Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.3.10.5

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: język niemiecki

Temat zajęć: Sportsucht – die dunkle Seite des Sports/Uzależnienie od sportu - ciemna strona aktywności fizycznej.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa III, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji: Umiejętność wypowiadania się na temat problemów współczesnego sportu.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
10) sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, obiekty sportowe, imprezy sportowe, uprawianie sportu, pozytywne i negatywne skutki uprawiania sportu);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
4) znajduje w tekście określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
9) wyraża pewność, przypuszczenie, wątpliwości dotyczące zdarzeń z teraźniejszości i przyszłości;
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • wyjaśnia, czym jest uzależnienie od sportu,

  • rozpoznaje symptomy i sygnały ostrzegawcze uzależnienia od sportu,

  • zastanawia się, jakie niepokojące problemy obserwuje się obecnie w świecie sportu.

Cele motywacyjne

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi,

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem,

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach,

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata,

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • tworzenie skojarzeń myślowych, np.tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć, grupowanie ich w różne kategorie, używanie obrazu i dźwięku (używanie skojarzeń wzrokowych, tworzenie ilustracji);

strategie kognitywne:

  • rozumienie informacji, np. czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów,

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka takich jak słowniki czy internet,

  • dokonywanie świadomej analizy języka obcego, np. porównywanie struktur z językiem ojczystym lub innym językiem obcym (na przykład angielskim), tłumaczenie słów, uogólnianie,

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej, np. robienie streszczeń i notatek, zaznaczanie, podkreślanie, zakreślanie kolorem;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczeń (używanie wskazówek językowych - niektórych znanych słów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim).

Metody i formy nauczania:

  • podejście komunikacyjne;

  • podająca: pogadanka, opis, praca ze źródłem drukowanym, praca z plikiem audio, wyjaśnienie;

  • aktywizująca: odgrywanie scenek (wcielanie się w inną postać), burza mózgów, Think‑Pair‑Share, wspólne czytanie, praca z mapą pojęć;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • plenum,

  • praca grupowa.

Środki dydaktyczne:

  • komputer/laptop z podłączeniem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • karty do losowania grup,

  • multimedium: mapa pojęć,

  • karty pracy,

  • tekst podzielony na fragmenty,

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu. Zwraca także ich uwagę na tekst wprowadzający „Czy wiesz, że…” i pyta uczniów: Czy domyślacie się, co będzie tematem dzisiejszej lekcji?.

  • Następnie nauczyciel prosi uczniów o wymianę własnej wiedzy i doświadczeń na temat uprawiania sportu (każdy z uczniów wymienia sport, który preferuje oraz wyjaśnia dlaczego) i sugeruje dyskusję prowadzącą do zdefiniowania pojęcia uzależnienia od sportu.

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel dzieli uczniów na grupy trzyosobowe. Każda grupa siada przy osobnym stoliku. Przeznaczony do opracowania tekst jest dzielony przez nauczyciela na trzy fragmenty. Każdy uczeń zapoznaje się z fragmentem 1 i losuje jedno z trzech zadań: a) przygotuj pytania dla uczniów z grupy na temat przeczytanego fragmentu, b) zadaj uczniom z grupy pytania o niezrozumiałe słowa/fragmenty tekstu, c) streść uczniom przeczytany fragment.

    Po wykonaniu zadania uczniowie prezentują w swoich grupach wyniki swojej pracy. Sekwencja powtarzana jest także w odniesieniu do fragmentu 2 i 3 (nauczyciel powinien zadbać o to, aby w poszczególnych sekwencjach każdy uczeń rozwiązywał inne zadanie).

  • Uczniowie sprawdzają zrozumienie tekstu, wykonując zadania z sekcji Przeczytaj (zadania prawda/fałsz, uzupełnianie ćwiczenia informacjami wyszukanymi w tekście). Następnie uczniowie opowiadają krótko o doświadczeniach bohaterki tekstu. Nauczyciel powinien podsumować zadanie, zadając uczniom inne proste pytania dotyczące bohaterki tekstu, np. Jaki ma problem? Jakie zachowanie wskazywało na to? Dlaczego zaczęła uprawiać sport?

  • Następnie uczniowie korzystając z relacji bohaterki tekstu, wcielają się w rolę Sandry i przygotowują się do wywiadu. Wywiady zostają odegrane na forum klasy.

  • Uczniowie, pracując w parach, zapoznają się z Mapą pojęć. Następnie tworzą cztery pytania do tematu Uzależnienie od sportu (Die Sportsucht) w oparciu o multimedium. Pytania zostają zapisane na tablicy oraz przepisane na karty pracy. W kolejnym etapie uczniowie, chodząc po klasie, zadają sobie pytania i udzielają na nie odpowiedzi. Odpowiedzi zapisują na kartach pracy, następnie prezentują je na forum klasy.

  • Po krótkich rozmowach na temat Uzależnienie od sportu nauczyciel wykorzystuje metodę Think‑Pair‑Share, która polega na trzech głównych krokach:

    1.      pomyśl (pracuj sam, przeczytaj, zrozum, zrób notatki) – każdy uczeń indywidualnie zastanawia się przez kilka minut nad zadaniami z sekcji Mapa pojęć, zapisuje swoje myśli na kartce papieru lub małych karteczkach, gdzie każda myśl jest zapisana osobno;

    2.     skonfrontuj swoją wiedzę i podziel się nią – pracując w parach, uczniowie rozmawiają o swoich pomysłach na rozwiązanie zadania, prezentują swoje notatki z zapisanymi myślami, porównują przemyślenia, zestawiają ze sobą podobne wnioski i zastanawiają się nad tym, które z przemyśleń były różne i z jakiego powodu tak się stało;

    3.     przedstaw wyniki swojej pracy na forum (jeden uczeń prezentuje).

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie zostają podzieleni na grupy (podział może być losowy, według przygotowanych przez nauczyciela dziedzin sportowych). Wybrani uczniowie powinni opracować w grupach pytania i zarazem odpowiedzi do wywiadu z psychologiem na temat Uzależnienie od sportu. Ważne, aby w wypowiedziach zostały ujęte następujące kwestie: Czym jest uzależnienie od sportu?, Jakie sygnały ostrzegawcze może wysyłać do otoczenia osoba uzależniona?, Negatywne skutki nadmiernego uprawiania sportu. Następnie uczniowie prezentują przygotowane wywiady z psychologiem na forum klasy.

Praca domowa

Zadaniem ucznia jest przygotowanie broszury/prospektu/ulotki informacyjnej (forma do wyboru ucznia) na temat uzależnienia od sportu. Powinna ona zawierać podstawowe informacje przekazane pełnymi zdaniami, ale jednocześnie zwięźle.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy pojęć

  • Przed lekcją: zapoznanie się z tematem i nowym słownictwem. Uczniowie wyszukują za pomocą internetu zwroty związane z uzależnieniem od sportu. Tworzą quiz w wersji online, który zostanie wykorzystany na lekcji.

  • W trakcie lekcji: jako baza leksykalna pomocna podczas wykonywania ćwiczeń i formułowania prostych wypowiedzi na ten temat. Uczniowie w grupach tworzą historię osoby uzależnionej od sportu, jak wygląda jej życie, jak walczy z uzależnieniem, jakie kroki podejmuje. Historie odczytywane są na forum klasy, pozostali uczniowie oraz nauczyciel udzielają informacji zwrotnej.

  • Po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa oraz pomoc przy wykonaniu zadania domowego, jako baza do wypowiedzi ustnej na temat uzależnienia od sportu.

Słownik