Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Modyfikacje potranskrypcyjne RNA u Eukaryota
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wyjaśnisz, czym jest obróbka potranskrypcyjna RNA.
Scharakteryzujesz etapy obróbki potranskrypcyjnej RNA.
Opiszesz cele modyfikacji RNA.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
praca z audiobookiem;
praca z filmem;
linia czasu.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel pyta uczniów: „Czym jest obróbka potranskrypcyjna RNA i jakie są jej cele?”. Następnie dzieli uczniów na cztery zespoły – każda z grup ma za zadanie, na podstawie przeczytanego w domu tekstu, opisać za pomocą linii czasu etapy obróbki potranskrypcyjnej RNA.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Audiobook”). Uczniowie zapoznają się z audiobookiem. Następnie, pracując indywidualnie, rozwiązują polecenie nr 1: „Wskaż podobieństwa i różnice między modyfikacją potranskrypcyjną polegającą na utworzeniu struktury czapeczki (cap) oraz modyfikacją polegającą na dołączeniu ogonka poli(A)”. Swoje odpowiedzi porównują z osobą z pary. Wybrane zespoły przedstawiają rozwiązanie na forum klasy.
Uczniowie wykonują w parach polecenie nr 2: „Wyjaśnij, jaka jest różnica między splicingiem, a alternatywnym splicingiem.”. Swoje rozwiązania porównują z inną parą. Wybrane zespoły przedstawiają odpowiedź na forum klasy.
Praca z drugim multimedium („Film”). Uczniowie zapoznają się z filmem wyświetlonym przez nauczyciela. Następnie, pracując samodzielnie, wykonują polecenie nr 1 („Omów, w jaki sposób budowa genu u Eukaryota determinuje konieczność obróbki potranskrypcyjnej mRNA”) oraz polecenie nr 2 („Opisz przebieg obróbki potranskrypcyjnej mRNA, uwzględniając w odpowiedzi funkcje poszczególnych etapów”). Po upływie wyznaczonego czasu omawiają prawidłowe rozwiązanie w 4‑osobowych grupach. Wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Uczniowie weryfikują linie czasu opracowane we wstępnej fazie lekcji i w razie potrzeby je uzupełniają.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Dla chętnych: Wyobraź sobie, że masz okazję przeprowadzić wywiad z naukowcem – specjalistą w dziedzinie, której dotyczy e‑materiał. Sformułuj pytania, które chciałbyś mu zadać.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z materiałem w sekcji „Audiobook”, aby przygotować się do późniejszej pracy.