Wyjątki rodzaju żeńskiego deklinacji IV – Fēminīna dēclīnātiōnis quartae
R11s7BayeUJDX1
R19gKQRfhRIY61
RUEAmnWaWo9xm1
RJwQzqRyjRdzW1
R1dlsb7iHnk3W1
Dē exercitū Rōmānō
Rk6FJB0pMQ7Bx1
Dē exercitū Rōmānō
Exercitus Rōmānus dē equitātūm011743b5156b95b2_0000000000041equitātū et peditātūm011743b5156b95b2_0000000000042peditātūcōnstābatm011743b5156b95b2_0000000000043cōnstābat. Exercitus Rōmānus prō patriā pugnābat et victōria exercituum glōriam
magnam patriae parābatm011743b5156b95b2_0000000000044parābat. Exercituī Rōmānō populus grātiās agēbat, nam oppida, vīcōsm011743b5156b95b2_0000000000045vīcōs, agrōs, templa deōrum dēfendēbat.
Poētae semper laudant exercitūs, quī patriam dēfendunt, et dē exercituum victōriīs saepe nārrant. Cornua et tubae exercitum
ad pugnam vocant. In tabulā mīlitem, quī cornū canitm011743b5156b95b2_0000000000046cornū canit, vidēs.
Etiam cervīm011743b5156b95b2_0000000000047cervī cornua habent et cornibus certantm011743b5156b95b2_0000000000048certant. Virī, quī cervōs necant, cornua cervōrum servant aut magnō pretiō vēnduntm011743b5156b95b2_0000000000049magnō pretiō vēndunt.
Sī vīs emere, magnam pecūniam dare necesse est. (Ablātīvus pretiī); sprzedać za wysoką cenę.
R1a5czB0kcLLf1
m011743b5156b95b2_0000000000050
Tekst oryginalny preparowany dla potrzeb ucznia z podręcznika „Lingua Latina; Łacina bez pomocy Orbiliusza” Lidii Winniczuk, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1975
R1QOfIua6z5Ua
Ćwiczenie 1
Przeczytaj uważnie tekst Dē exercitū Rōmānō. Następnie przyporządkuj do następujących fragmentów tekstu zdania o tym samym/podobnym znaczeniu. Exercitus Rōmānus dē equitātū et peditātū cōnstābat. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur. Exercitus Rōmānus prō patriā pugnābat. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur. Poētae […] dē exercituum victōriīs saepe nārrant. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur. Cornua et tubae exercitum ad pugnam vocant. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur. Virī [...]cornua cervōrum [...]magnō pretiō vēndunt. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur.
Przeczytaj uważnie tekst Dē exercitū Rōmānō. Następnie przyporządkuj do następujących fragmentów tekstu zdania o tym samym/podobnym znaczeniu. Exercitus Rōmānus dē equitātū et peditātū cōnstābat. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur. Exercitus Rōmānus prō patriā pugnābat. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur. Poētae […] dē exercituum victōriīs saepe nārrant. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur. Cornua et tubae exercitum ad pugnam vocant. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur. Virī [...]cornua cervōrum [...]magnō pretiō vēndunt. Możliwe odpowiedzi: 1. Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., 2. Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., 3. Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., 4. In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., 5. Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur.
Przeczytaj uważnie tekst Dē exercitū Rōmānō. Następnie przyporządkuj do następujących fragmentów tekstu zdania o tym samym/podobnym znaczeniu.
Mīlitēs Rōmānī prō Imperiō Rōmānō bella gerēbant., Victōriae exercitūs Rōmānī in librīs poētārum nārrantur., In exercitū Rōmānō equitātus et peditātus erant., Mīlitēs cornū et tubā canentēs exercitum ad pugnam appellant., Cornua cervōrum magnā pecūniā emuntur.
Exercitus Rōmānus dē equitātū et peditātū cōnstābat.
