduje się pięć zdjęć symbolizujących różne rodzaje energii odnawialnej. Na zdjęciu pierwszym działająca zapora, przez którą przelewa się woda i podpis: energia wodna. Na zdjęciu drugim panele słoneczne i podpis energia słoneczna. Na zdjęciu trzecim turbiny wiatrowe i podpis energia wiatrowa. Na zdjęciu czwartym pole i walce sprasowanej słomy, podpis: biomasa. Na zdjęciu piątym gęste chmury pary wodnej nad rozgrzaną ziemią i podpis energia geotermalna.
Źródło: dostępny w internecie: https://www.pexels.com/, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 1
R1QT0Kcfe61fq
Poniżej podano pierwsze litery niektórych miejscowości w Polsce, w których usytuowane są elektrownie geotermalne. Wyszukaj w różnych źródłach informacji, które to miasta, i uzupełnij luki.
  • UTu uzupełnij
  • MTu uzupełnij
  • PTu uzupełnij
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2
RM291v2yJoSk7
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2
R1324owCqqNM6
Uzupełnij luki wpisując odpowiednie słowa. Pierwsze litery słów podano. Odnawialnymi źródłami energii są: wTu uzupełnij, wTu uzupełnij, STu uzupełnij, bTu uzupełnij.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Odnawialne źródła energii

R12DMWgJOgChX
Animacja nawiązująca do treści materiału.
Polecenie 3
R1Yin80GTrsY4
Łączenie par. Zaznacz, które stwierdzenie jest prawdziwe, a które fałszywe.. Ogromnym atutem biomasy jest jej dostępność.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Energię geotermalną możemy pozyskać wszędzie na całym świecie.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Norwegia jest jedynym z europejskich krajów, które czerpią najwięcej energii z elektrowni wodnych.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Największe elektrownie wiatrowe i słoneczne znajdują się w Indiach.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 4
R1VlnKwLMY2pF
Przyporządkuj stwierdzenia do odpowiedniego OZE. energia słoneczna Możliwe odpowiedzi: 1. Zamienia energię kinetyczną na elektryczną., 2. Wykorzystuje ciepło ze skał i wód podziemnych., 3. Jest drugim najpopularniejszym na świecie odnawialnym źródłem energii., 4. Możemy ją czerpać z drewna i gazów wysypiskowych. energia biomasy Możliwe odpowiedzi: 1. Zamienia energię kinetyczną na elektryczną., 2. Wykorzystuje ciepło ze skał i wód podziemnych., 3. Jest drugim najpopularniejszym na świecie odnawialnym źródłem energii., 4. Możemy ją czerpać z drewna i gazów wysypiskowych. energia wodna Możliwe odpowiedzi: 1. Zamienia energię kinetyczną na elektryczną., 2. Wykorzystuje ciepło ze skał i wód podziemnych., 3. Jest drugim najpopularniejszym na świecie odnawialnym źródłem energii., 4. Możemy ją czerpać z drewna i gazów wysypiskowych. energia geotermalna Możliwe odpowiedzi: 1. Zamienia energię kinetyczną na elektryczną., 2. Wykorzystuje ciepło ze skał i wód podziemnych., 3. Jest drugim najpopularniejszym na świecie odnawialnym źródłem energii., 4. Możemy ją czerpać z drewna i gazów wysypiskowych.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 5

W animacji wspomniano o zaletach biopaliw, jednak mają one też pewne wady, sprawiające, że część ludzi nie uznaje ich za dobrą alternatywę paliwową. Znajdź w dostępnych Ci źródłach, jakie mogą być tego przyczyny. Ewentualne notatki możesz zapisać w polu poniżej.

R4xaeIdiOOUJR
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przeczytaj

Już wiesz, że nie wszystkie OZE są wykorzystywane na świecie w takich samych ilościach. Wpływ na to ma wiele czynników m.in. szerokość geograficzna, ukształtowanie terenu, nawodnienie, nasłonecznienie ale także sytuacja gospodarcza i ekonomiczna.

RJgG13ONyGy80
Ogólnoświatowy, procentowy udział energii odnawialnej poszczególnych rejonów świata
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Według danych z Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA) pod koniec 2021 roku na świecie najczęściej pozyskiwana była energia z wody.

