VI w. p.n.e. – Budowa świątyni Jowisza Największego Najlepszego
390 p.n.e. – Bitwa nad Allią. Oblężenie Rzymu przez Galów
IV w. p.n.e. – Budowa świątyni Junony Monety
III w. p.n.e. – Galowie pustoszą Delfy i Azję Mniejszą
ok. 228 p.n.e. – Powstanie Pomnika Galów w Pergamonie
190‑180 p.n.e. – Powstanie Ołtarza Zeusa w Pergamonie
1
Scenariusz dla nauczyciela
R1IcspwDFtZN6
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń: 1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego: a) formy fleksyjne rzeczowników regularnych deklinacji III; 8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii: a) odmienia rzeczowniki regularne deklinacji III; q) potrafi korzystać ze słownika łacińsko‑polskiego przy sporządzaniu przekładu; s)dokonuje poprawnego przekładu prozatorskiego tekstu łacińskiego z zakresu tekstów określonych w kanonie na język polski, w tłumaczeniu zachowując polską normę językową.
Nauczysz się
rozróżniać i odmieniać rzeczowniki typu samogłoskowego deklinacji 3;
wyjaśniać znaczenie najazdów Galów dla starożytnych Rzymian;
1) Typ samogłoskowy obejmuje rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone na -e, -al, -ar.
Oto przykłady:
mare, maris (n.) – morze; rete, retis (n.) – sieć;
animal, animalis (n.) – zwierzę;
exemplar, exemplaris (n.) – przykład.
2) równozgłoskowe nazwy rzek i miast zakończone na -is, np.:
Tiberis, Tiberis (m.) – Tyber;
Neapolis, Neapolis (f.) – Neapol;
Leopolis, Leopolis (f.) – Lwów
3) mała grupa rzeczowników rodzajużeńskiego zakończonych w nom. sg. na -is, np.:
puppis, puppis (f.) – rufa;
securis, securis (f.) – siekiera;
sitis, sitis (f.) – pragnienie;
turris, turris (f.) – wieża.
R16QBihQKi0iu
RLr8W5hLGXnsW
R1DaWBVgl0aWk
RdhYwv9aQvAXC
Ćwiczenie 1
Połącz w pary formy rzeczownikowe i przymiotnikowe. mare Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum animalia Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum turrium Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum retium Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum Leopoli Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum sitim Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum
Połącz w pary formy rzeczownikowe i przymiotnikowe. mare Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum animalia Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum turrium Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum retium Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum Leopoli Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum sitim Możliwe odpowiedzi: 1. magnam, 2. clarā, 3. nulla, 4. magnarum, 5. magnorum, 6. Adriaticum
Połącz w pary formy rzeczownikowe i przymiotnikowe.
magnarum, clarā, magnam, Adriaticum, magnorum, nulla
mare
animalia
turrium
retium
Leopoli
sitim
RqD7wzBoMPgIS
Ćwiczenie 2
Inwazja Galów pod koniec IV w. p.n.e.
Około połowy V w. p.n.e. plemiona celtyckie rozpoczęły inwazję, idąc od Górnego Dunaju w stronę środkowej i zachodniej Europy. Niektóre z nich – nazywane Galami – w ciągu kolejnego wieku zaczęły przechodzić za Alpy, docierając w rejon rzeki Pad, a potem posuwając się dalej. W 391 r. wódz Brennus przyprowadził oddział Senonów na tereny Etrurii, a rok później ruszył w stronę Rzymu.
RDg0yadfEwVmE
Wojska rzymsko‑latyńskie poniosły klęskę nad rzeką Allią, która jest dopływem Tybru. Była to największa bitwa od założenia Miasta i zarazem największa klęska. Dies Allensis (według tradycji 18 lipca 390 r. p.n.e.) Rzymianie przez długi czas uważali za „czarny dzień”. Niedługo później Galowie zagrozili samemu Rzymowi, który jednak zdążył zorganizować pospieszną obronę Kapitolu. Nie przeszkodziło to jednak Brennusowi w zdobyciu i spaleniu miasta. Rozpoczęło się oblężenie wzgórza. Kobiety i dzieci znalazły schronienie w okolicach Rzymu, starcy padli ofiarą wielkiej rzezi przeprowadzonej na Forum, gdzie podobno spokojnie i z godnością mieli czekać na śmierć. Jeden z oddziałów Galów ruszył na południe, w rejon miasta Ardea. Przebywał tam na wygnaniu znakomity wódz Marek Kamillus. Stanął on na czele grupy mieszkańców Ardei i zadał Galom pierwsze klęski.
