SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Meteoryt tunguski – zagrożenie z kosmosu 

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

II. Obserwacje astronomiczne i współczesne badania Wszechświata: wysokość górowania Słońca, wyznaczanie współrzędnych geograficznych, fazy Księżyca, zaćmienia Słońca i Księżyca, osiągnięcia badawcze w eksploracji Wszechświata.

Uczeń:

5) przyjmuje postawę współodpowiedzialności za przyszłość planety Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie impaktu oraz przedstawia jego świadectwa,

• przedstawia znaczenie współczesnych metod badań kosmicznych dla ograniczania skutków katastrof typu tunguskiego,

• wymienia osiągnięcia naukowców w badaniach nad wyjaśnianiem katastrofy tunguskiej,

• na przykładzie katastrofy tunguskiej opisuje przebieg i skutki eksplozji meteorytu oraz porównuje je ze skutkami typowego impaktu.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Bibliografia:

E. Wnuk, Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. I: Planeta Ziemia, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1995.

M. Żbik, Katastrofa w tajdze, „Wszechświat” 2010, t. 111, nr 10–12, s. 285–293.

Netografia:

Katastrofa tunguska – meteoryt, kometa czy... kosmici?, [online], dostępny w internecie: https://dinoanimals.pl/zwierzeta/katastrofa‑tunguska‑meteoryt‑kometa‑czy‑statek‑kosmiczny/, 1.08.2019, DinoAnimals.pl (dostęp. 1.04.2021).

Katastrofa tunguska: wyjaśniona po blisko 100 latach?, [online], dostępny w internecie: https://www.national‑geographic.pl/aktualnosci/katastrofa‑tunguska‑wyjasniona‑po‑blisko‑100‑latach, 17.06.2013, National‑Geographic.pl (dostęp 1.04.2021).

Meteoryt tunguski: Czy ponadstuletnia tajemnica zostanie wyjaśniona?, [online], dostępny w internecie: https://epochtimes.pl/meteoryt‑tunguski‑czy‑ponadstuletnia‑tajemnica‑zostanie‑wyjasniona/, 30.06.2016, EpochTimes.pl (dostęp 1.04.2021).

NASA ujawniła ilość ofiar i rozmiary tunguskiego meteorytu, [online], dostępny w internecie: https://pl.sputniknews.com/swiat/2019062710640711‑nasa‑ujawnila‑ilosc‑ofiar‑i-rozmiary‑tunguskiego‑meteorytu‑sputnik/, 27.06.2019, SputnikNews.com (dostęp 1.04.2021).

M. Użarowska, Meteoryt tunguski – co o nim wiemy?, [online], dostępny w internecie: https://www.rp.pl/Rzecz‑o-historii/308119885‑Meteoryt‑tunguski–co‑o-nim‑wiemy.html, 13.08.2016, RP.pl (dostęp 1.04.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

• Sprawdzenie zadania domowego.

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat ciał niebieskich we Wszechświecie.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat zderzeń różnych ciał niebieskich z Ziemią. Zachęca do podzielenia się uwagami na podstawie przeczytanych książek, obejrzanych filmów i własnej wiedzy. Chętni uczniowie zgłaszają swoje pomysły i zapisują je na tablicy w postaci schematu. Nad przebiegiem tego zadania czuwa nauczyciel.

• Następnie nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z fragmentami części „Przeczytaj” – Impakty oraz Świadectwa impaktów. Po tym zadaniu uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami i oceniają słuszność swoich wypowiedzi z początku lekcji.

• W kolejnym etapie lekcji nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Zadaniem każdej z nich jest zapoznanie się z grafiką interaktywną i wykonanie jednego, wylosowanego polecenia do tego multimedium. Po zakończonej pracy uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami i następuje klasowa dyskusja na ten temat.

• Następnie uczniowie zapoznają się z filmem edukacyjnym i wykonują polecenia zawarte w tej części e‑materiału. Swoje pomysły zapisują na tablicy. Nad przebiegiem tego zadania czuwa nauczyciel. Weryfikuje on odpowiedzi uczniów i uzupełnia ich wiedzę.

• Po tym etapie uczniowie dyskutują na temat zagrożeń Ziemi ze strony obiektów kosmicznych. Dyskusją kieruje nauczyciel, wyświetlając odpowiednie fragmenty części „Przeczytaj” – fragment NEO.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie w zeszytach trzech zdań podsumowujących lekcję. Chętni uczniowie prezentują swoje notatki na forum klasy.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Ułożenie krzyżówek dotyczących treści zawartych w e‑materiale.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna oraz film edukacyjny mogą posłużyć zarówno w trakcie lekcji (w fazie realizacyjnej i podsumowującej), jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Mogą także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej, a także jako studium przypadku podczas omawiania zagadnień z geografii astronomicznej.