Scenariusz zajęć

Autor: Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Skąd czerpać energię, czyli o odnawialnych źródłach energii

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XXII. Elementy ochrony środowiska. Uczeń:

4) wskazuje potrzebę rozwoju gałęzi przemysłu chemicznego (leki, źródła energii, materiały); wskazuje problemy i zagrożenia wynikające z niewłaściwego planowania i prowadzenia procesów chemicznych; uzasadnia konieczność projektowania i wdrażania procesów chemicznych umożliwiających ograniczenie lub wyeliminowanie używania albo wytwarzania niebezpiecznych substancji; wyjaśnia zasady tzw. zielonej chemii.

Zakres rozszerzony

XXII. Elementy ochrony środowiska. Uczeń:

4) wskazuje potrzebę rozwoju gałęzi przemysłu chemicznego (leki, źródła energii, materiały); wskazuje problemy i zagrożenia wynikające z niewłaściwego planowania i prowadzenia procesów chemicznych; uzasadnia konieczność projektowania i wdrażania procesów chemicznych umożliwiających ograniczenie lub wyeliminowanie używania albo wytwarzania niebezpiecznych substancji; wyjaśnia zasady tzw. zielonej chemii.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie OZE;

• charakteryzuje rodzaje OZE;

• analizuje dane statystyczne na temat OZE.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• prezentacja multimedialna;

• wirtualne laboratorium.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, kreda/pisak;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja dydaktyczna. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czy może dojść do sytuacji, że nieodnawialne źródła energii się wyczerpią?

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie: Jakie występują rodzaje energii odnawialnej?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio. 

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy/pary. Uczniowie przygotowują prezentacje multimedialne z wykorzystaniem dostępnych źródeł informacji, w tym e‑materiału. Zadaniem uczniów jest wyjaśnienie, na czym polega pozyskiwanie danego rodzaju energii odnawialnej oraz podanie zalet i wad dla danego rodzaju energii odnawialnej:

• grupa I – energia wiatru;

• grupa II – energia promieniowania słonecznego;

• grupa III – energia aerotermalna;

• grupa IV – energia geotermalna;

• grupa V – energia hydrotermalna;

• grupa VI – hydroenergia;

• grupa VII – energia fal, prądów i pływów morskich;

• grupa VIII – energia otrzymywana z biomasy, biogazu i biogazu rolniczego oraz biopłynów.

  Nauczyciel informuje o kryteriach oceny prezentacji multimedialnej (patrz materiały pomocnicze) i monitoruje przebieg pracy. Po wyznaczonym czasie, chętni uczniowie z poszczególnych grup/par prezentują efekty pracy. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną prezentacji.

2. Uczniowie w parach dokonują analizy struktury produkcji energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii w Polsce i wybranych krajach członkowskich, zawartej w e‑materiale w sekcji „Analiza danych”, po czym przystępują do wykonania zawartych tam zadań.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel proponuje uczniom pracę z wirtualnym laboratorium. Zadaniem uczniów jest sprawdzenie, jak zbudować stanowisko badawcze oraz jak wpływa natężenie słoneczne na pracę ogniw słonecznych. Po wyznaczonym czasie, chętne osoby podają swoje propozycje na forum klasy. Pozostali uczniowie weryfikują poprawność merytoryczną wypowiedzi.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale, których nie zdążyli rozwiązać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wirtualne laboratorium nauczyciel może wykorzystać w ramach metody lekcji odwróconej. Uczniowie medium mogą wykorzystać podczas przygotowania się do lekcji lub pracy kontrolnej.

Materiały pomocnicze:

1. Kryteria oceny prezentacji multimedialnej:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu);

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa);

• konkretność (zdania krótkie – równoważnikowe, hasła);

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów);

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk);

• prezentacja każdej z grup powinna mieć max. cztery slajdy;

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – 3 min.).