Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Kulturowe postrzeganie przestrzeni przez człowieka

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II

PODSTAWA PROGRAMOWA

Zakres rozszerzony: VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.

Uczeń:

3) rozumie na czym polega kulturowe postrzeganie przestrzeni przez człowieka oraz na podstawie materiałów źródłowych analizuje różnice w jej postrzeganiu w różnych kręgach kulturowych.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zna istotę przestrzeni,

• wie, jakie znaczenie ma przestrzeń w społeczeństwie.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, mapa mentalna, metody operatywne (praca z filmem i blokiem tekstowym e‑materiału, rysowanie mapy)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca na forum klasy

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik

Materiały pomocnicze

A. Jagielski – Geografia ludności, PWN Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne.

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi uczniów o wyjaśnienie terminu kultura (czy łatwo zdefiniować ten termin, czy jest on jednoznaczny?).

• Następnie nauczyciel inicjuje krótką dyskusję: jak ludzie żyjący w różnych kulturach wpływają na wygląd swoich miejsc zamieszkania, na wykorzystanie terenu, w którym żyją?

• W dalszej kolejności nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Zapoznanie się uczniów z tekstem e‑materiału Przeczytaj – na jego podstawie uczniowie podają przykłady czynników wpływających na postrzeganie przestrzeni (m.in. językowy obraz świata).

• Krótka dyskusja: od czego zależy postrzeganie przestrzeni?, jakie czynniki na to wpływają, w jaki sposób?

• Następnie nauczyciel rozdaje uczniom kartki papieru i prosi o narysowanie schematycznej mapy świata i naniesienie na nią ok. 10 rzeczy/miejsc, które uważają za interesujące lub ważne dla siebie (wcześniej warto zdjąć w pracowni lub zasłonić dużym arkuszem papieru mapy świata).

• Po upływie ok. 10 – 12 minut (nauczyciel odsłania lub wiesza mapę świata – dla porównania). Uczniowie przedstawiają swoje mapy (mogą je przyczepić do tablicy) – wyjaśniają, dlaczego zaznaczyli te, a nie inne miejsca. Rozpoznają też różnice na mapach.

• Nauczyciel zapoznaje uczniów z filmem samouczkiem zawartym w e‑materiale – prosi o zwrócenie uwagi, jak uczniowie w innych kulturach poradzili sobie z podobnym zadaniem (film nauczyciel przedstawia oo pytania: Czy różne grupy kulturowe odmiennie postrzegają tę samą przestrzeń?).

• Przedstawienie różnic i odpowiedź na pytanie: co było ważne dla nas, a co dla osób żyjących w innym kręgu kulturowym?

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie zapoznali się z pozostałą częścią filmu samouczka i odpowiedzieli na postawione pytania – Czy różne grupy kulturowe odmiennie postrzegają tę samą przestrzeń? Na czym polega odmienne postrzeganie tej samej przestrzeni?

• Krótka dyskusja na forum klasy o postrzeganiu przestrzeni.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia indywidualną pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie wykonują wskazane polecenia.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami: oceniają, co było dla nich trudne, ciekawe, gdzie mogą zastosować zdobytą na lekcji wiedzę.

Praca domowa

• Wybierz dowolny kraj z odległej kultury. Wyszukaj fotografie przedstawiające typową dla danego miejsca przestrzeń. Opisz, co wydaje ci się w niej niezwykłe i jakie elementy kultury mogły wpłynąć na takie, a nie inne ukształtowanie składowych danej przestrzeni.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• Film edukacyjny może być wykorzystany do samodzielnego pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu.

• Film edukacyjny można wykorzystać w trakcie lekcji dotyczącej kręgów kulturowych świata (zakres podstawowy VIII.11).