Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Regulatory wzrostu i rozwoju roślin

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Zdefiniujesz pojęcie hormonów roślinnych (fitohormonów).

• Wyjaśnisz, w jaki sposób fitohormony oddziałują na rośliny.

• Wskażesz przykłady fitohormonów naturalnych i sztucznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• dyskusja;

• ćwiczenia interaktywne;

• obserwacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel przygotowuje cztery stanowiska pracy. Na każdym stanowisku umieszcza „skrzynkę odkryć”, w której znajdują się:
   – stanowisko 1 – wydruki fotografii: np. słonecznik skierowany do słońca; kiełkujące nasiona;
   stanowisko 2 – wydruki fotografii: np. storczyk z pędami bocznymi; dojrzały owoc;
   stanowisko 3 – wydruki fotografii: opadający liść; roślina w warunkach suszy;
   stanowisko 4 – wydruki fotografii: pąk zimą; roślina z korzeniami przybyszowymi/bocznymi.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat i cele lekcji zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.

2. Wprowadzenie do tematu. Prowadzący prosi uczniów, aby zastanowili się przez chwilę i zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla film pt. „Regulatory wzrostu i rozwoju roślin”. Uczniowie odpowiadają na pytania zapisane na tablicy w fazie wstępnej lekcji. Definiują pojęcie fitohormonów.

2. Uczniowie samodzielnie wykonują polecenie nr 4: na mapie myśli przypisują poszczególnym hormonom roślinnym właściwe funkcje.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i wyjaśnia zasady pracy: w „skrzynkach odkryć” umieszczonych na każdym stanowisku (od 1 do 4) znajdują się zdjęcia przedstawiające efekt działania hormonów roślinnych. Każda grupa powinna podejść do swojego stanowiska pracy i stworzyć notatkę na temat związków, które mają wpływ na przedstawione na ilustracji procesy. Następnie grupy przenoszą się na kolejne stanowiska. Czas pracy przy każdym stanowisku nie może przekroczyć 5 min. Nauczyciel kontroluje pracę grup, wyjaśnia ewentualne wątpliwości.

4. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 7 oraz ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”. Wskazana para omawia na forum klasy doświadczenie, do którego odnoszą się oba ćwiczenia, przedstawia sformułowane przez siebie wnioski oraz wyjaśnia, dlaczego dobrym sposobem na rozkrzewienie rośliny jest pozbawienie jej pąku głównego (przycinanie). Jeśli rozumowanie uczniów nie jest prawidłowe, nauczyciel naprowadza ich na właściwe rozwiązanie, tłumaczy ewentualne wątpliwości.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wspólnie z uczniami omawia znaczenie fitohormonów oraz zastosowanie syntetycznych regulatorów wzrostu – retardantów i morfaktyn – w rolnictwie.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Wyobraź sobie, że masz okazję przeprowadzić wywiad z naukowcem – specjalistą w dziedzinie, której dotyczy e‑materiał. Sformułuj pytania, które chciałbyś mu zadać.

2. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 6. Przygotuj uzasadnienia rozwiązań.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:

Uczniowie mogą wykorzystać film jako inspirację do przygotowania prezentacji multimedialnej, którą przedstawią w trakcie zajęć.