Czy tylko kłótnie i zamachy? Problemy polityczne II RP
Wprowadzenie
W grudniu 1922 roku wybrano pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej. Został nim światowej sławy chemik, profesor Gabriel Narutowicz.

Jego kandydatura od początku nie podobała się jednak narodowej demokracjinarodowej demokracji. Gdy kilka dni po wyborach prezydent Narutowicz zginął w zamachu, o podżeganie do morderstwa oskarżono właśnie endecjęendecję.
Zadanie na rozgrzewkę
Przypomnij spory, które toczyli Józef Piłsudski i Roman Dmowski w sprawie Polski i jej przeszłości. Przyporządkuj poszczególne stwierdzenia tak, by odzwierciedlić poglądy przeciwników politycznych. Odpowiedź znajdziesz m.in. w lekcji
pt. Licytacja. Sprawa Polska w 1917 rokuLicytacja. Sprawa Polska w 1917 roku.
Przypomnij spory, które toczyli Józef Piłsudski i Roman Dmowski w sprawie Polski i jej przeszłości. Przyporządkuj poszczególne stwierdzenia tak, by odzwierciedlić poglądy przeciwników politycznych.
Wyborcy powinni głosować na narodową demokrację., Lepiej angażować się w zabiegi dyplomatyczne na rzecz sprawy polskiej., W Polsce powinna przeważać ludność polska., O sprawę polską przede wszystkim należy walczyć zbrojnie., Głównym wrogiem Polski są Niemcy., Polacy powinni znaleźć wspólny język z innymi narodami z pogranicza polsko-rosyjskiego., Głównym wrogiem Polski jest Rosja., Polska Partia Socjalistyczna jest dość dobrą opcją dla wyborców.
Józef Piłsudski | |
---|---|
Roman Dmowski |
Konstytucja marcowa i problemy młodej demokracji
Polacy byli dumni z odzyskania niepodległości. Jednak młoda demokracja miała przed sobą jeszcze dużo problemów. Okazało się, że wzniosłe ideały trudno było zrealizować w praktyce.
17 marca 1921 roku sejm przyjął Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej.
Dopasuj przedstawione regulacje konstytucji marcowej ze skutkami, które wywołały. Odpowiedź znajdziesz w lekcjach pt. Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowyRzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowy, i Walka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaWalka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowa i Nowela sierpniowa i konstytucja kwietniowaNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowa
Dopasuj przedstawione regulacje konstytucji marcowej ze skutkami, które wywołały.
Prawa obywatelskie były wykorzystywane często do krytykowania władz (np. w prasie), co podważało autorytet państwa., Urząd prezydenta nie dawał wiele władzy. Józef Piłsudski odmówił kandydowania, bo chciał mieć wpływ na sprawy państwa. Nikt inny nie cieszył się takim jak on autorytetem, co dodatkowo osłabiało ten urząd., W wyborach do sejmu nie było mechanizmu, który zapobiegałby wchodzeniu do parlamentu przedstawicieli bardzo wielu różnych partii politycznych. W efekcie sejm był rozdrobniony, a niektóre partie miały tylko kilku posłów. W tej sytuacji trudno mu było podejmować decyzje, bo było wiele różnych poglądów na każdą sprawę., Przy rozdrobnionym sejmie rządowi trudno było utrzymać poparcie (co rusz któraś z partii się z niego wycofywała, przez co rząd tracił poparcie większości sejmu). Rządy zmieniały się często i nie mogły realizować spójnych długofalowych planów.
Obywatele mieli zagwarantowanych wiele praw i wolności (m.in. wolność słowa, druku, zgromadzeń, wyznania itp.). | |
Wprowadzono powszechne prawo wyborcze. Sejm i senat miały być powoływane w wyborach powszechnych (każdy obywatel mógł głosować), równych (każdy głos się liczył tak samo), w głosowaniu bezpośrednim (trzeba było osobiście przyjść na wybory) i tajnym. | |
Premiera powoływał sejm w porozumieniu z prezydentem. Rząd odpowiadał przed sejmem. | |
Prezydent wybierany był nie przez ogół obywateli, lecz przez sejm i senat. Nie miał zbyt wielkiej władzy, przede wszystkim reprezentował państwo w kontaktach zagranicznych. |
Zamach majowy. Konstytucja kwietniowa i kolejne problemy demokracji
Sejm II Rzeczypospolitej był rozdrobniony. To oznaczało, że zasiadali tam posłowie z wielu różnych partii. Kolejnym rządom trudno było uzyskać poparcie większości sejmowej. Państwo dryfowało w nieokreślonym kierunku. W tej sytuacji w maju 1926 roku Józef Piłsudski zmobilizował wiernych sobie żołnierzy i dokonał zamachu stanuzamachu stanu: zmusił legalne władze, by podały się do dymisji. Obsadził najwyższe urzędy swoimi kandydatami. Sam objął funkcję ministra spraw wojskowych. W kolejnych latach zmieniono prawo (w kwietniu 1935 roku uchwalono nową konstytucję) oraz wprowadzono rozwiązania, które ograniczały wolność i demokrację, ale miały usprawnić państwo.