RdSbRtadNHYFL
Procentowy udział poszczególnych rodzajów energii odnawialnej w 2021 roku
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

2021 roku zużyto 557 EJ (przedrostek E oznacza eksa i wynosi 1018) energii elektrycznej, z czego 70 EJ to energia odnawialna, co stanowiło ok. 13% całkowitego światowego zapotrzebowania.

W związku z globalnym ociepleniem pojawił się postulat 100% energii odnawialnej. Naukowcy z Międzynarodowego Zespołu ds. Zmian Klimatu twierdzą, że całkowite zastąpienie dotychczasowych źródeł energii przez OZE jest możliwe do 2050 r. Nie wszyscy naukowcy zgadzają się z tym założeniem. Powstało wiele kontrowersji na ten temat. Mimo naukowych sporów, dużo krajów dąży do produkcji energii elektrycznej z jak największym udziałem OZE. W krótkich przedziałach czasu udało się to kilku krajom. W 2015 roku Dania, dzięki elektrowniom wiatrowym, wyprodukowała więcej energii elektrycznej niż wynosiło jej zapotrzebowanie. Dzięki panelom słonecznym, Kostaryka w 2017 r. przez 217 dni produkowała energię elektryczną tylko z OZE. Portugalii udało się to na 107 dni. Coraz więcej krajów idzie w ich ślady, budując nowe elektrownie wykorzystujące źródła odnawialne.

Na wykresie poniżej przedstawiono wzrost mocy odnawialnych źródeł energii na świecie w latach 20162021.

RX8CPhOP8pNWv
Wzrost mocy odnawialnych źródeł energii na świecie w latach 2016-2021
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Użycie tylko odnawialnych źródeł energii byłoby idealnym rozwiązaniem dla środowiska i ratowania naszej planety. Sama Europa, używając tylko OZE, zmniejszyłaby emisję CO2 aż o 90%. Łączyłoby się to jednak ze zmianą całego systemu energetycznego, dotyczącego nie tylko produkcji, ale i magazynowania energii. To zaś związane jest z wieloma latami pracy nie tylko naukowców, ale i całego społeczeństwa.

Polecenie 6
R10JGZCXLfY2K
Uporządkuj źródła energii odnawialnej zaczynając od tych, które są wykorzystywane najczęściej.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 6
R5sYFmCBnhBMh
Uporządkuj źródła energii odnawialnej zaczynając od tych, które są wykorzystywane najczęściej. Elementy do uszeregowania: 1. woda, 2. wiatr, 3. Słońce
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Obecnie mówi się, że technologia nie stanowi przeszkody w podejściu 100% OZE. Zwróćmy jednak uwagę, że kluczowe mogą okazać się czynniki od niej niezależne. Farmy wiatrowe, czy słoneczne są ściśle związane z pogodą. A więc wówczas, gdy nie mamy dostatecznego nasłonecznienia lub wiatru, musimy bilansować tę energię w sposób konwencjonalny (paliwa kopalne). Dodatkowo, farmy wiatrowe stanowią pewne zagrożenie dla migrującego ptactwa. Woda jest dość tanim źródłem energii, niestety podczas budowy zapór często dochodzi do drastycznych zmian w środowisku. W czasie eksploatacji źródeł geotermalnych do otoczenia wydostaje się dużo gazów cieplarnianych i substancji szkodliwych.

