Czym jest legenda? Wokół utworu „Czarodziejski kwiat paproci”

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna różne znaczenia słowa legenda,

• wie, czym cechuje się legenda,

• wie, co oznacza termin wieloznaczność.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• czytać tekst literacki ze zrozumieniem,

• użyć słowa legenda w jego różnych znaczeniach,

• płynnie czytać teksty literackie,

• wyjaśnić różne znaczenia wybranych homonimów,

• tworzyć związki frazeologiczne ze słowem legenda i legendarny.

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem, poszukująca, ćwiczenia językowe.

3. Środki dydaktyczne

1. Podręcznik do kształcenia literackiego.

2. Przygotowane przez uczniów materiały o sławnych ludziach, pisarzach, idolach itp. oraz ich fotografie.

3. Mapa z legendą.

4. Tekst Legenda o św. Aleksym.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji, następnie prosi o ciche, samodzielne przeczytanie legendy o Czarodziejskim kwiecie paproci.

b) Faza realizacyjna

Po zakończeniu lektury nauczyciel sprawdza stopień zrozumienia tekstu. W tym celu zadaje pytania pomocnicze:

• Kim jest bohater legendy?

• Co postanowił zrobić Janek i kiedy?

• Co Janek zobaczył w lesie?

• Dokąd ognik zaprowadził Janka?

• Co odnalazł bohater dzięki ognikowi?

• Jak skończyła się przygoda Janka?

Uczniowie zgłaszają się przez podniesienie ręki i odpowiadają na pytania. Najbardziej aktywni otrzymują ocenę lub plusy. Odpowiedzi zapisują w zeszytach..

Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie przeczytanego tekstu spróbowali zdefiniować słowo legenda. Uściśla odpowiedź, następnie poleca jej zapisanie w zeszytach:

Nauczyciel pokazuje uczniom mapę z legendą. Uczniowie prezentują zdjęcia znanych ludzi, wieszają je na tablicy. Prowadzący pyta uczniów, co wiedzą o wybranych postaciach, swoich idolach, piosenkarzach, aktorach, o słynnych pisarzach czy malarzach. Przedstawia także Legendę o św. Aleksym, podaje przykłady innych legend, np. o Popielu, którego myszy zjadły, o złotej kaczce.

Uczniowie, na podstawie zaprezentowanych przykładów, próbują ustalić inne znaczenia, niż zapisane w zeszytach, słowa legenda, podają przykłady. Można przypiąć na tablicy przygotowane wcześniej definicje:

Nauczyciel informuje uczniów, iż zjawisko, w którym jedno słowo ma wiele znaczeń, określa się mianem wieloznaczności.

W celu utrwalenia wiadomości uczniowie wykonują zadanie 1 (karta pracy).

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel prosi uczniów o utworzenie różnych połączeń wyrazowych ze słowem legenda i – powstałym od niego – przymiotnikiem legendarny.

Przykładowe odpowiedzi:

chodząca legenda, legendarny film, legendarna postać, legendarny wieczór, stać się legendą, stworzyć legendę, być częścią legendy, legenda szkoły, legenda filmu, legenda muzyki, żywa legenda, to już legenda,

5. Bibliografia

1. Jaworski S., Szkolny słownik terminów literackich, Wydawnictwo Szkolne
   i Pedagogiczne, Warszawa 1991.

2. Mały Słownik Języka Polskiego, pod red. E. Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Zadanie 1. Do podanych niżej wyrazów dopisz ich różne znaczenia.

babka – ....................................................................................................................................

[odpowiedź, np.: ciasto; kobieta; matka ojca lub matki]

zamek – ....................................................................................................................................

[odpowiedź, np.: dawna budowla obronna; urządzenie w drzwiach]

balon – ....................................................................................................................................

[odpowiedź, np.: statek powietrzny; zabawka dla dzieci; rodzaj piłki]

bałwan – ..................................................................................................................................

[odpowiedź, np.: figura ze śniegu; ogromna fala morska; głupi człowiek]

kurs – ......................................................................................................................................

[odpowiedź, np.: trasa; szkolenie, cykl zajęć; cena wymienna waluty]

obraz– ..................................................................................................................................

[odpowiedź, np.: dzieło plastyczne; widok kogoś lub czegoś; ogólne widzenie jakichś spraw; to, co widziane na ekranie telewizora]

b) Zadanie domowe

Utwórz po dwa zdania z każdym z wyrazów, które zostały podane w zadaniu 1. Pamiętaj, aby zastosować je w różnych znaczeniach.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak