Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Filozofia po Heglu. Podsumowanie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne. Uczeń:

• ocenia dorobek filozofów, którzy inspirowali się w swojej myśli filozofią Hegla, dokonując zarazem krytyki tej filozofii;

• analizuje zmianę perspektywy w ujęciu świadomości i podmiotu w teoriach Marksa, Schopenchauera, Kierkegaarda;

• wskazuje nurty filozoficzne, do których nawiązywali następcy Hegla, odcinając się od idealizmu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• quiz.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i wyświetla na tablicy temat i cele lekcji. Prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czy po Heglu skończyła się filozofia? Dlaczego o to pytamy?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki. Nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną porządkującą ten etap pracy.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Odczytanie polecenia do multimedium: Zapoznaj się z treścią poniższej mapy myśli, która posłuży ci do uporządkowania zdobytych dotąd informacji. Przeanalizuj ją i uzupełnij własnymi spostrzeżeniami. Przypomnij sobie inne lekcje poświęcone filozofii po Heglu. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Prezentacja multimedialna”. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

4. Uczniowie w parach opracowują quiz sprawdzający wiedzę z całej lekcji. Po określonym czasie wymieniają się przygotowanymi pytaniami z inną parą uczniów. Następnie wspólnie komentują swoje odpowiedzi.

5. Uczniowie, na podstawie zebranego w domu materiału, podają na forum klasy własne przykłady ilustrujące poruszane w poleceniach i ćwiczeniach zagadnienia. Wspólna dyskusja nad trafnością i zastosowaniem przykładów.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Wybierz jedną z przedstawionych w lekcji koncepcji. W perspektywie ich założeń oraz ich dialogu z filzofią Hegla wyjaśnij, w jakim były one antyfilozoficzne. Dlaczego mówi się, że zapowiadały one pojawienie się hasła „końca filozofii”?

Materiały pomocnicze:

• Silberman M., Uczymy się uczyć, Gdańsk 2005.

• Zbrzezny A., Podmiotowość i historia w filozofii społecznej Hegla, Marksa i Adorna, Kraków 2016.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.