SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Jerzy Lechnio

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Pozorna wędrówka Słońca po sferze niebieskiej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

II. Obserwacje astronomiczne i współczesne badania Wszechświata: wysokość górowania Słońca, wyznaczanie współrzędnych geograficznych, fazy Księżyca, zaćmienia Słońca i Księżyca, osiągnięcia badawcze w eksploracji Wszechświata.

Uczeń:

1. oblicza wysokość górowania Słońca na dowolnej szerokości geograficznej w dniach równonocy i przesileń w celu wykazania zależności między nachyleniem osi Ziemi w ruchu obiegowym a dopływem energii słonecznej do jej powierzchni.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia zjawisko pozornej wędrówki Słońca po sferze niebieskiej,

• określa różnice zjawiska pozornej wędrówki Słońca w zależności od szerokości geograficznej i pór roku,

• analizuje zależności między poszczególnymi sferami Ziemi.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach/grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, grafiki komputerowe, fotografie, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

J. Mietelski, Astronomia w geografii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).

• Sprawdzenie ewentualnego zadania domowego.

• Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

• Następuje krótkie omówienie (przypomnienie) definicji ruchu obrotowego i obiegowego Ziemi i ich konsekwencji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel inicjuje dyskusję z udziałem wszystkich uczniów, której celem jest określenie podstawowych współzależności decydujących o pozornym ruchu Słońca.

• Następnie nauczyciel prosi uczniów o indywidualne przeanalizowanie symulacji interaktywnej.

• Nauczyciel omawia zadanie. Zadaniem uczniów (w grupach) jest ustalenie podstawowych charakterystyk opisujących pozorny ruch Słońca w dniach występowania równonocy i przesileń z wykorzystaniem symulacji interaktywnej i części „Przeczytaj” e‑materiału.

• Następuje kilkuminutowa dyskusja w grupach. Uczniowie identyfikują i podają cechy charakterystyczne pozornej wędrówki Słońca w dniach występowania przesileń i równonocy dla różnych szerokości geograficznych (co najmniej: równika, zwrotników, szerokości geograficznej miejsca zamieszkania, kół podbiegunowych i biegunów).

• Prezentacja przy tablicy spostrzeżeń i wniosków przez poszczególne grupy – uczniowie kontrolują poprawność wypowiedzi kolegów i koleżanek.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów pracy.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy – wskazani uczniowie mają za zadanie sformułować pytanie, na które odpowiadają ich koledzy i koleżanki. Nauczyciel kontroluje poprawność odpowiedzi.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Wybierz trzy miejsca na świecie, które szczególnie pragniesz odwiedzić. Zapisz ich współrzędne geograficzne i określ pozorną wędrówkę Słońca dla tych miejsc w dniach przesileń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Symulacja interaktywna może zostać wykorzystana podczas innych lekcji z działu Obserwacje astronomiczne i współczesne badania Wszechświata (zakres rozszerzony: II. 1, 2). Symulacja będzie szczególnie przydatna podczas lekcji na temat ruchu obiegowego Ziemi, a także w trakcie zajęć dotyczących wyznaczania szerokości geograficznej na podstawie wysokości górowania Słońca oraz obliczania wysokości górowania dla różnych szerokości geograficznych.