Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Słownik filozoficzny: szkoła eleatów

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji. Uczeń:

• pozna przedstawicieli szkoły eleatów;

• wyjaśni, w jaki sposób eleaci sprzeciwiali się tezom filozofii jońskiej;

• przeanalizuje stanowisko ontologiczne i epistemologiczne Parmenidesa;

• zrozumie, czym jest paradoks i jaka jest jego rola w filozofii.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• śniegowa kula;

• audiobook;

• esej filozoficzny.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego;

• praca w parach.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie. Na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla temat lekcji, następnie omawia cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: W jakich okolicznościach powstała szkoła eleatów? Na czym polegała ich nowatorskość?

Faza realizacyjna:

1. Śniegowa kula. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracowali metodą kuli śniegowej, poszukując odpowiedzi na pytanie: Jak doktryna filozoficzna eleatów mogła wpłynąć na współczesnych im ludzi?.
   Pierwszy etap pracy jest indywidualny: uczniowie samodzielnie opracowują odpowiedzi, następnie łączą się w pary konfrontując zapisane pomysły. Kolejny etap to połącznie par w zespoły 4‑osobowe, które prowadzą dyskusję i weryfikują swoje przemyślenia, a ostatecznie postawiony problem omawiamy jest na forum klasy. Na każdym etapie uczniowe zapisują swoje pomysły na nowej kartce.
   Nauczyciel dokonuje przeglądu przedstawianych przez uczniów rozwiązań i uzupełnia je w razie potrzeby.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Odczytanie polecenia do multimedium: Zapoznaj się z poniższym fragmentami dzieła Parmenidesa i przedstaw właściwości bytu. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Na podstawie drugiego nagrania uczniowie szukają odpowiedzi na pytanie, dlaczego Parmenides podważa prawomocność wiedzy pochodzącej ze zmysłów.

4. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie piszą esej, w którym odnoszą się do słów Parmenidesa: tym samym jest bowiem myśleć i być

Materiały pomocnicze:

• Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa 2000.

• Słownik‑przewodnik filozoficzny. Osoby, problemy, terminy, oprac. zbiorowe, Lublin 2012.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.