Czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności

Scenariusz lekcji

1. Cele lekcji

   1. Wiadomości Uczeń:

      • zna pojęcia ekumena, subekumena i anekumena;

      • zna czynniki przyrodnicze ograniczające osadnictwo (bariery: klimatyczna, świetlna, wodna, wysokości, roślinna);

      • zna czynniki antropogeniczne ograniczające osadnictwo;

      • zna czynniki przyrodnicze sprzyjające osadnictwu;

      • zna czynniki antropogeniczne sprzyjające osadnictwu.

   2. Umiejętności Uczeń:

      • potrafi wskazać obszary sprzyjające i niesprzyjające osadnictwu na świecie;

      • potrafi uzasadnić dlaczego wybrane obszary są gęsto zaludnionymi ekumenami lub niezamieszkanymi anekumenami.

2. Metoda pracy Praca z tekstem, wykład, dyskusja, praca z atlasem.

3. Środki dydaktyczne Podręczniki lub przygotowane przez nauczyciela kartki z wyjaśnieniem terminów: ekumena, subekumena i anekumena; ponadto atlasy, mapa ścienna świata.

4. Przebieg lekcji

   3. Faza przygotowawcza

      1. Sprawy organizacyjno‑porządkowe:

         • sprawdzenie obecności;

         • podział klasy na 3 grupy.

      2. Przypomnienie wiadomości i umiejętności z poprzednich lekcji na temat wybranych zagadnień zróżnicowania ludzkości pod względem rasy, języka i religii;

      3. Określenie celu i formy pracy na lekcji.

      4. Podanie i zapisanie tematu lekcji.

   4. Faza realizacyjna

      5. Poszczególne grupy uczniów otrzymują zadanie zapoznania się, na podstawie podręcznika lub tekstu na kartkach przygotowanych przez nauczyciela, z jednym z terminów: ekumena, subekumena i anekumena.

      6. Po zapoznaniu się tekstem wybrani z poszczególnych grup uczniowie wyjaśniają poszczególne pojęcia na forum.

      7. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy i uzupełnia braki.

      8. Uczniowie wykonują notatki.

      9. Nauczyciel poleca uczniom wymienić czynniki przyrodnicze ograniczające osadnictwo.

      10. Uczniowie wymieniają czynniki przyrodnicze ograniczające osadnictwo. Nauczyciel kwalifikuje je do odpowiednich barier i poleca każdą z nich zanotować w zeszycie wraz z wyjaśnieniem.

      11. Nauczyciel poleca uczniom wymienić czynniki antropogeniczne ograniczające osadnictwo.

      12. Uczniowie wymieniają czynniki antropogeniczne ograniczające osadnictwo. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy i uzupełnia braki.

      13. Analogicznie opracowywane są czynniki przyrodnicze sprzyjające osadnictwu oraz czynniki antropogeniczne sprzyjające osadnictwu.

   5. Faza podsumowująca

      14. W ramach podsumowania lekcji nauczyciel poleca uczniom odnaleźć w atlasie lub podręczniku mapy rozmieszczenia ludności i wskazać te obszary, które są gęsto zaludnionymi ekumenami lub niezamieszkanymi anekumenami.

      15. Wybrani uczniowie wskazują odpowiednie obszary na mapie ściennej.

      16. Nauczyciel przedstawia pracę domową.

5. Bibliografia

   6. T. Michalski, E. Sołohubiak‑Borchert, „Geografia 1”, Nowa Era, Warszawa 2002.

   7. J. Korba, J. Mordawski, W. Wiecki, „Geografia 2. Geografia i człowiek”, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2005.

   8. H. Staniów, P. Staniów, „Geografia 2. Świat”, PPWK, Warszawa‑Wrocław 2003.

   9. D. Makowska (red.), „Geografia”, WSiP, Warszawa 2002.

   10. J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat, „Geografia społeczno‑ekonomiczna”, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2001.

   11. A. Dylikowa, D. Makowska, J. Makowski, T. Olszewski, „Ziemia i człowiek”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995.

   12. S. Piskorz, S. Zając, „Geografia świata i Polski”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995.

   13. D. Jędrzejczyk, „Podstawy geografii ludności”, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 2001.

   14. A. Jagielski, „Geografia ludności”, PWN, Warszawa 1977.

   15. „Atlas geograficzny dla szkół średnich”, PPWK, Warszawa 2000.

   16. „Atlas geograficzny. Liceum. Świat – Polska”, Wydawnictwo DEMART, Warszawa 2003.

6. Załączniki
   Zadanie domowe

   Uzasadnij z jakich powodów niżej wymienione obszary są gęsto zaludnionymi ekumenami lub niezamieszkanymi anekumenami. Wykorzystaj wiadomości z lekcji.

   17. Himalaje;

   18. Nizina Chińska;

   19. Wyspa Honsiu;

   20. Antarktyda;

   21. Zagłębie Ruhry.

7. Czas trwania lekcji 45 minut