KapitolKapitolKapitol przez kilka miesięcy był odcięty od świata. Pewnego razu Galowie próbowali jednak sforsować wzgórze. Przekradli się nocą odkrytym przypadkiem przejściem i zdobyliby twierdzę, gdyby nie doskonały słuch gęsi hodowanych przy świątyni Junony Monety. Ptaki obudziły obrońców. Atak udało się powstrzymać. W taki to sposób gęsi „ocaliły Rzym”. Marek Kamillus objął tymczasem naczelne dowództwo nad wojskiem, które udało mu się zgromadzić poza Rzymem. Obrońcy Kapitolu postanowili wypłacić Galom okup. Odstąpienie przez nich od oblężenia miało kosztować Rzymian ok. tysiąca funtów złota. Brennus, by pognębić ich jeszcze bardziej, dorzucił nawet na szale wagi swój miecz. Według innej tradycji zanim Galowie zabrali okup, pojawił się wraz z wojskiem dyktatorDyktatordyktator Marek Kamillus, a niedługo później doszło do decydującej bitwy, przegranej przez Brennusa. Galów udało się pokonać.
R170Ko4orScL3
Niektóre ich oddziały w III w. p.n.e. dotarły do Delf i spustoszyły je, choć legendy greckie mówią o tym, że sam Apollo walczył w obronie swojego miasta. W tym samym mniej więcej czasie inni Galowie – po przejściu przez HellespontHellespontHellespont – zagrozili Azji Mniejszej. Po zażegnaniu niebezpieczeństwa z ich strony wzniesiono w Pergamonie wspaniały ołtarz dla Zeusa, znany dziś jako ołtarz pergamoński, oraz ufundowano pomnik Galów, z którego w muzeach Rzymu zachowały się dwa wspaniałe posągi: Gal zabijający żonę i Umierający Gal.
RJtPEMcyQMFOl
R1OFVYDZjuSYw
RzJwILujQTZAQ
Gęsi kapitolińskie ocaliły Rzym
R5OQ4dtQ8jSeT1
Brennus, dux saevus, praeerat Gallis, qui in Italia ad Mare Adriaticum vivebant. Postquam Clusium, Etruriae oppidum, a Romanis auxilium adversus Gallos petivit, Brennus in agrum Romanum venit et castra ad Alliam posuit. Unusquisque civis Gallorum magnum corpus et claram virtutem famā acceperat; itaque novum belli et armorum genus timebat.
Postquam Brennus cum Romanis pugnam commisit, Galli magnam caedem fecerunt. Pauci Romani superfuerunt, sed fugam ceperunt et urbem hosti tradiderunt. Viri autem qui in urbe manserant, in Capitolium arma et frumentum portaverunt ibique civitatis nomen defenderunt. Mox Galli nocte obscurā Capitolium ascendere tentaverunt. Nullus homo, nullum animal hostem audiverat, praeter anseres Iunonis: Manlium, clarum civem qui consul fuerat, de periculo monuerunt. Manlius ceteros Romanos ad arma vocavit et magna virtute Gallos de Capitolio praecipitaverunt.
Tandem miseri Romani libertatem recuperare cupiverunt. Magnum auri pondus Brenno dare debuerunt. Brennus aurum accepit cum verbis etiam nunc notis: Vae victis. Sed tempus victoriae mox venit. Camillus dictator sub Urbis muris pugnam commisit. Nullus homo caedi superfuit. Dictatoris triumphum laetus populus per Urbis ruinas videre potuit et Camillum novum Romulum vocavit.
Źródło: Stefan Staszczyk, Jadwiga Daabowa, Zbigniew Sabiłło, Lingua Latina, Warszawa 1959.
Srogi wódz Brennus dowodził Galami, którzy żyli w Italii nad Adriatykiem. Gdy etruskie miasto Kluzjum poprosiło Rzymian o pomoc przeciwko Galom, Brennus przybył na ziemie rzymskie i rozbił obóz nad rzeką Alią. Każdy obywatel słyszał o tym, że Galowie są ludźmi wielkiej postury i że słyną z męstwa; toteż bano się nowego rodzaju wojny i broni.
Gdy Brennus stoczył walkę z Rzymianami, Galowie dokonali wielkiej ich rzezi. Ocalało niewielu Rzymian, jednak ci rzucili się do ucieczki i oddali miasto wrogom. Ci zaś mężowie, którzy pozostali w mieście, zanieśli na Kapitol broń i zboże i tak walczyli w obronie imienia miasta. Niebawem Galowie ciemną nocą próbowali wejść na Kapitol. Wroga nie usłyszał żaden człowiek i żadne zwierzę, oprócz gęsi Junony: ostrzegły o niebezpieczeństwie Manliusza, sławnego obywatela, który był konsulem. Manliusz wezwał do walki pozostałych Rzymian i ci bardzo odważnie zrzucili Galów z Kapitolu.
