Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Blaise Pascal. Część pierwsza: poglądy
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
poznaje poglądy Pascala, wybitnego filozofa, fizyka i matematyka, autora Myśli;
wyjaśnia, w jaki sposób ujęcie kondycji człowieka w filozofii Pascala rzutowało na kwestie etyczne;
analizuje słynny zakład Pascala.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
esej filozoficzny;
mapa myśli;
quiz;
audiobook.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia e‑materiał: „Blaise Pascal. Część pierwsza: poglądy” uczestnikom zajęć. Prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie mają za zadanie przygotować przykłady z tekstów kultury oraz z życia ilustrujące zagadnienia związane z tematem lekcji.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Kim był Blaise Pascal? Przedstaw jego poglądy. Nauczyciel prosi uczniów o krótkie przedstawienie sylwetki Pascala. Nauczyciel poleca uczniom, żeby jeszcze raz przeczytali fragment tekstu dotyczący zakładu Pascal. Następnie prosi o wyjaśnienie, na czym polegał zakład Pascala.
Faza realizacyjna:
Quiz. W zależności od stanu przygotowania uczniów do lekcji nauczyciel prosi ich, żeby zapoznali się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” lub od razu przechodzi do podziału klasy na kilka grup. Na podstawie e‑materiału utworzone zespoły układają pytania do quizu dla innych grup. Następnie nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami za aktywność na lekcji.
Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło związane z tematem zajęć: Poglądy Kartezjusza i Pascala. Uczniowie podają swoje propozycje, a wyznaczony moderator zapisuje je na tablicy w formie mapy myśli/pojęć, której centralnym punktem jest zapisany problem. Po zapisaniu propozycji uczniowie samodzielnie je weryfikują. Następnie nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, jeśli jest to konieczne.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Odczytanie polecenia do multimedium: Czy Pascal w przytoczonym fragmencie jest apologetą rozumu, czy jego krytykiem? Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.
Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczenia nr 2, 4 i 7. Uczniowie rozwiązują je indywidualnie, a następnie omawiają odpowiedzi na forum klasy.
Nauczyciel wyświetla uczestnikom zajęć ćwiczenie nr 5 i 6. Uczniowie tym razem pracują w grupach. Ustalają wspólne stanowisko i wskazują wybraną odpowiedź, używając telefonów lub komputerów. Nauczyciel kontroluje wyniki pracy uczniów i prosi wybrane osoby o uzasadnienie swojej odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Uczniowie indywidualnie przygotowują propozycje rozwinięcia mapy myśli w sekcji „Sprawdź się”. Porównują swoje propozycje z wersją przygotowaną przed lekcją, dokonując autoewaluacji.
Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat: W jaki sposób ujęcie kondycji człowieka w filozofii Pascala rzutowało na kwestie etyczne?
Praca domowa:
Napisz esej, który byłby rozwinięciem następującej myśli Pascala:
Człowiek jest mieszaniną pychy i nikczemności, wielkości i nędzy; pragnie cnoty, a służy grzechowi; pragnie trwałego szczęścia, a goni za chwilowymi rozkoszami; pan ziemi i nędzny robak
Materiały pomocnicze:
Brun J., Pascal, przeł. A. Chodorowska‑Kłosińka, Warszawa 2000.
Blaise Pascal, audycja z cyklu „Uczeni w anegdocie” (PR, 08.11.1978), polskieradio.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać mapę myśli do podsumowania lekcji.