Do podanych rzeczowników dobierz właściwe przymiotniki w tym samym przypadku, liczbie i rodzaju. porticus Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae genuum Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae manūs Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae cornibus Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae equitātū Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae gelū Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae
Do podanych rzeczowników dobierz właściwe przymiotniki w tym samym przypadku, liczbie i rodzaju. porticus Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae genuum Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae manūs Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae cornibus Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae equitātū Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae gelū Możliwe odpowiedzi: 1. lātōrum, 2. ōrnāta, 3. longīs, 4. frīgidum, 5. rapidō, 6. pūrae
Do podanych rzeczowników dobierz właściwe przymiotniki w tym samym przypadku, liczbie i rodzaju.
rapidō, ōrnāta, longīs, lātōrum, frīgidum, pūrae
porticus
genuum
manūs
cornibus
equitātū
gelū
R1UzFrhJlhMyz
Ćwiczenie 5
Ry7Zr0h1ziyzi
Ćwiczenie 6
R1DG4qwLZKTzg
Ćwiczenie 7
R1KGnwssmSccx
Ćwiczenie 8
R1UeLFT1wMm8p
Ćwiczenie 9
Polecenie 1
Po zapoznaniu się z tekstem Dē exercitū Rōmānō oraz treścią słownika pojęć napisz w języku łacińskim krótki tekst na temat armii rzymskiej.
Rts9rnxnOSW7e
Polecenie 2
Przeczytaj poniższe sentencje a następnie dobierz do nich odpowiednie, zdjęcia. (Zdjęcia mogą być Twojego autorstwa lub z wolnych zasobów internetowych). Utwórz za pomocą dowolnego programu komputerowego np. GIMP, memy internetowe zawierające owe sentencje z graficzną ilustracją, czyli połączenie słowa i obrazu.
Senātus erat portus et refugium sociōrum.
Ūsus est optimus magister.
An nescīs longās rēgibus ēsse manūs?
Słowniki
Słownik pojęć
Konnica – Equitatus (łac.)
Konnica – Equitatus (łac.)
Legion piechoty posiadał jednostkę taktyczną konnicy, składającą się z 300 ludzi – był to oddział zwany ala, czyli skrzydło. Skrzydło podzielone było na 10 szwadronów zwanych turma złożonych z 30 jeźdźców, które z kolei dzieliły się na 10‑osobowe dekurie (decuria od decem).
Piechota
Piechota
Peditatus (łac) Piechota rzymska podzielona była na legiony (legio, legionis). Pod koniec V w.p.n.e. podzielono legion na 5 manipułów (manipulus,i). Po wprowadzeniu reformy Mariusza w I w p.n.e. legion liczył około 6000 żołnierzy i dzielił się na 10 kohort (cohors, cohortis) po 600 ludzi. Kohorty złożone były z 3 manipułów po 200 żołnierzy, które z kolei dzieliły się na 2 centurie po 100 ludzi (centum). Dowódcą centurii był centurio – setnik.
Portyk (łac.)
Portyk (łac.)
Otwarty ganek kolumnowy lub filarowy związany z budowlą, niekiedy dwukondygnacyjny, zwykle poprzedzający wejście; otwarty przynajmniej z jednej strony kolumnadą lub rzędem filarów na wysokość jednej lub dwóch kondygnacji, często zwieńczony trójkątnym frontonem; portyk może też być zagłębiony w budynek (portyk wgłębny).; portyk wykształcił się w starożytności, od renesansu powszechnego w architekturze świeckiej i sakralnej.
SPQR
SPQR
Senātus Populusque Rōmānus – pol. „Senat i lud rzymski”. Litery często umieszczane na sztandarach wojsk rzymskich jako symbol państwa, w obronie którego armia walczyła.
Sztandar – Signum (łac.)
Sztandar – Signum (łac.)
Sztandarem legionu był umieszczony na długich drzewcach orzeł – aquila z rozpostartymi skrzydłami. Signum manipułu miało kształt wyciągniętej dłoni (manus). Sztandar konnicy (vexillum) bardziej przypominał współczesne sztandary, jako że był to kawałek materiału rozpięty na drzewcu, umieszczony jednak poprzecznie.
Słownik łacińsko - polski
RC76JwbHhayJSm011743b5156b95b2_00000000000551
m011743b5156b95b2_0000000000055
m011743b5156b95b2_0000000000055
certo, -are, -avī, -ātum (1) walczyć, spierać się
cervus, -i (m.) jeleń
cornu, -us (n.) róg
equitātus, -ūs (m.) konnica, jazda
exercitatio, -onis (f.) ćwiczenie
exercitus, -ūs (m.) wojsko
paratus, -a, -um przygotowany
peditātus, -ūs (m.) piechota
Galeria dzieł sztuki
Rk6FJB0pMQ7Bx1
Bibliografia
J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 2013.
H. Wolanin, Gramatyka opisowa klasycznej łaciny w ujęciu strukturalnym, Kraków 2012.
Z. Samolewicz, T. Sołtysik, Składnia Łacińska, Kraków 2006.