Debata wokół kary śmierci
Debata wokół kary śmierci
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna podstawową argumentację „za” i „przeciw” karze śmierci używaną we współczesnych debatach etycznych,
zna podglądy głównych środowisk opiniotwórczych w sprawie kary śmierci,
rozumie istotność i społeczny kontekst poruszanego problemu.
b) Umiejętności
Uczeń:
wykazuje umiejętność dyskutowania na temat „kary śmierci”,
umie odnieść teoretyczny problem etyczny do kontekstu praktycznego,
zdobywa umiejętności pracy w grupie.
c) Podstawy
Lekcja realizuje podstawę programową w zakresie:
celów edukacyjnych – kształtuje refleksyjną postawę tak istotnej kwestii moralnej, jaką jest kara śmierci oraz uczy odpowiedzialności w związku z dokonywaniem istotnych wyborów moralnych,
zadań szkoły – uświadamia ważny problem moralny, jakim jest kara śmierci i sposoby jego rozwiązania oraz umożliwia rozwój umiejętności prezentacji własnego stanowiska w dialogu z innymi,
treści – należy do bloku tematycznego „główne problemy współczesnej etyki”,
osiągnięć – uczy dokonywania wyboru wartości oraz rozstrzygania wątpliwości i problemów moralnych.
2. Metoda i forma pracy
Krótki wykład, dyskusja klasowa (praca w grupie).
3. Środki dydaktyczne
Materiały do pracy:
duże płachty papieru,
kolorowe flamastry.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Na zajęciach nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i informuje o celu zajęć. Informuje o formalnym przebiegu zajęć: krótkim wykładzie w fazie wstępnej lekcji i późniejszej debacie.
b) Faza realizacyjna
Część I.
1. Nauczyciel omawia następujące zagadnienia:
pojęcie „kary” i podstawowe zagadnienia społeczne skupione wokół niej,
pojęcie „kary śmierci” i zarys historyczny jej stosowania,
stanowisko znanych filozofów wobec kary śmierci: Johna Stuarta Milla i Immanuela Kanta,
stanowisko Amnesty International,
stanowisko chrześcijan,
stanowisko polskich filozofów: Iji Lazari Pawłowskiej i Tadeusza Kotarbińskiego.
2. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy i rozdaje każdej z nich płachtę papieru i flamaster. Dwie grupy otrzymują zadanie wspólnego wymyślenia argumentów „za” karą śmierci” dwie pozostałe zdanie wymyślenia argumentów „przeciw” karze śmierci.
3. Każda z grup przedstawia publicznie swoje argumenty zawieszając płachty w widocznym miejscu (na przykład na tablicy przy użyciu magnesu).
Część II
Nauczyciel łączy cztery grupy w dwie: jedną argumentującą „za” karą śmierci, drugą argumentującą „przeciw” karze śmierci. Dwie grupy siedzą naprzeciw siebie. Nauczyciel informuje uczniów, że właśnie rozpoczął się program telewizyjny, a oni występują w roli ekspertów etycznych i mają przekonać swoich oponentów do własnego spojrzenia na problem kary śmierci. Uczniowie prowadzą aktywną debatę. Nauczyciel pełni rolę koordynatora dyskusji.
Przykładowe pytania jakie nauczyciel może wykorzystać w celu poprowadzenia i podtrzymania debaty:
Czy wprowadzenie kary śmierci i zaostrzenie kar zwiększy bezpieczeństwo?
Czym powinna się kierować społeczeństwo: sprawiedliwością czy miłosierdziem?
Co miałaby na celu kara śmierci? Czy miałaby pełnić funkcję prewencyjną czy wyrównawczą?
Czy zabijanie można usprawiedliwić z perspektywy „kary śmierci”?
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel kończy debatę i omawia styl jej prowadzenia. Ocenia argumentację uczniów pod względem jej jakości. Podkreśla wagę umiejętności racjonalnej dyskusji i odpowiedzialności za wypowiadane poglądy.
d) Praca domowa
Nauczyciel zadaje do napisania esej: „Dokonaj oceny moralnej kary śmierci. Z jakimi stanowiskami omówionymi na lekcji jest ona zbieżna, a jakim stanowiskom przeciwna?”.
5. Bibliografia
1. Hołówka J., Etyka w działaniu, Prószyński i S‑ka, Warszawa 2002.
2. Kalita Z. (red.), Etyka w teorii i praktyce. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
3. Jenkins J., Introducing Moral Issues, Heinemann, Oxford 1994.
6. Załączniki
Materiały pomocnicze dla nauczyciela
Argumenty „za” karą śmierci stosowane w etyce:
są czyny, które wykraczają poza granice człowieczeństwa; wtedy człowiek traci prawo do istnienia, zaburza ład moralny świata,
drastycznie wzrasta przestępczość i brutalność (o ok. 15% rocznie),
kierowanie się miłosierdziem demoralizuje społeczeństwo, które powinno się kierować zasadą sprawiedliwości,
kara śmierci była od zarania dziejów; dlaczego teraz jej zakazywać,
terrorystów którzy zabijają niewinnych ludzi powinien spotkać taki sam los,
kara śmierci chroni ludzi przed mordercami,
zemsta leży w naturze ludzkiej,
kara śmierci pomaga rodzinie ofiary pogodzić się ze stratą.
Argumenty „przeciw” karze śmierci stosowane w etyce:
kara śmierci odbiera człowiekowi możliwość odpłaty za popełnione przestępstwo,
zaostrzenie kar ani wprowadzenie kary śmierci nie obniży wskaźnika przestępczości jeśli organy ścigania będą działać (jak do tej pory) nieudolnie,
lepiej nie skazać na karę śmierci kilku przestępców niż jedną niewinną osobę,
kara śmierci może przemienić terrorystów w ofiary,
kara śmierci jest morderstwem w imię prawa, które plami krwią,
kara śmierci niekoniecznie powstrzymuje morderców,
kara śmierci jest okrucieństwem,
zamiast zabijać morderców powinniśmy studiować raczej ich motywy,
każde życie jest święte – społeczeństwo nie ma prawa decydować komu je odebrać,
czasami zdarza się iż podczas wykonywania kary śmierci urządzenia działają wadliwie; wtedy skazany cierpi; cierpi też wtedy rodzina przestępcy,
zemsta jest uczuciem destrukcyjnym, nigdy budującym,
kara śmierci jako okrucieństwo świadczy o niskim poziomie cywilizacji społeczeństwa,
kara śmierci nie jest aktywną formą zadośćuczynienia.
7. Czas trwania lekcji
90 minut (2x45 minut)
8. Uwagi do scenariusza
Brak