Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Obszary kolonialne krajów europejskich w połowie XX w.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa II
PODSTAWA PROGRAMOWA
VII. Podział polityczny i zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno‑gospodarczego świata: mapa podziału politycznego, system kolonialny i jego rozpad, procesy integracyjne i dezintegracyjne na świecie, konflikty zbrojne i terroryzm, podstawowe wskaźniki rozwoju. Uczeń:
2) wskazuje na mapie obszary kolonialne krajów europejskich w połowie XX w. i podaje przyczyny rozpadu systemu kolonialnego.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne
Uczeń:
przedstawia przyczyny powstawania imperiów kolonialnych oraz ocenia rolę Hiszpanii i Portugalii w procesie kolonizacji,
charakteryzuje przebieg procesu kolonizacji na świecie,
podaje przykłady krajów, które jeszcze w połowie XX w. były koloniami oraz wskazuje ich metropolie.
Strategie: konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem, mapa myśli
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze:
Otok S., Geografia polityczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
commons.wikimedia.org/wiki/Atlas_of_colonialism
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przeczytanie przez uczniów wprowadzenia do e‑materiału i krótka dyskusja na ten temat.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat historii kolonizacji i dekolonizacji. W tym celu wyświetla odpowiednie fragmenty części Przeczytaj.
Następnie nauczyciel dzieli uczniów na kilka grup. Każda z nich losuje po jednym haśle związanym z obszarami kolonialnymi wybranych państw‑metropolii w połowie XX w. (np. kolonie włoskie w Afryce, walka Francji o utrzymanie wpływu w Afryce itp.). Zadaniem każdej z grup jest stworzenie przy pomocy grafiki interaktywnej syntetycznej mapy myśli na temat wylosowanego zagadnienia, a także krótkiego quizu z użyciem nowoczesnych technologii.
Po zakończonej pracy grupy prezentują i omawiają przygotowane mapy myśli. Następuje klasowa dyskusja, nad przebiegiem której czuwa nauczyciel.
Następnie uczniowie wykonują polecenie do grafiki interaktywnej.
Uczniowie wykonują na tablicy interaktywnej ćwiczenia z bloku Sprawdź się. Etap ten kontroluje nauczyciel.
Faza podsumowująca
Kolejne grupy wyświetlają na ekranie przygotowane quizy, a pozostali uczniowie rozwiązują je (np. przy użyciu telefonów komórkowych czy tabletów).
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Stworzenie mapy powierzchniowej (np. w programie GIS) przedstawiającej historię kolonializmu. Uczniowie mogą podzielić się na grupy i opracować wybrane okresy.
Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafika interaktywna może posłużyć w trakcie lekcji (podczas pracy w grupach i w fazie podsumowującej) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej i na innych lekcjach dotyczących kolonizacji i dekolonizacji.