Poniżej zaprezentowane są różne opinie na temat zmian wprowadzonych po zamachu majowym. Oceń, jaki mają charakter. Przyporządkuj odpowiednio opinie do intencji wypowiadających je osób. Pomoc znajdziesz w lekcji pt. Przewrót majowy i jego konsekwencjePrzewrót majowy i jego konsekwencje
Poniżej zaprezentowane są różne opinie na temat zmian wprowadzonych po zamachu majowym. Oceń, jaki mają charakter. Przyporządkuj odpowiednio opinie do intencji wypowiadających je osób.
To okropne, żeby tak traktować przeciwników politycznych., Wielu znanych polityków zdecydowało się na emigrację, m.in. do Szwajcarii., To okropne, żeby tak traktować przeciwników politycznych., Nowa konstytucja dawała więcej władzy prezydentowi. Na przykład to on powoływał rząd., Gdyby tak jeszcze lepiej zatroszczono się o chłopów..., W tym kraju nie da się żyć! To więzienie! Wyjeżdżam stąd i wrócę dopiero, jak władza się zmieni!, Że też trzeba popadać ze skrajności w skrajność!, Umieszczanie polityków opozycyjnych w obozach odosobnienia, bez żadnych wyroków sądowych, należy uznać za skandal, niemieszczący się w zasadach demokracji., Wreszcie ograniczono awantury w sejmie., Dobrze, że w szkole kładzie się wielki nacisk na wychowanie dla państwa. Dzięki temu młode pokolenie wyrośnie na patriotów. I może nie powtórzy błędów starszych.
Krytyka | |
---|---|
Pochwała | |
Wyrażenie emocji | |
Rzeczowe przedstawienie sytuacji | |
Zgłoszenie propozycji nowych rozwiązań |
Politycy II Rzeczypospolitej
Do portretów czołowych polityków II Rzeczypospolitej dopasuj podpisy. Odpowiedź znajdziesz w lekcjach pt. Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowyRzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowy, Walka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaWalka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowa, Nowela sierpniowa i konstytucja kwietniowaNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowa, Przewrót majowy i jego konsekwencjePrzewrót majowy i jego konsekwencje
Wymień imię i nazwisko polityka, który miał ogromny wpływ na kształtowanie się ideologii obozu narodowego, ale nigdy nie został premierem.
Dopasuj nazwiska polityków do określeń, z którymi łatwo ich skojarzyć. Odpowiedź znajdziesz w lekcjach pt. Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowyRzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowy, Walka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaWalka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowa, Nowela sierpniowa i konstytucja kwietniowaNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowa, Przewrót majowy i jego konsekwencjePrzewrót majowy i jego konsekwencje
Dopasuj nazwiska polityków do określeń, z którymi łatwo ich skojarzyć.
pianista, rolnik, marszałek, chemik, narodowiec
Paderewski | |
Piłsudski | |
Dmowski | |
Witos | |
Narutowicz |
W puste miejsca wpisz odpowiednie imiona i nazwiska polityków. Odpowiedź znajdziesz w lekcjach pt. Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowyRzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowy, Walka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaWalka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowa, Nowela sierpniowa i konstytucja kwietniowaNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowa, Przewrót majowy i jego konsekwencjePrzewrót majowy i jego konsekwencje
W puste miejsca wpisz odpowiednie imiona i nazwiska polityków.
.................................. założył winnicę i produkował wino na swoim ranczo w Kalifornii.
Ulubioną rozrywką .......................................... było układanie pasjansa.
.................................... był światowej sławy specjalistą w dziedzinie budowy elektrowni wodnych.
.......................... i .................................. w imieniu Polski złożyli podpisy pod traktatem wersalskim.
............................ wyemigrował w 1933 roku do Czechosłowacji, uciekając przed represjami politycznymi w Polsce.
Podsumowanie
Kształtowanie ustroju politycznego Rzeczypospolitej okazało się trudnym zadaniem. Politycy byli bardzo skłóceni, a rozczarowane społeczeństwo raz po raz wybierało rozdrobniony i nieskuteczny sejm. Bardzo demokratyczna Konstytucja marcowa nie spełniła więc pokładanych nadziei. Regulacje wprowadzone po zamachu majowym przez ekipę Józefa Piłsudskiego umożliwiły sprawniejsze rządzenie, ale ograniczały prawa obywateli. Wielu polityków opozycji wyemigrowało, by uniknąć represji.
Oceniać sytuację z różnych stron.
Dostrzegać zalety i wady demokracji.
Dlaczego ograniczano demokrację? Jakie zagrożenia niesie za sobą ograniczenie demokracji?