W końcu nieszczęśni Rzymianie zapragnęli odzyskać wolność. Musieli dać Brennusowi wielką ilość złota. Brennus przyjął je, wypowiadając słowa znane nawet teraz: „Biada pokonanym”. Ale niebawem nadszedł czas zwycięstwa. Dyktator Kamillus stoczył bitwę pod murami Rzymu. Żaden człowiek nie uniknął rzezi. Szczęśliwy lub mógł obejrzeć triumf na ruinach Rzymu i nazwał Kamillusa nowym Romulusem.
Tłumaczenie: Autor opracowania
R1NmLGv3HUZrk
Ćwiczenie 3
Połącz w pary. pugnam committere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc caedem facere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc fugam capere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc famā accipere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc auxilium petere a… Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc castra ponere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc de periculo monere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc caedi superesse Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc libertatem recuperare Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc
Połącz w pary. pugnam committere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc caedem facere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc fugam capere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc famā accipere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc auxilium petere a… Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc castra ponere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc de periculo monere Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc caedi superesse Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc libertatem recuperare Możliwe odpowiedzi: 1. ostrzec przed niebezpieczeństwem, 2. rzucić się do ucieczki, 3. dowiedzieć się, 4. stoczyć bitwę, 5. rozbić obóz, 6. ocaleć z rzezi, 7. przeprowadzić rzeź, 8. odzyskać wolność, 9. prosić kogoś o pomoc
Połącz w pary.
odzyskać wolność, prosić kogoś o pomoc, dowiedzieć się, ostrzec przed niebezpieczeństwem, przeprowadzić rzeź, rzucić się do ucieczki, stoczyć bitwę, rozbić obóz, ocaleć z rzezi
pugnam committere
caedem facere
fugam capere
famā accipere
auxilium petere a…
castra ponere
de periculo monere
caedi superesse
libertatem recuperare
Rn8YLzH9tBRHq
Ćwiczenie 4
R1VZqtpCcGPxu
Ćwiczenie 5
Mons Capitolinus
R1EuiA3kIoiSL1
RF3nUwMX1hz9L
Ćwiczenie 6
R1NNeY6nm9gy2
Ćwiczenie 7
Połącz w pary. Tarpeja Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Brennus Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Manliusz Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Kamillus Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Tarkwiniusz Stary Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Sybilla Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus”
Połącz w pary. Tarpeja Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Brennus Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Manliusz Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Kamillus Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Tarkwiniusz Stary Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus” Sybilla Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi Galów na Rzym, 2. sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi, 3. radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, 4. rozpoczyna budowę świątyni Iovi Optimo Maximo, 5. broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, 6. słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus”
Połącz w pary.
sprzedaje królowi Tarkwiniuszowi Pysznemu sławne księgi</i>, prowadzi Galów na Rzym, radzi Sabinom, jak wejść na Kapitol, broni Rzymu przed Galami, „novus Romulus”, rozpoczyna budowę świątyni <i>Iovi Optimo Maximo, słyszy gęganie gęsi podczas oblężenia Kapitolu; nosi przydomek „Capitolinus”
Tarpeja
Brennus
Manliusz
Kamillus
Tarkwiniusz Stary
Sybilla
R1c6JWLqqEogu
Ćwiczenie 8
Słowniki
Słownik pojęć
Augur
Augur
kapłan, który wróżył, obserwując ptaki – najpierw dzikie, potem hodowlane; były to tzw. auspicia
Dyktator
Dyktator
urzędnik rzymski powoływany w chwilach groźnych dla Rzymu, gdy władzę powinna sprawować jedna osoba
Hellespont
Hellespont
starożytna nazwa cieśniny Dardanele
Kapitol
Kapitol
jedno z siedmiu wzgórz Rzymu; wzniesiono tu świątynię Jowisza Najlepszego Największego
księgi sybillińskie
księgi sybillińskie
księgi zakupione przez króla Tarkwiniusza Pysznego od wróżbitki Sybilli, przechowywane na Kapitolu; Rzymianie sięgali po nie w chwilach wielkiego zagrożenia
Lituus
Lituus
laska; oznaka władzy kapłana
Słownik łacińsko‑polski
RMGztej7Xffj9
Galeria dzieł sztuki
RDg0yadfEwVmE
R170Ko4orScL3
RJtPEMcyQMFOl
R1OFVYDZjuSYw
RzJwILujQTZAQ
R5OQ4dtQ8jSeT
Bibliografia
A. Ziółkowski, Starożytność, Warszawa 2009.
B. Bravo, E. Wipszycka, Historia starożytnych Greków, t. 3,Okres hellenistyczny, Warszawa 1992.
E. Makowiecka, Sztuka grecka, Warszawa 2007.
J. A. Ostrowski, Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa–Kraków 1999.
M. Jaczynowska (red.), D. Musiał, M. Stępień, Historia starożytna, Warszawa 2004.
M. Ludwika Bernhardt, Sztuka hellenistyczna, Warszawa 1980.
M. Crawford, Rzym w okresie republiki, Warszawa 2000.
Słownik kultury antycznej, red. Ryszard Kulesza, Warszawa 2012.