Sprawdź się

1
RDc3WndiP0Nr2
Ćwiczenie 1
Przeciągnij i upuść w lukę poprawną odpowiedź.
Źródło: dostępny w internecie: Pexels.com/Unsplash.com, licencja: CC BY 3.0.
RWGAYlpwWvoNO
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj źródło doz rodzaju otrzymywanej z niego energii. Odnawialne źródła energii Możliwe odpowiedzi: 1. węgiel, 2. panele fotowoltaiczne, 3. zapora, 4. ropa naftowa, 5. turbiny wiatrowe, 6. gaz Nieodnawialne źródła energii Możliwe odpowiedzi: 1. węgiel, 2. panele fotowoltaiczne, 3. zapora, 4. ropa naftowa, 5. turbiny wiatrowe, 6. gaz
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1LTXADwH6XBa
Ćwiczenie 2
Uzupełnij zdania, wpisując w luki odpowiednie słowa. Europejskim krajem, któremu udało się korzystać przez 107 dni tylko z energii odnawialnej jest Tu uzupełnij. Skrótem określającym odnawialne źródła energii jest Tu uzupełnij.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R11JsRB4tU0xO
Ćwiczenie 3
Zaznacz poprawną odpowiedź. Do biomasy możemy zaliczyć Możliwe odpowiedzi: 1. gaz ziemny i wody gruntowe., 2. gaz wysypiskowy i odpady z upraw., 3. gaz cieplarniany i węgiel.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RYjkgqONVHWe9
Ćwiczenie 4
Łączenie par. Zaznacz, które stwierdzenie jest prawdziwe, a które fałszywe.. Wiemy, że do 2030 roku 100% wytwarzanej energii elektrycznej będzie pochodziło z OZE.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Jeszcze żaden kraj na świecie nie wytworzył energii z OZE, która pokryłaby jego całkowite zapotrzebowanie.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W 2021 r. 40% energii odnawialnej na świecie stanowiła energia wodna.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Obecna technologia pozwala na to, aby 100% zapotrzebowania na energie elektryczną zaspokajać poprzez OZE.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RPn3UinkjyeWR
Ćwiczenie 5
Przyporządkuj wady i zalety źródeł zielonej energii do odpowiedniej grupy. Zalety: Możliwe odpowiedzi: 1. są ekologiczne, 2. ingerencja w krajobraz i środowisko naturalne, 3. ograniczona dostępność, 4. są pogodowo-zależne, 5. w większości nie emitują do środowiska produktów ubocznych spalania, 6. mają wysoką wydajność Wady: Możliwe odpowiedzi: 1. są ekologiczne, 2. ingerencja w krajobraz i środowisko naturalne, 3. ograniczona dostępność, 4. są pogodowo-zależne, 5. w większości nie emitują do środowiska produktów ubocznych spalania, 6. mają wysoką wydajność
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 6

Wskaż cztery źródła energii (w kolejności malejącej), które stanowiły największy procent OZE w 2021 roku.

R10kRwcFY2lMl
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 7

W elektrowniach wodnych zamieniany jest jeden rodzaj energii w drugi. Jaka energia w jaką jest zamieniana? Odpowiedź zapisz w polu poniżej.

Rn7SFgplfRKjL
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1IdWNSYQYXqg
Ćwiczenie 8
Ilustracja
Źródło: dostępny w internecie: Unsplash.com, licencja: CC BY 3.0.
RWuzlDWWHNPeJ
Ćwiczenie 8
Uzupełnij krzyżówkę, wpisując w pola odpowiednie hasła. Wielkość liter nie ma znaczenia.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik

farma słoneczna
farma słoneczna

farma fotowoltaiczna; teren przeznaczony na urządzenia przekształcające energię promieniowania słonecznego na energię elektryczną. Pod tym pojęciem mogą też się kryć same te urządzenia i infrastruktura służąca do ich obsługi.

farma wiatrowa
farma wiatrowa

park wiatrowy, siłownia wiatrowa; teren przeznaczony na urządzenia przekształcające energię wiatru na energię elektryczną. Pod tym pojęciem mogą też się kryć same te urządzenia i infrastruktura służąca do ich obsługi.

Bibliografia

Zintegrowana Platforma Edukacyjna – Odnawialne i nieodnawialne źródła energii i jej oszczędzanieP5aCyRPZXZintegrowana Platforma Edukacyjna – Odnawialne i nieodnawialne źródła energii i jej oszczędzanie [dostęp: 10.10.2023]

Irena – Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej: https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_-RE_Capacity_Highlights_2022.pdf?la=en&hash=6122BF5666A36BECD5AAA2050B011ECE255B3BC7 [dostęp: 10.10.2023]

bp – Ekonomia energii: https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2021-full-report.pdf [dostęp: 10.10.2023]

bg‑gray2

Notatki

R1WDwpm8BXtQW
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.