Dla nauczyciela
Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Temat: Konflikt naddniestrzański
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
VII. Współczesne stosunki międzynarodowe.
Uczeń:
1) przedstawia podmioty prawa międzynarodowego publicznego i podstawowe zasady prawa międzynarodowego (powstrzymania się od groźby użycia siły lub jej użycia, integralności terytorialnej, pokojowego załatwiania sporów, nieingerencji w sprawy wewnętrzne państwa, suwerennej równości, samostanowienia narodów, suwerenności, nienaruszalności granic).
Zakres rozszerzony
XIII. Ład międzynarodowy.
Uczeń:
2) przedstawia zmiany w międzynarodowym ładzie politycznym i gospodarczym w XXI w.;
10) przedstawia konflikty międzynarodowe i etniczne w nieunijnej części Europy; lokalizuje je, wyjaśnia ich przyczyny i konsekwencje.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
przedstawia genezę konfliktu naddniestrzańskiego;
definiuje pojęcia: „suwerenność”, „uznanie międzynarodowe”, „parapaństwo”;
charakteryzuje konflikt Naddniestrza z Mołdawią;
wskazuje płaszczyzny konfliktu i rolę Rosji w jego utrwaleniu.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
analiza materiału źródłowego;
metoda akwarium.
Formy zajęć:
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
2. Nauczyciel prosi o przypomnienie pojęć: „suwerenność państwa”, „atrybuty państwa”, „znaczenie uznania państwa na arenie międzynarodowej”. Wykorzystanie burzy mózgów do stworzenia notatki.
Faza realizacyjna
1. Klasa zostaje podzielona na grupy. Każda z grup dostaje inne zadanie. Pierwsza ma przygotować informacje na temat genezy konfliktu naddniestrzańskiego, druga na temat jego przebiegu, trzecia na temat płaszczyzn, na jakich konflikt się rozgrywa. Uczniowie proszeni są o przeanalizowanie fragmentów tekstów dotyczących przydzielonych zadań i przygotowanie krótkich informacji.
2. Uczniowie przedstawiają przygotowane przez siebie informacje na forum klasy. Wykorzystują mapę i zaznaczają tereny konfliktów.
3. Informacje przygotowane przez uczniów zostaną zweryfikowane przez nauczyciela. Może wykorzystać filmy zawarte w e‑materiale.
Faza podsumowująca
1. Wykorzystując metodę akwarium, uczniowie oceniają rolę Rosji w narastaniu i utrwaleniu konfliktu na terenie Naddniestrza oraz na terenie Kaukazu. Uczniowie obserwujący oceniają swoich kolegów, zwracają uwagę na jasność wypowiedzi i trafność argumentów.
2. Wybrana lub chętna osoba podsumowuje dyskusję, wskazując na argumenty kolegów. Uczniowie mogą uzupełnić jej wypowiedź.
3. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia do filmu o konflikcie w Naddniestrzu.
Praca domowa:
Uczniowie proszeni są o przygotowanie propozycji rozstrzygnięcia konfliktu naddniestrzańskiego przy uwzględnieniu aspiracji Rosji i z ewentualnym wycofaniem się Rosji z prób kontrolowania tego obszaru.
Materiały pomocnicze:
Pudło Dawid, Konflikt naddniestrzański jako przykład separatyzmu na obszarze byłego ZSRR, [w:] Tomasz Iwanek (red.), Militarne i pozamilitarne aspekty współczesnego bezpieczeństwa międzynarodowego: wybrane problemy, t. 2, Katowice 2017.
Michał Lubicz‑Miszewski, Geneza, przebieg i próby przezwyciężenia konfliktu o Naddniestrze, „Zeszyty Naukowe WSOWL”, nr 3 (165) 2012.
Marcin Kosienkowski, Naddniestrzańska Republika Mołdawska. Determinanty przetrwania, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Może zostać wykorzystane jako podsumowanie i uzupełnienie pracy uczniów.