Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Identyfikacja tkanek roślinnych z zastosowaniem barwienia różnicowego
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wyjaśnisz, dlaczego wykorzystanie barwnika histologicznego ułatwia obserwację mikroskopową struktur komórkowych i tkankowych.
Określisz znaczenie zasadniczych elementów strukturalnych cząsteczki barwnika histologicznego.
Podasz przykłady zastosowań barwników histologicznych w przygotowywaniu preparatów botanicznych.
Wymienisz nazwy kilku barwników histologicznych i określisz efekt barwienia wybranych związków chemicznych.
Przeprowadzisz barwienie różnicowe.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
strategia eksperymentalno‑obserwacyjna.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia laboratoryjne;
obserwacja;
ćwiczenia interaktywne.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Identyfikacja tkanek roślinnych z zastosowaniem barwienia różnicowego”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.
Uczniowie przypominają sobie informacje na temat tkanek roślinnych.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla temat zajęć, krótko omawia przebieg lekcji i przedstawia jej cele.
Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel, odwołując się do wiedzy uczniów zdobytej na wcześniejszych zajęciach, zadaje pytania:
– Jakie tkanki roślinne mają komórki o celulozowych ścianach komórkowych?
– Jakie tkanki roślinne mają komórki o zdrewniałych ścianach komórkowych?
Faza realizacyjna:
Wybrany uczeń omawia pojęcie barwienia różnicowego na przykładzie tkanek roślinnych.
Praca z multimedium („Wirtualne laboratorium – I”). Nauczyciel informuje uczniów, że w szkolnym laboratorium przeprowadzą obserwację mikroskopową samodzielnie wykonanych preparatów – przekroju poprzecznego przez łodygę dyni zwyczajnej (Cucurbita pepo). Preparaty zostaną przygotowane metodą barwienia różnicowego z użyciem karminu ałunowego i zieleni metylowej. Nauczyciel przypomina podstawowe zasady BHP. Jeśli w szkole nie ma warunków do przeprowadzenia doświadczenia, uczniowie wykonują je w wirtualnym laboratorium. Uczniowie przeprowadzają doświadczenie zgodnie z instrukcją zamieszczoną w sekcji „Wirtualne laboratorium – I”. Następnie w formularzu zapisują swoje obserwacje i formułują wnioski. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie doświadczenia.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują następujące zadania na czas: od 1 do 6, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów, aby w grupach skonstruowali tabelę z zestawieniem tkanek roślinnych barwiących się na czerwono i zielono w barwieniu różnicowym z wykorzystaniem karminu ałunowego i zieleni metylowej. Grupy prezentują wykonane przez siebie tabele.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z materiałem w sekcji „Wirtualne laboratorium – I”, aby przygotować się do późniejszej pracy w szkolnym laboratorium.