Czytaj! Czytasz? Czytam
Ilustracja przedstawiająca, skaczące po czerwonych i różowych pagórkach, ludziki w kształcie puzzli. Niektóre oznaczono napisami związanymi z gramatyką:„liczba mnoga”, „wołacz”, „rodzaj męski”.Kiedy mówimy, mamy różne intencje. Czasami chcemy przekazać komuś informację, innym razem pytamy o coś, a kiedy indziej chcemy kogoś skłonić do zrobienia czegoś. Pomagają nam w tym odpowiednie słowa oraz intonacja. Chcesz wiedzieć, jak to działa?
Rodzaje wypowiedzeń
W zależności od celu wypowiedzi rozróżniamy trzy rodzaje wypowiedzeń
(zdań i równoważników zdań):
oznajmujące – kiedy kogoś o czymś informujemy, np.
Pan Hilary zgubił okulary.rozkazujące – kiedy rozkazujemy komuś, prosimy o coś, np.
Niech pani kałuże omija.pytające – kiedy pytamy o coś lub o kogoś, np.
Gdzie są moje okulary?
Do podanego zdania oznajmującego ułóż trzy zdania pytające. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
Nad Polską krzyżują się szlaki wędrówek ptaków.
Pomyśl o swoim ulubionym filmie, a następnie jednym zdaniem oznajmującym odpowiedz na pytania. Zapisz odpowiedź tutaj lub w zeszycie.
Kiedy oglądałeś film?
Jaki to był film?
Jaki nosił tytuł?
Oto tytuły książek dla dzieci. Przyporządkuj je do odpowiednich typów wypowiedzeń.
Kto mi dał skrzydła?, Mikołajek ma kłopoty, Czy wojna jest dla dziewczyn?, Oto jest Kasia, Lassie, wróć!, Dolina Muminków w listopadzie, Cyryl, gdzie jesteś?, Zbudź się, Ferdynandzie!
| Wypowiedzenia oznajmujące | |
|---|---|
| Wypowiedzenia rozkazujące | |
| Wypowiedzenia pytające |
Ułóż różne rodzaje zdań z podanymi czasownikami. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
pomyśleć – zdanie rozkazujące, zdanie pytające wykrzyknikowe, zdanie oznajmujące;
zdać – zdanie pytające, zdanie rozkazujące, zdanie oznajmujące wykrzyknikowe;
uciec – zdanie rozkazujące wykrzyknikowe, zdanie oznajmujące, zdanie pytające.
Zaznacz w dialogu wypowiedzenia: oznajmujące – kolorem zielonym, pytające – niebieskim, rozkazujące – czerwonym.
zielony czerwony niebieski
W poniedziałek wróciłem do domu smutny i przygnębiony.
–Julek, co się stało? – krzyknęła mama w progu.
–A… nic – odburknąłem. – Jest tata?
–Czy ty naprawdę nie możesz mi powiedzieć, o co chodzi? Musi to być za każdym razem tata? – mamie było najwyraźniej smutno. – Nie, taty nie ma w domu. Znowu coś przeskrobałeś?
– Nie, wcale! – zawołałem, siląc się na nieco bardziej radosny ton. – Mamo, proszę, daj mi dziś szybko obiad. Muszę zaraz lecieć do Łukasza, mamy sprawy do obgadania.
– Do Łukasza, do Łukasza… – mama była niezadowolona. – Wiesz co? Mam pomysł. Razem odgrzejemy obiad dla ciebie, dobrze?
To oznaczało tylko jedno: mama będzie mnie wypytywać. A ja nie chcę być wypytywany. Co tu robić?
– Mamo, czy możesz coś dla mnie zrobić? – próbowałem się złapać ostatniej deski ratunku.
– Tak, synku? – mama naprawdę mi wierzyła.
– Obiecaj mi, że nie będziesz mnie pytać o nic. Powiem ci, jak tylko będę mógł.
– Nic z tego nie rozumiem – odparła mama. I teraz to ona była smutna.
Wypisz z dialogu po dwa wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące.
W poniedziałek wróciłem do domu smutny i przygnębiony.
– Julek, co się stało? – krzyknęła mama w progu.
– A…nic – odburknąłem. – Jest tata?
– Czy ty naprawdę nie możesz mi powiedzieć, o co chodzi? Musi to być za każdym razem tata? – mamie było najwyraźniej smutno. – Nie, taty nie ma w domu. Znowu coś przeskrobałeś?
– Nie, wcale! – zawołałem, siląc się na nieco bardziej radosny ton. – Mamo, proszę, daj mi dziś szybko obiad. Muszę zaraz lecieć do Łukasza, mamy sprawy do obgadania. –
– Do Łukasza, do Łukasza… – mama była niezadowolona. – Wiesz co? Mam pomysł. Razem odgrzejemy obiad dla ciebie, dobrze?
To oznaczało tylko jedno: mama będzie mnie wypytywać.
A ja nie chcę być wypytywany. Co tu robić?
– Mamo, czy możesz coś dla mnie zrobić? – próbowałem się złapać ostatniej deski ratunku.
– Tak, synku? – mama naprawdę mi wierzyła.
– Obiecaj mi, że nie będziesz mnie pytać o nic. Powiem ci, jak tylko będę mógł.
– Nic z tego nie rozumiem – odparła mama. I teraz to ona była smutna.
Ułóż dialog pt. 'Mój przyjaciel i ja na bezludnej wyspie', w którym zastosujesz jak najwięcej różnych typów zdań. Zapisz go tutaj lub w zeszycie.
Wskazówka:
Każdą swoją wypowiedź oraz wypowiedź przyjaciela zacznij od myślnika.
Do oznaczenia słów twoich bądź twojego przyjaciela użyj czasowników: stwierdził, powiedział, szeptał, krzyczał, zapytał, odpowiedział itp. Każdy taki czasownik powinien być poprzedzony myślnikiem, np.
– Przeczytaj mi to – poprosiła mama.